Rusya Federasyonu ile Türkiye, Kafkasya, Ortadoğu ve Karadeniz havzasında etkin bölgesel aktörlerdendir. İki ülke bütün bu alanlarda jeopolitik rakip konumundadır. Yüzyıllardır süren bu rekabette Türkiye önce Rusya İmparatorluğu daha sonra Sovyetler Birliği döneminde ciddi bir gerileme ve sorunlu diplomasi yaşamıştır.
Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkileri küresel siyasi atmosferin sınırları içerisinde hiçbir alanda kayda değer bir gelişme gösterememiştir.
Soğuk Savaş’ın sonlanmasının ardından özellikle 2000’li yılların başından itibaren Sovyetler Birliği’nin ardılı Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkilerde ciddi bir canlanma yaşanmıştır.
Ankara'dan, Moskova'yla ilgili temkinli açıklamalar gelmeye devam ediyor. Fakat Soğuk Savaş döneminde Moskova liderliğindeki Sovyet ülkelerine karşı güvenlik işbirliği oluşturmak için kurulan NATO üyesi Türkiye ile Rusya arasında, Suriye dışında birçok alanda çıkar uyuşmazlığı var ve en son yaşanan Dağlık Karabağ meselesinde bu sroun artık ayyuka çıkmış durumda.
RUSYA'NIN DİPLOMASİ KÖRLÜĞÜ
Türk Silahlı Kuvvetleri-TSK'ya ait F-16'lar Rusya'ya ait bir savaş uçağını sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle Kızıldağ'da düşürmüştü. Askeri kaynaklardan yapılan açıklamalara göre, Rus uçağı sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle önce uyarıldı geri dönüş olmayınca düşürüldü. Ve bu olayların akabininde ciddi sorunlar yaşarken hain Fetö darbe girişimi gerçekleşmişti.
Fitil burada ateşlenmişti. Kasım 2015'te yaşanan olay sonrası iki ülke arasındaki ticari ilişki de büyük oranda geriledi, vize serbestisi uygulaması askıya alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gayretleri sonrası ikili ilişkilerde tansiyon düşürülsede Rusya içten içe kin politikası gütmeye başladı. Özellikle Suriye' de Esad rejimine destek çıkması lojistik imkanlar sağlaması paralı askerler göndermesi bölgede kaos sistemini ve Rusya'nın kartlarını devreye soktu.
Rusların odağında ülkenin kuzeybatısındaki Lazkiye kentinde kurulan hava üssü var. Çok sayıda Antonov tipi büyük askeri kargo uçağı son günlerde Lazkiye'ye geldi. Ayrıca Rus donanmasının çıkarma gemileri de Tartus kentinin limanına demirlemiş durumda. Kent Rusya'nın küçük bir deniz üssü haline gelmiş durumdaydı. Rusya'nın sıcak denizlere inme politikası adım adım gerçekleşti.
Moskova bir yandan Suriye'ye insani yardım sağladığını ifade ediyor, ancak aynı zamanda uzun süredir devam eden Beşar Esad'a silah desteğin de bulunuyor. PKK/YPG ile flörtleşiyor küçük terör örgütütlerine bölgede koridor sağlaması ve sürekli bölgede tansiyonu yükseltmesi en dikkat çeken ayrıntıdır.
Ardından da güvenli bölgenin, YPG'nin kontrol ettiği Fırat'ın doğusunu da kapsaması gerektiği fikri gündeme getirildi. Ocak 2018'de Afrin operasyonu sonlanırken de, Afrin'in doğusunda YPG'nin yer aldığı Tel Rıfat bölgesine Rus askerleri konuşlandı ve Türk ordusunun bölgeye ilerlemesi engellendi. Fırat'ın doğusunda, Rasul'ayn ve Tel Abyad arasında Türkiye'nin YPG Terör Örgütü hedef alarak başlattığı Barış Pınarı Harekâtı da, Erdoğan ve Putin'in 6 buçuk saatlik görüşmesiyle diplomasi savaşı sahada ve masada aktif duruma geçti.
Libya'daki iç savaşta Ankara, başkent Trablus'ta Birleşmiş Milletler'in meşru kabul ettiği Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni UMH destekliyor. Rusya ise, ülkenin doğusunda başlattığı operasyonlarla toprakların neredeyse 4'te 3'ünü kontrolü altına alan General Halife Hafter'e destek veriyor. Türkiye bölgeler de aktif ve başarılı operasyonlara kalkışınca, Rusya hemen devreye girip masayı içten içe dağıtmaya bakıyor.
En son olarak Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan çatışmalarda,Azerbaycan Türk ordusu hedefinde ki alanları almaya başlayıp Türkiye ile başarılı operasyonlar gerçekleşince hemen yine Rusya bir masa topladı ve küresel gücüyle ben ateşkes istiyorum çünkü çıkarlarım çatışıyor net bir ifade olabilir. Geçmiş döneme baktığımız da Rusya'nın zaten Ermeniler'in yanında olduğu ve çıkarları doğrultusunda hareket ettiği tarih sahnesinde de yazmaktadır.
Rusya'nın çıkarları stratejileri ne zaman sorun oluşturmaya başlasa hemen devreye girerek diplomasi hatası yapıyor. Dağlık Karabağ'da ki tutum bunu göstermektedir.