Hollanda tarımda bizden daha mı iyi? Türkiye’nin Hollanda’dan öğrenmesi gerekenler

Tarık Bulduk| Özel Haber

Tarım sektörü dünyada birçok ülkenin ana geçim kaynağını oluşturuyor. Ziraat olarak da isimlendirilen bu sektör, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi, kalitelerinin artırılması, muhafazası, değer oluşturup tüketilmesi ve satılması olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle besin olabilecek ve bir değer üreten, ekonomik getirisi olan bitkisel ve hayvansal ürünlere dair yapılan faaliyetlerin tümü bu sektör içerisine girebilir.

Tarım, temelde iki ayrı üretim dalından oluşmaktadır. Bunlar hayvansal ve bitkisel üretimdir. Bu iki ayrı dalın birbirlerinden tek farkı ise ana araçlarının bitki yahut hayvan olmasıdır.

Öncü ülke ABD

Dünya genelinde giderek artan binalaşma, verimli tarım arazilerini ve ekilebilir alanları giderek azaltıyor. Bunun yanında teknolojinin de ilerlemesiyle beraber ülkelerde köyden kente göç olarak da bilindiği üzere çiftçilik her geçen gün azalıyor. İnsanlar köy yaşamını ve çiftçiliği bırakarak şehre göç edip farklı alanlarda çalışarak hayatlarını sürdürüyor. Buna bağlı olarak dünyada tarım ihracatında öne çıkan ülkelere baktığımızda ilk sırada Amerika Birleşik Devletleri gelmektedir.

Dünyadaki tarım üretici ülkelere baktığımız zaman ilk sırada Çin ülkesi yer almasına rağmen en fazla ürünü ABD ihraç ediyor. Birleşik Devletler en büyük mısır üreticisi olmakla beraber en büyük yulaf, domates, soya fasulyesi ve baharat üreticileri arasında ilk sıralarda geliyor ABD, her sene yaklaşık 150 milyon dolar civarında tarım ihracatı gerçekleştiriyor.

ABD’den 270 kat küçük ülke: Hollanda

Dünyada tarım ihracatında ikinci sırayı ise yazımızın konusu olan Hollanda alıyor. Hollanda, nispeten küçük bir ülke ve düşük yüzölçümüne sahip olmasına karşın tarım ihracatında ikinci sırada yer alarak bu sektörde öncü konumdadır. Hollanda’da tarımsal ihracat 3 ayrı bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerden birincisi, 61 milyar dolarlık tarım ürünleri, ikincisi 9 milyar dolarlık tarımsal malzemeler üçüncüsü ise 24 milyar dolarlık değeri ile bilgi ve teknolojidir. Yani toplamda Hollanda 94 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştirmektedir.

Hollanda'nın dünyaya ihraç ettiği ürünlerin başında gıda ürünleri ile çiçek soğanı ve bitkiler geliyor. Resmi rakamlar ışığında, Hollanda'nın en fazla ihraç ettiği altı ürün şöyle sıralanıyor:

Çiçek soğanı ve süs bitkileri: 9,5 milyar euro

Et ve et ürünleri : 8,8 milyar euro

Süt ürünleri ve yumurta: 8,6 milyar euro

Sebze : 7,3 milyar euro

Meyve : 6,2 milyar euro

İçecek : 5,8 milyar Euro

Hammadde ithali ana faktör

Hollanda’nın ihracat rakamlarının 25.5 milyar euroluk bölümü başka ülkelerden tohum, meyve sebze, hayvansal ve bahçe ürünleri olarak Hollanda'ya getiriliyor ve ülkede işlendikten sonra başka ülkelere ihraç ediliyor. Yani Hollanda’nın böylesine yüksek ihracat oranlarına karşın üretiminin bu seviyelerde olmaması şuna işaret ediyor: Hollanda kendisi üretmeyip hammadde ithal ederek satış yapıyor. Bunun en büyük örneği ise kakao, çikolata ve tropikal meyvelerde karşımıza çıkıyor. Hollanda, Batı Afrika'dan satın aldığı kakao çekirdeklerini kendi ülkesinde işleyerek, İsviçre, Belçika ve Fransa'ya ihraç ediyor. Yine aynı şekilde ülke, Güney Afrika ve Güney Amerika'dan ithal ettiği bazı tropikal meyveleri kendi ürünleri ile karıştırarak farklı ülkelere ihraç ediyor.

Buna karşılık ülkemizin ihracat ve ithalat oranlarına baktığımızda Türkiye, tarım sektöründe 25.1 milyar dolar ihracat gerçekleştirirken, ithalatı ise 19.5 milyar dolar olarak açıklandı. Hollanda ile ülkemiz arasındaki ihracat farkı elbette gözler önündeyken bu farkın hangi alanda oluştuğu asıl odaklanılması gereken konu. Öyle ki, Hollanda’da bulunan tarım alanları Türkiye’dekinin yalnızca yüzde 4’ü kadar.

Eğitim ve teknoloji

Bunun temel sebebi elbette başta eğitim ve teknoloji. Hollanda tarım sektöründe birçok yenilikle beraber üretim yapıyor. Hollanda’nın tarım alanında öncü olmasının sebeplerini maddeler halinde sıralayacak olursak;

- Tarım sektöründeki teknik bilgi ve becerinin (know-how) yüksekliği

- Yeme içme sektöründe dünyadaki en iyi 40 şirketten 12’sinin Ar-Ge merkezi Hollanda'da.

- Ülke farklı makinelere ve teknolojilere sahip. Öyle ki bir kısmını ihraç bile ediyor.

- Dünyanın tarım alanındaki en başarılı üniversitesi olarak bilinen Wageningen Üniversitesi Hollanda’da bulunuyor.

- Çiftçiler ve üreticiler, tarımsal üretim zincirinin adeta bir ortağı niteliğindeler.

- Tarımsal eğitim.

Yukarıdan da anlaşılacağı üzere Hollanda’nın tarımda dünyanın en iyi ülkeleri arasında gösterilmesinin ana sebeplerinden birisi eğitim ve teknoloji. Bu bağlamda Türkiye’nin elinde olan büyük potansiyelinin tamamının kullanamadığı aşikar. Öncelikle tarım sektöründe olan eğitimin büyük ölçüde artırılması, nitelikli personeller yetiştirmek adına eğitim kalitesinin yükseltilmesinin başında geliyor. Bununla beraber gelişen tarım teknolojilerini üretimde kullanmak, üretimi artırmanın kilit noktalarından bir diğeri.

Sağlıklı üretim ve tarım eğitimi

Tarım sektörü Türkiye’nin ithalata bağımlı olmayan önemli sektörlerinden biri. Bu bağlamda hammaddelerin de ülkemizde yetiştirilerek üretime katkısı artırılabilir. Gelecek yıllarda Türkiye’yi ileriye taşıyacak tarım üretiminin şifresi sağlıklı üretim ve niteliğe değer veren tarım eğitiminden geçiyor.