Fransa 132 yıl süresince Cezayirlilere ne yaptı? 132 yıllık sümürge faaliyetleri sonunda ne oldu?
Kuzey Afrika’nın en büyük devleti olan Cezayir 132 yıl boyunca Fransa sömürgesi altında kalmıştır. Bağımsızlık mücadelesinin verildiği 8 yılda Cezayir’de bir buçuk milyondan fazla insan öldürülmüştür. Fransa’nın başkenti Paris’teki İnsan Müzesi’nde bulunan 18 binden fazla kafatasının 500 tanesi üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda 36 kafatasının Cezayirlilere ait olduğu belirlenmesi yapılan katliamın göstergesidir. Bugün gelinen noktada Fransa Cezayir’e yaptığı soykırımı kabul etmesiyle yargı yolu açılmıştır.
CEZAYİR FRANSA’NIN SÖMÜRGESİ MİYDİ?
Fransa’nın Fas, Tunus, Libya ve Cezayir’deki sömürgecilik faaliyetleri 19. yüzyılın ilk çeyreğinde başlamıştır. Coğrafi olarak Fransa’ya yakın olan Cezayir, işgal edilinceye kadar Osmanlı Devleti himayesi altındaydı. Osmanlı-Rus savaşlarını fırsat bilen Fransa, İngilizlere karşı denizlerdeki üstünlüğünü kaybetmemek amacıyla Cezayir’i ele geçirmek için 1830 yılında Cezayir’i işgal eder. Fas, Tunus ve Libya’nın aksine Cezayir’i kendi topraklarına katan Fransa, Cezayir’e bir milyon yerleşimci göndererek sömürge faaliyetlerine başladı. İkinci dünya savaşında Cezayirli vatandaşları Fransız ordusuna katmıştır.
132 YILLIK SÖMÜRGE’NİN SONU…
İkinci dünya savaşından önce Almanlarla savaşmaları karşılığında kedilerine bağımsızlık vadeden Fransa, 1945 yılında galip devletler arasında yer almış olsa da bu sözünü tutmadı. İkinci dünya savaşının bitmesiyle birlikte kazandıklarını düşünen Cezayirliler 8 Mayıs 1945’de bağımsızlık bayraklarını alıp sokaklara çıkmasıyla birlikte 3 günde tam 45 bin Cezayirli öldürüldü. Ancak bağımsızlık ateşi bir kere yanmıştı ve 1 Kasım 1954 tarihinde Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu ve Fransızlara karşı bağımsızlığını kazanmak için ülke genelinde mücadeleler başladı.
Bağımsızlıklarını kazanmak isteyen Cezayirlilere karşı sert tedbirler alan Fransızlar, uluslararası arenada da zor durumdaydı. Fransa’nın Cezayir’de insani ve savaş kurallarına aykırı bir savaş yürütmesi Avrupa kamuoyunu da rahatsız etmekteydi. Uluslararası aktörlerinde destek vermesi ile yorgun düşen Paris hükümetinin 1958 yılında devrilmesine ve Fransa’nın Dördüncü Cumhuriyeti’nin sona ermesine neden oldu.
FRANSA NAPALM BOMBASI KULLANDI MI?
Yeni hükümetin 1960’da başlattığı görüşmeler de Cezayir’deki Fransız yerleşimcilerin tepkisine neden oldu. Yerleşimcilerden oluşan ‘kara ayak’ isimli silahlı terör örgütü Cezayir’deki sivilleri katletmekten geri durmadı. 8 yıllık mücadelenin ardından 10 milyonluk Cezayir nüfusunun yüzde on beşi bağımsızlık yolunda hayatını kaybetti. Temmuz 1962 tarihinde bağımsızlığını kazanan Cezayirliler ancak 132 yıl sonra özgür olarak devletlerinde yaşayabildi.
132 yıllık işgal sürecinin sonunda ortaya çıkan tablo Fransa açısından utanç tablosudur. Bağımsızlık ateşinin yandığı 8 yıl boyunca 8 bin köy yok edildi, bölge halkına işkence ve tecavüz edildi, napalm bombaları ile Cezayirlilerin evleri yok edildi ve 2.5 milyon insan toplama kamplarında tecrit edildi. Bütün bu yapılanlara karşın Fransız kamuoyu 132 yıllık işgali bir utanç olarak görürken siyasilerin bu konuda adım atmaması karşısındaki sessizliklerini koruyor. Bireysel anlamda yapılan açıklamaların yanı sıra siyasi liderlerden ve toplumda ön planda olan kuruluşların da doğru bir adım attığı söylenemez.
