Erteleme alışkanlıklarınızdan artık size de gına gelmedi mi?

Pazartesi o diyete başlayacağızdır, dağılan elbise dolabımızı düzenleyeceğiz, banyo yapmada üşenmeyeceğiz. Kitap okuma alışkanlığı kazanacağız. Kendimize sürekli bu sözleri verir dururuz şimdi tüm bu sıkıntıları al aşağı etmek için taktikleri sizlerle paylaşıyoruz. Öncelikle; beynimize, bedenimize ve ruhumuza en iyi şekilde bakmanın kolay ve uygulanabilir olması oldukça önemli, yeni yılda motivasyonla başlamak için sizlere bilimsel taktikler sunuyoruz.

Erteleme altında yatan başlıklar

Dopamin sistemimizin nasıl çalıştığını anlamak gerekiyor. Bizi hayata bağlayan bu üç temel ilke mevcut; ‘‘Arzu, Motivasyon/Aksiyon, Ödül (veya ödülün eksikliği)’’  bu başlıklar altında sizlere açıklamalara yer vereceğiz.

Arzu duygusunu; Sahip olmak, istemek, almak, başarmak, yönelim eğilim kavramlarının tamamını karşılamaktadır. Bu hedefler öncelikle düşünce düzeyinde başlar.

Motivasyon/Aksiyon ise bizi harekete geçiren ana güç kaynağımızdır. Onlara ulaşmak içinde aksiyon yani harekete geçmemiz istenir ve beklenir. İstenilen hedefe, amaca, kişiye, eğitim ve kariyere göre değişir. Bunların tamamı da bir seçim olarak karşımıza çıkar.

Dopamin seviyesine dikkat!

Ödül (veya ödülün eksikliği)  Arzumuzun varlığı ödülü tetikler gerekli ölçüde verilen ödül ise motivasyonumuzu harekete geçmesini sağlar. Ayrıca arzularımız dopamin seviyemizi yükseltir. Hedefe ulaşıldığı vakit bu seviye başlangıç seviyesinin altına kadar düşebilir. Sistem “sağlıklı” ve “sağlıksız” arasında ki farkla ilgilenmiyor, dolayısıyla bu seçimleri bilinçli olarak yapmalıyız. Bu spora gitmek de olabilir, bir bağımlılık unsuru da olabilir. Kendimizi düzenli olarak yüksek seviyelerde dopamin salınımını tetikleyen eylemlere maruz bırakırsak, zamanla temel seviyemizi düşürüyoruz. Bu dopaminsizlik çukurundan çıkmak git gide zorlaşıyor, motivasyonsuz kalıyoruz ve ertelemeye başlıyoruz. Sosyal medyada belirli bir süre geçirdikten sonra zihnen çöktüğünüz o anlar gibi… 

Çabanın kendisi bir ödül

Çabasız ödüllerden gelen dopamin yerine, çabadan gelen dopamine alışmayı kendimizi odaklandırmalıyız. Bunu içselleştirdikçe, gösterdiğimiz her çaba zaten daha çok zevke dönüşecek. Çabadan zevk almayı öğrendikçe, nörolojik olarak motivasyonumuz yüksek kalır, ve çabadan aldığımız haz artar. Yani beyin kimyamızı, düşünce kalıplarımızla ve zihniyetlerimizle dönüştürebiliyoruz. Ciddi anlamda motivasyon sağlarız. Ertelemenin bilimsel yolu, çabanın kendisini ödül olarak görmek.

Ertelemenin üstesinden gelmenin bir başka bilimsel yolu: İçinde bulunduğunuz durumdan daha zorlayıcı ve zahmetli başka bir iş yapmak. Motivasyonsuz bir ruh halinden, yani düşmüş bir dopamin rezervuarından çıkmak için rahatsız edici, zor bir görev bulup onu yapmanız gerekir. Bu eylem, beynimize aslında zor şeyler yapabileceğimizi hatırlatır. Örneğin;  20 sayfalık günlük kitap okuma kararı aldınız ve bu kararı uygulamadınız. Ertesi gün bu sayıyı iki katına çıkartın eğer bunu da yapmadığınız takdir de bir yardım kuruluşuna belli miktarda para bağışı yapacağınız noktasında kendinizi şartlandırın…

Erteleme için özetle taktikleri şu şekilde sıralayabiliriz;

Hedefinizi belirleyin

Önce size uygun küçük kolay uygulanabilir gerçekçi kararlar alın

Adım adım ilerleyin

Ödül ceza metodu uygulayın