Fitre nedir, ne zaman verilir? Fitre kimlere verilmez? Akrabaya fitre verilir mi?

Fitre nasıl tanımlanır, fitre verme zamanı nedir?

Esas adı fıtır sadakası olan ve halk arasında fitre olarak bilinen bu kavram, insan olarak yaratılmanın bir sadakası ve Ramazan ayına ulaşmak ve ayın gereği gibi orucu tutarak bayrama ulaşmanın gereği olarak edilmesi gereken bir şükürdür. Dinen zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişen müslümanın, belirli kimselere vermesi vacip olan bir sadakadır (Nevevî, el-Mecmû', VI, 103-105). Vacip oluşu, sünnetle sabittir (Buhârî, Zekât, 70-78; Müslim, Zekât, 12-16; Ebû Dâvûd, Zekât, 18; İbn Mâce, Zekât, 21).

Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlü kılınmıştır. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her müslümana fitrenin gerektiğini ifade etmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20).

Fitre Ramazan bayramının 1.günü de verilebildiği gibi bayramdan önce de verilebilmektedir. Aslından Ramazan ayı içerisinde fitre vermek daha evladır. Burada önemli bir ayrıntı vardır ki fitre bayram namazından önce verilmiş olmalıdır. 

Mezheplere göre farklı yorumlar yapılmaktadır. Şâfiî mezhebine göre; fitreyi, meşru bir mazeret bulunmadıkça bayramın birinci gününün gün batımından sonraya bırakmak haramdır. Fitreyi Ramazan'ın ilk günlerinde vermek de caizdir (Nevevî, el-Mecmû', VI, 128).

Fitre neye göre verilir?

Fitre günümüz toplumunda bir insanın bir gün için kanını doyuracağı oranda ayarlanmaktadır. Bu sayede ihtiyacı olan kişilere verilen fitre herkesin bayrama sevinçle ulaşmasını sağlamaktadır. 

Kişi dinen zengin sayılanlara, usûlüne (anne, baba, dedeler ve nineler), fürûuna (çocuk ve torunlar) ve eşine fıtır sadakası veremez. Fitreler bir fakire verilebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtılabilir. (Merğînânî, el-Hidâye, II, 224). 

Kişiye verilen fitre miktarı asgari düzeyde belirlenmektedir. İsteyen kişiler bu miktarı minimum düzeyde düşünerek istedikleri miktara kadar fitrelerini verebilmektedirler. Ramazan ayının yardımlaşma ruhunu yansıtmakta olan bu uygulama ise yardımlaşmayı arttırmaktadır.