Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı Anılıyor

Halikarnas Balıkçısı, ölüm yıldönümünde anılıyor. Kabaağaçlı, Ferik Mehmed Şakir Paşa ile Sare İsmet Hanım'ın çocukları olarak 7 Nisan 1890'da Girit'te dünyaya geldi. Babasının görevli olduğu Atina ve Büyükada'da çocukluk yıllarını geçiren yazar, yazı yazmaya Robert Koleji'nde okurken ilgi duymaya başladı.

Oxford Üniversitesi'nde Yakınçağ Tarihi eğitimi aldı. 1913'te İtalyan bir kadınla evlendi ve bir müddet İtalya'da yaşadı. 1914'te Türkiye'ye dönen ve babasının Afyon'daki çiftliğine yerleşen yazar, babasının çiftlikte bir tartışma anında Cevat Şakir'in silahından çıkan kurşunla vurularak ölmesi üzerine cinayet iddiasıyla yargılandı ve 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı.

BODRUM'A SÜRGÜN EDİLDİ

15 yıllık cezasının 7 yılını tamamladıktan sonra verem hastalığına yakalanan Kabaağaçlı, serbest bırakıldı. Serbest kalınca İstanbul'a dönen yazar basın dünyasına girdi ve Güleryüz, Yeni İnci, Resimli Gazete, Resimli Hafta, Zümrüd-i Anka, Resimli Ay gibi dergilerde yazılar yazdı, karikatürler çizdi, kapak resimleri ve desenler yaptı.

Resimli Hafta dergisinin 13 Nisan 1925 tarihli sayısında yayımlanan 'Hapishanede idama mahkum olanlar bile bile asılmaya nasıl giderler' başlıklı yazısı yüzünden İstanbul İstiklal Mahkemesi tarafından yargılanan yazar, 'Memlekette isyan bulunduğu sırada, askeri isyana teşvik edici yazı yazmak'tan suçlu bulundu. Yıllar sonra Bodrum'a olan aşkıyla tanınacak yazarın Bodrum'a ilk gelişi, İstiklal Mahkemesi'ni kendisini üç yıl kalebentlik cezası alarak Bodrum'a sürgün etmesiyle oldu.

Kabaağaçlı, 1928'de cezasını tamamladı ve bu kez kendi isteği ile Bodrum'a döndü. 1947'ye kadar burada yaşadı. Bundan sonra, kentin antik dönemlerdeki adı olan Halikarnassos'tan dolayı Halikarnas Balıkçısı takma adıyla eserlerini yazmaya başladı. Yurt dışından tohum ve fidan getirerek Bodrum'un güzelleşmesinde büyük katkı sağladı.

Halikarnas Balıkçısı, ikinci evliliğini dayısının kızı Hamdiye Hanım ile gerçekleştirmişti. Ancak sürgün yıllarında Hamdiye Hanım'la boşanarak Giritli bir ailenin kızı olan Hatice Hanım ile evlendi. Yazarın toplamda üç evliliğinden ise 5 çocuğu dünyaya geldi.

DENİZ HİKAYELERİ İLE TANINDI

Cevat Şakir Kabaağaçlı, 1928 yılına kadar daha çok karikatür, kapak resimleri ve desenler yaparken, bu tarihten sonra giderek ressamlıktan uzaklaşarak kendisini tamamen yazarlığa verdi. Bodrum ve çevresindeki hayat, tabiat, deniz, denizciler, sünger avcıları, balıkçılar, balıklar, kuşlar roman ve hikayelerinin konusunu oluşturdu. Bodrum'a sürgün edildiği 1926'dan sonra yazdığı deniz hikayeleriyle tanınan Halikarnas Balıkçısı'na, 1971 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Devlet Kültür Armağanı verildi.

Türk edebiyatının Bodrum'la özdeşleşmiş öykü, deneme ve roman yazarı Cevat Şakir Kabaağaçlı, Bodrum için yazdığı bir şiirde şu dizelere yer veriyor: 'Bodrum'da/ Yokuş başına geldiğinde/ Bodrum'u göreceksin/ Sanma ki sen/ Geldiğin gibi gideceksin/ Senden öncekiler de/ Böyleydiler/ Akıllarını hep Bodrum'da/ Bırakıp gittiler…'

1947'DE İZMİR'E YERLEŞTİ

İkinci Dünya Savaşı'nın sıkıntılı ve zor yılları Halikarnas Balıkçısı'nı Bodrum'dan ayrılmak zorunda bıraktı. Ünlü yazar 1947'de İzmir'e yerleşti. Buraya yerleştikten sonra 'Demokrat İzmir' gazetesinde gazeteciliğe ve yazı hayatına devam eden yazar, bir süre turist rehberliği de yaptı ve İzmir'den Bodrum'a kadar Ege kıyılarını 'Mavi Yolculuk' adını verdiği rotayla gezdirdi.

83 YAŞINDA VEFAT ETTİ

Cevat Şakir Kabaağaçlı, 13 Ekim 1973'te İzmir'in Hatay semtinde bulunan Merhaba Apartmanı'nda kemik kanserinden dolayı 83 yaşındayken hayata veda etti. Vasiyeti üzerine Bodrum'da bulunan Türbe Tepesi'ne gömülen yazarın mezarı, Halikarnas Balıkçısı Müzesi adı altında bulunuyor.

HALİKARNAS BALIKÇISI ESERLERİ

Yazarın yarım asırdan fazla bir süre boyunca kaleme aldığı eserler:

Hikaye: Ege Kıyılarından, Merhaba Akdeniz, Ege'nin Dibi, Yaşasın Deniz, Gülen Ada, Ege'den, Gençlik Denizlerinde, Parmak DamgasI, Dalgıçlar, Çiçeklerin Düğünü, Ege'den Denize Bırakılmış Bir Çiçek, Mavi Zamanlar, Gülen Ada.

Roman: Aganta Burina Burinata, Ötelerin Çocukları, Uluç Reis, Turgut Reis, Deniz Gurbetçileri, Bulamaç

Anı: Mavi Sürgün

Deneme: Anadolu Efsaneleri, Anadolu Tanrıları, Anadolu'nun Sesi, Hey Koca Yurt, Merhaba Anadolu, Düşün Yazıları, Altıncı Kıta Akdeniz, Sonsuzluk Sessiz Büyür, Arşipel.

Çocuk kitabı: Yol Ver Deniz, Denizin Çağrısı, 'mbat Serinliği, Nasrettin Hoca, Gündüzünü Kaybeden Kuş, Deniz Gurbetçileri, Define Adası, Tünek Ahmet

Çeviri: Hortlak Rikşav - Rudyard Kipling, Uykulu Kuytu Menkıbesi - Washington Irving.