Çalışma hayatında olan kadınlar, hayatlarının bazı dönemlerinde çalışmaya ara verebiliyorlar. Ara vere nedeni bazen doğum nedeniyle de olabiliyor. Böyle bir durumda sigortalılık süresi ve aynı zamanda yaş haddini doldurmuş olsa bile prim gün sayısı eksiklikliği yaşayabiliyor. Böyle bir durumla karşı karşıya kalınması halinde devreye borçlanma sistemi giriyor ve anneye prim günü eksiğinin çocuğu üzerinden giderilmesi imkanı tanınıyor.
Çocuğa bağlı olarak başlatılan borçlanmalar kadınların daha erken emekli olmasını sağlıyor. Normal şartlarda emeklilik hesaplamalarında staj başlangıcı ve staj süreci dikkate alınmazken doğum borçlanmasında bu süreler geçerli olarak sayılıyor. Şayet anneler stajın başladığı tarih sonrası çocuk sahibi olmuşlarsa bu doğumlarda 3 çocuğa kadar borçlanma işlemine alınabiliyor.
2160 prim günü ödemesi Resmi Gazete'de yayımlanarak kabul edildi!
Kadın çalışanlar emeklilik hesaplamalarında 3 çocuğa kadar borçlanma yapması halinde 2160 gün prim kazanma hakkında sahip oluyor. Sigortalı olarak çalışan kadının doğumdan sonra aldığı 8 haftalık süre, birden fazla doğum halinde aldığı 10 hafta süre, doğumdan önceki 3 haftalık süre ve doğum sonrası istirahatler dönemi ile birlikte toplam 2 yıllık süreli borçlanma yapabiliyor. Kadın çalışan doğumdan dolayı çalışamadığı en fazla 3 kez defa olmak kydıyla 2'şer yıldan toplam 6 yıl borçlanma yöntemine gidebiliyor.
2022 yılında en düşük doğum borçlan bedeli günlük 53.38 lira olarak belirlenirken 1 çocuk 720 güne 38 bin 433 lira, 2 çocuk için 1440 güne 76 bin 867 lira ve 3 çocuk için 2160 güne toplam 115 bin 300 lira ödeme yapıyor.
Esnaflık yapan annelere de erken emeklilik hakkı
Doğum borçlanması sadece SSK’lılara değil memur ve esnaf annelerde faydalanabiliyor. Aynı zamanda evlat edinen anne bile doğum borçlanması sistemine dahil edildi. Kadın sigortalı, 2 yaşının geçmemiş bir çocuk evlat edindiyse doğum borçlanması hakkına sahip oluyor.
Engelli çocuk sahibi annelere erken emekli olma hakkı verildi
Başkasının bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanların da erken emeklilik hakları bulunuyor. Bu durumda olan anne çalışan 1 Ekim 2008 yılından sonra çalıştığı her günü, 1.25 gün olarak hesaplamaya dahil ediliyor. Engelli çocuğun bakımından sorumlu kadınların primleri böylelikle artarken aynı zamanda emeklilik yaşı da öne çekilmiş oluyor.
Engelli çalışanların erken emekli olma şartları nelerdir?
4/A grubu içinde çalışan engellilerin engellilik oranlarına ve sigorta başlangıç tarihlerine göre hesaplamalar yapılarak emekli olma şansı veriliyor. Erken emeklilikten yararlanabilmek için ise birkaç şartın yerine getirilmesi lazım. Bunlardan ilki, çalışma yılı diğeri ise SGK'ya ödenen prim günü. Diğer çalışanlarda aranan yaş şartı engelli çalışanlarda aranmıyor. Emeklilik şartları da engelli derecesine göre değişim gösteriyor.
Sağlık raporu ve engellilik raporu olan tüm engelli çalışanlar Ekim 2008'den önce sigorta başlangıçları varsa yaş haddi beklenmeden erken emeklilik dilekçelerini verebiliyorlar.
Emekli dilekçesinin verilebilmesi için sağlık kurulunun verdiği raporda engel durumunun en az yüzde 40 ve üerinde olması gerekiyor. Engelli durumu yüzde 40 ve üzeri olması halinde emeklilik için istenen prim gün sayıları da değişiyor. Engelli çalışanların engel derecesine göre istenen prim gün sayıları ise şöyle:
- Yüzde 80 ve üzeri engelli çalışanın yıl şartına bakılmadan 15 yıl çalışma ve 3600 gün pirim ödemesi gerekiyor.
- Yüzde 60 ile yüzde 79 arası engelli çalışanın sigorta başlangıcı 1991 ve öncesi ise 15 yıl çalışma ve 3600 gün prim ödemesi, 1991-1994 arası başlayanlardan 15 yıl çalışma ve 3680 gün prim ödemesi, 1994-1997 arası sigorta başlangıcı olanlardan 16 yıl çalışma 3760 gün prim ödemesi, 1997-2000 arası işe girenlerden 17 yıl çalışma 3840 gün prim ödemesi, 2000-2003 yılları arasında ile girenlerden 17 yıl 8 ay çalışma ve 3920 prim ödemesi, 2003 ve sonrası sigortası başlayanlardan ise 18 yıl çalışma ve 4000 gün prim ödemesi isteniyor.
Yüzde 40-59 arası engeli olan çalışanların işe giriş tarihleri ve prim ödeme günlerinin sayılarına göre emeklilik şartları ise biraz daha farklı. Bu farklık ise şöyle sıralanıyor:
- 1991 yılından işe girenlerden 15 yıl çalışma ve 3600 gün prim ödemesi, 1991-1994 arası işe başlayanlardan 16 yıl çalışma ve 3760 gün prim ödemesi, 1994-1997 arası işe başlayanlardan 17 yıl çalışma ve 3920 gün prim ödemesi, 1997-2000 arası sigortası başlayanlardan 18 yıl çalışma ve 4080 gün prim ödemesi, 2000-2003 arasına işe girenlerden 19 yıl çalışma ve 4240 gün prim ödemesi, 2003 sonrası işe girenlerden ise 20 yıl çalışma ve 4400 gün prim ödemesi isteniyor.
Çalışma gücü kayıp yüzde 50-59 arası olan çalışanların ise hangi yılda sigortaları başalrsa başlasın 16 yıl çalışma göstermeleri halinde emekli olma hakkında sahip oluyorlar. İşe giriş tarihlerine göre ödemeleri gerekli prim gün sayıları ise 3700 gün ile 4320 gün arasında değişiyor.
Sigorta başlangıç yılı 2008 olanlardan 3700 gün, 2009 olanlardan 3800 gün, 2010 olanlardan 3900 gün, 2011 olanlardan 4000 gün, 2012 olanlardan 4100 gün, 2013 olanlardan 4200 gün, 2014 olanlardan 4300 gün ve ilk sigortalı oloma tarihi 2015 ve sonrası olanlardan 4320 gün prim ödemesi durumunda emekli olmaya hak kazanıyor.