Hat Sanatı Nedir, Nasıl Yapılır, UNESCO Korumasında mı?

İslami Türk geleneksel sanatlarından biri olan Hat Sanatı (Hüsn-i Hat) Türkiye’nin neredeyse her bölgesinde güzel örneklerle sergileniyor. Güzel yazı sanatı olan Hüsn-i Hat nedir, nasıl yapılır, en güzel örnekleri nerededir? İşte tüm detaylarıyla Hat Sanatı…

HAT SANATI UNESCO YOLUNDA

Hat Sanatı, sonraki hafta gerçekleşecek UNESCO toplatışının konusu olacak. Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne dahil olması konuşulacak olan hat sanatı, Türk kültürel mirasının en güzel örneklerinden biri olarak görülüyor.

13-18 Aralık tarihlerinde gerçekleşecek olan UNESCO toplantısının konu başlıklarından biri de hat sanatı oldu. Hat, listeye girmesi için Türkiye tarafından önerildi. Koronavirüs sebebiyle online olacak toplantıda 180 ülkeden 24 komite üyesi bulunacak. Üyeler hat sanatıyla birlikte 44 ülkenin önerisini de toplantıda konuşacak. Kabul edilmesi durumunda Hüsn-i Hat UNESCO koruması altında olacak.

Türkiye hat sanatı için başvuruda bulunurken, “Yüzlerce yıldır mimaride de sıklıkla kullanılan bu sanat kapılarda, duvarlarda, mihraplarda, minberlerde ve kubbelerde derin bir hayranlık uyandırıyor; insanların da verilmek istenen mesajı sevgiyle okumalarına vesile oluyor.” İfadelerine yer verdi.

HAT SANATI NEDİR?

Hat sanatı en basit ifadesiyle bir güzel yazı yazma sanatı. Diğer birçok eski Türk sanatı ve zanaatı gibi hat da usta-çırak ilişkisine dayanıyor. Hat sanatı Arap harfleri kullanılarak oluşturulduğundan ve İslami ifadelere yer verildiğinden Türk-İslam sanatları arasında yer alıyor.

Harf, yazı ve çizgilerle meydana getirilen hat sanatının 6 ile 10. Yüzyıllar arasında ortaya çıktığına inanılıyor. Hat sanatıyla ilgilenen kişilere de hattat adı veriliyor. Temelde el yazısı olan hattın belli bir kuralı yok hattatın kendi el yazısı çizgisine göre şekillenebiliyor.

HAT SANATI NASIL YAPILIR?

Temel güzel yazı yazmaya dayalı olan bu sanat hattatın el yazısını kağıda işlemesiyle oluşuyor. Hat sanatında belli bir kural olmamasının yanı sıra yüzyıllardır alışılmış olarak kullanılan belli başlı malzemeleri bulunuyor. Bunlar arasında; makas, yazı takımı, aharlı kağıt, mürekkep, kalemtraş, kalemdan (kalem kutusu), lika (mürekkebe katılan has ipek), hokka (içine mürekkep konulan küçük kap), mühre (kapıda düzlük vermekte kullanılan camdan araç), celi kalem (büyük boy yazılar için kalın kamıştan ya da tahtadan yapılan kalem) gibi malzemeler bulunuyor.

TÜRKİYE UNESCO LİSTESİNE NELERİ ALDIRMIŞTI?

Hat sanatı, UNESCO listesine öneri verilen ilk unsur değil. Ondan önce birçok unsur da Türkiye tarafından UNESCO’ya önerildi ve başvurular kabul edildi. Eserler arasında şunlar var;

Meddahlık, Mevlevi Sema Töreni, Aşıklık Geleneği, Nevruz (Çokuluslu), Karagöz, Geleneksel Sohbet Toplantıları, Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali, Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah, Tören Keşkeği Geleneği, Mesir Macunu Festivali , Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği, Ebru: Türk Kağıt Süsleme Sanatı, Geleneksel Çini Ustalığı, İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü (Çokuluslu), Bahar Kutlaması: Hıdrellez (Çokuluslu), Geleneksel Türk Okçuluğu, Minyatür Sanatı.