Milyonlarca kişinin en çok merak ettiği konuların başında gelen erken emeklilik konusu internet üzerinden en çok araştırılan konuların başında gelmektedir. Çünkü yaşlılık dönemine kadar çalışan insanlar artık rahat etmek için dinlenmek istemektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu, gerekli şartları sağlayan vatandaşlarımıza emeklilik fırsatı vermektedir. Emeklilikte ödenen prim gün sayısı ve sigortalılık günü önem kazanmaktadır. Bunlardan ziyade erken emekli olma fırsatı da mevcuttur. Vatandaşlarımız 5 yıl erken emekli nasıl olunur, erken emeklilik şartları neler, erken emeklilik hangi meslekleri kapsıyor sorularının yanıtlarını araştırmaktadır.
Erken yaşta emekli olmak her çalışan için hayati öneme sahiptir. Bazı şartları sağlamanız halinde erken emeklilik fırsatı ortaya çıkmaktadır. Önek verecek olursak, TSK personeli, her hizmet yılı için 90 gün de yıpranma hakkı kazanmaktadır. Böylece 20 yıl boyunca çalışması halinde 25 yıllık emekli ikramiyesi almaya hak kazanmaktadır.
Fiili Hizmet Süresi Zammı
Ağır işlerde çalışan sigortalı vatandaşlarımız için hayata geçirilen bir uygulamadır. Bu uygulama 5434 sayılı kanunun 32’nci maddesi ve 506 sayılı kanunun ek 5’inci maddesi çerçevesinde belirlenmiştir. Ayrıca sonrasında 5510 sayılı kanunun 40’ıncı maddesiyle de yeniden düzenlendi. Bu sayede kurumsal farklılıklar da ortadan kalktı.
Fiili Hizmet Süresi Zammından Kimler Yararlanabilir?
Bu uygulama bazı işyerlerini kapsamaktadır. Bu iş yerlerinde çalışan sigortalıları ve kamu çalışanlarını da kapsamaktadır. Bu iş yerleri aşağıda şu şekilde belirtilmiştir;
Kurşun ve Arsenik Çalışanları
- Anglezit, serüzit, galenit gibi kurşun üretilen maden ocaklarında çalışan kişiler.
- Kurşun üretiminde kullanılan üstübeç artığı, maden köpüğü, kül ve kurşun fırın kurumu gibi maddeler için çalışan kişiler.
- Bronz, kalay ve antimuan gibi maddelerin üretiminde çalışan vatandaşlar.
- Kurşun üretimi sonrasında ortada biriken kuru tozları kaldıran personel.
Cam Fabrikaları ve Atölyeleri
- Cam yapımı için kullanılan maddeleri toza dönüştürme, elemesini yapma ve bu tozları kurutma işlemi yapan kişiler.
- Cam eritme işinde çalışan kişiler.
- Camı ateşte işleyen kişiler.
- Camı üfleme işinde çalışanları.
- Camda tazyik ve basınç işinde çalışanlar.
- Ayna camı alanında çalışan kişiler.
- Fırının başında durup camı alma işini yapanlar.
- Camı fırınlarda yayma işinde çalışanlar.
- Camı tıraş işinde olanlar.
- Asit kullanarak cilalama ve hak işi yapan kişiler.
- Basınçlı hava yardımıyla camdan biriken kumları püskürten aletleri kullananlar.
- Taş ve pota odalarında çalışan elemanlar.
Cıva Üretim İşçileri
- Cıvayı izabe etmek için kullanılan fırınlarda çalışanlar.
- İçerisinde elementer cıva bulunan ocaklardaki çalışanlar.
Çimento Fabrikası Çalışanları
- Üretim malzemelerini karıştırma, eleme, ezme, ufalama ve kırma gibi işlerde çalışanlar.
- Otomatik çimento pişirme fırınlarında çalışan kişiler.
- Malzemeleri fıçılara koyma, torbalama, eleme ve öğütme işlerinde çalışan kişiler.
Termik Santraller ve Kok Fabrikaları
- Malzemeleri temizleme, doldurma ve boşaltma, jeneratör, ocakları temizleme ve ateşçilik işlerini yapanlar.
- Kimyasal malzemeler arıtanlar.
- Gaz geçen boruları ve cihazları onaran ve temizleyen kişiler.
- Kok fabrikasında ocak ve kömür işlerinde çalışan kişiler.
- Kül, ateş ve kömür taşıma işleri yapan kişiler.
- Termik ve elektrik santrallerinde çalışan, burada buhar işleri yapan kişiler.
Alüminyum İşleri
- Alüminyum madeninde üretim, bronz hazırlama ve oksit üretim işçileri.
Demir Çelik Fabrikaları
- Demir cevherinin demire dönüştürülmesi işleminde fırınlanma ve döküm yapma işleriyle uğraşanlar.
- Çelik hazırlama fırınlarında ve konventör işleri yapan kişiler.
- Sıvı durumda bulunan çelik ve demirlerin gerekli malzemelerle taşınma işlemi yapanlar.
- Sıvı halde bulunan ya da sıcak olan cürufun işlemesi ve taşınması işlemlerinde bulunanlar.
- Çelik fırınlarında, haddehanelerde, demir ve çelik işleriyle uğraşan herkes.
Döküm İşçileri
- Dökümlerin maçalarını ve kalıplarını yapan ve döküme hazır hale getiren işçiler.
- Madenleri eritme ve döküm şarjını hazırlama işçileri.
- Döküm ve maden eritme işçileri.
Asit Fabrikaları
- Asidin yapılma süreçleri, ham madde hazırlama ve baca gazından asit elde eden işçiler.
Yer Altında Çalışanlar
- Tünel yapım işçileri, maden çalışanları ve kanalizasyon çalışanları. Bunların yanında radyoaktif maddelerin bulunduğu alanlarda çalışan işçiler.
Su Altı Çalışanları
- Dalgıçlık yapanlar.
- 25 metreden 40 metreye kadar dalan kişiler.
Türk Silahlı Kuvvetleri
- Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeli olarak görev yapan uzman erbaş, jandarma, astsubay, yedek subay ve subaylar.
Emniyet Çalışanları
- Asaleti tasdik olan kişiler arasında MİT mensupları, emniyet müdürleri, emniyet amirleri, baş komiser, normal komiser, komiser yardımcıları ve polisler.
İtfaiye
- İtfaiye işçileri de bu kapsama dahildir.
Gazetecilik ve Basın
- Basın Kartı Yönetmeliği çerçevesinde basın kartına sahip olanlar.
- TRT basın kartı sahibi olanlar. Burada haber kısmında çalışanlar.
TBMM
- Türkiye Büyük Miller Meclisi’nde bakanlar ve yasama organı üyeleri.
Yıpranma Payı
TSK personeli olup da 20 sene boyunca hizmet yapan görevliler 5 yıl fazladan yıpranma payı alarak fazladan tazminat hakkı elde ederler. Böylelikle 25 yıllık çalışmış gibi olurlar. Çünkü her yıl 90 gün yıpranma hakkı elde ederler. Böylelikle erken emekli olurlar.
Fiili Hizmet Süresi
Çalışma hayatında riskli kabul edilen çalışma koşulları için fiili hizmet süresi denen bir kanun vardır. Doğal olarak işlerin bazıları riskli kabul edilirken bazıları da risksizdir. Risk oranına göre çalışanlara ilave olarak hizmet süresi verilmektedir. Halk dilinde yıpranma payı olarak bilinmektedir.
Kimler Erken Emekli Olabilir?
Yukarıdaki meslek alanlarında belirttiğimiz kişiler, erken emekli olma fırsatına sahiptir. TSK personeline doğruda hizmet süresi eklenmektedir. Bunun yanında Sahil Güvenlik Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı’nda çalışan er, erbaş, uzman erbaş, uzman jandarma, yedek astsubay, astsubay, yedek subay ve subaylar bu kapsama dahil olmaktadır. Bu kişiler her hizmet yılı için 90 gün yıpranma payı alırlar.
Prim Kesintileri
Yıpranma payı doğal olarak işverene büyük bir maliyeti vardır. Yıpranma payı alan işçilere işverenler daha fazla prim ödemesi yapar. Normalde en fazla %20 oranında yıpranma payı ödemesi yapılırken, yukarıda belirtilen işlerde çalışanlara %25 oranında pay ödenir.