Epilepsi nedir, neden olur, belirtileri ve çeşitleri nelerdir? Epilepsi hastalarına nasıl müdahale edilir? Sara hastalığı olarak bilinen epilepsi hakkında öğrenilmesi gerekenler

Sara hastalığı ani şekilde ortaya çıkan ve beynin tümüne ya da belirli bir bölümüne yayılan epilepsi nöbetleriyle kendini göstermektedir. Beyinde bulunan nöronlarda ani ve kontrolsüz boşalmalar hastada istemsiz kasılmalara, bilinç kaybına, kontrolsüz vücut harekelerine neden olabileceği gibi, bazı nöbetlerde belirtiler silik hissedilir.

Epilepsi, birçok nedene sahip olabilen ve her yaşta ortaya çıkabilen bir durumdur. Çoğunlukla çocukluk döneminde başlar. Beyni etkileyen her türlü hastalık epilepsi nöbetlerine neden olabilir. İşte epilepsiye yol açan faktörler;

- Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar

- Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması

- Kafa travması

- Genetik ve metabolik hastalıklar

- Tümörler

- Gelişimsel beyin malformasyonları

- Menenjit gibi beyin enfeksiyonları 

Epilepsi belirtileri nelerdir?

Epilepsi beyindeki bir fonksiyon bozukluğu olduğundan, beynin etkilenen bölgesinin yürüttüğü işleve göre semptomlar farklılaşabilir. Bazı belirtiler şunlardır:

- Vücutta ani kasılmalar

- Kollarda ve bacaklarda kontrol edilemeyen sallantılar

- Şuur kaybı

- Seri şekilde baş sallama hareketi

- Kısa bir süre seslere veya konuşmalara yanıt verememe

- Sabit bir noktaya bakmak

- Hızlı göz kırpmak

- Korku, anksiyete ya da dejavu gibi psikolojik semptomlar

Kaç çeşit epilepsi vardır? 

Epilepsinin pek çok çeşidi bulunmaktadır. Kısa göz dalmaları absans nöbeti olarak adlandırılır. Kişi tepkisiz kalarak bakışları sürekli bir noktaya takılı kalır, kısa süreli bilinç kaybı yaşanır. Çocuklarda çok sık görülür. Dudak şapırdatma, çiğneme, emme, elleri sürekli kıpırdatma ya da yıkama hareketi, gözlerde belli belirsiz titremeler olabilir.

Vücudun sadece bir kısmında görülen epilepsi çeşidine fokal nöbet denir. Bilinç açık veya kapalı olabilir. Fokal olarak başlayan nöbet yaygın hale gelebilir.

Nöbet geçirirken tüm vücutta kasılmalar meydana geliyor, hasta idrarını kaçırıyor ve ağzı köpürüyorsa buna jeneralize nöbet denir.

Tonik nöbet türünde vücudun etkilenen bölümlerinde sürekli, kuvvetli ve şiddetli kasılma söz konusudur. Etkilenen kaslar ritmik olarak kasılır ve gevşer.

Psişik nöbetlerde ise ani korku, öfke ya da sevinç hissi duyulabilir. Görsel veya işitsel halüsinasyonlar olabilir.

Epilepsi tedavi edilebilir mi?

İlaç tedavisi, hastaların büyük çoğunluğunda etkili olmasına rağmen, kimi hastalarda beklenen etkiyi sağlayamayabilir. Bu hastalarda epilepsiye sebep olan altta yatan durumlar araştırılarak, ona göre cerrahi tedaviler uygulanabilir.

Bir başka tedavi seçeneği de ketojenik diyettir. Bazı tür epilepsilerde etkili olan bu diyet çok düşük karbonhidrat içeren fakat yüksek yağ barındıran bir diyettir. Stresi yöneterek, alkollü içecekleri sınırlayıp sigaradan kaçınmalı, sağlıklı yaşam tercihleri yapılmalıdır.

Uyku eksikliğinin nöbeti tetikleme ihtimali olduğundan yeterli uyku uyumak önemlidir. Egzersiz yapmak, fiziksel olarak sağlıklı kalmanıza yardımcı olur.

Epilepsi nöbeti geçiren kişiye nasıl müdahale edilmelidir?

Nöbet sırasında ilk yapılması gereken şey hastanın kendisine zarar vermesini önüne geçmektedir. Ardından sırasıyla;

- Hastanın etrafında hastaya zarar verecek eşyalar varsa kaldırılmalıdır.

- Kişi mümkünse güvenli bir yere yatırılmalıdır. Başı yere çarpmasın diye el veya yastık yardımıyla desteklenmelidir.

- Ayakları hafifçe yüksek bir yere kaldırılmalıdır.

- Üzerindeki sıkı giysiler çıkartılmalıdır. Kıyafetleri ve yakası gevşetilmelidir. Rahat nefes alması sağlanmalıdır.

- Ağızdan köpük gelme durumu olduysa baş ve vücut yan tarafa çevrilmelidir. Başının altına yumuşak bir yastık koyulmalıdır.

- Dilini ısırmaması için nöbet geçiren kişinin çenesi açık tutulmaya çalışılmalıdır.

- Kişi dişlerini sıkıyorsa hastanın ağzına yardımcı olan kişiler kesinlikle parmaklarını sokmamalıdır. Çok sert olmayan ve temiz bir cisimle hastanın dilinin solunum yolunu tıkaması önlenmelidir.

- Kişinin hareketleri durdurulmaya çalışılmamalıdır. Bilinçsiz yapıldığından ne kadar uğraşılsa da bir yararı olmayacaktır.

- Hastanın ağzında yiyecek varsa çıkarılması gerekmektedir.

- Hastayı kendine getirmek için soğuk su dökmek, tokat atmak, kolonya sürmek gibi şeyler uygulanmamalıdır. Çünkü ayıltmak için uğraşmanıza gerek yoktur. Kişi yavaş yavaş kendine gelir.

- Panik yapılmamalıdır.

- Hastaya herhangi bir ilaç verilmemelidir.

- Kişi kendine geldikten sonra yorgunluk, geçici olarak bilinç kaybı, sersemlik olabilir. Bu yüzden bir süre dinlendirilmelidir. Kendine geldikten sonra hastaneye götürülmelidir.

- Nöbet sırasında hastanın neler yaptığını gözlemlenmeli ve hastanın doktoruyla bunlar paylaşılmalıdır.