Son günlerde merakla beklenen intibak zammı hakkında tüm sorulara yanıt geldi. Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün, "2000 ardından emekli olanların intibaklarının yapılması amacıyla Hükümetimize çağrımızı tekrarlıyoruz. Katkı payları, emeklilerimizin ödeme gücünü zorlamakta ve sıhhat hakkını rizikoya etmektedir. Bu nedenle, katkı paylarından emekliler muaf tutulmalıdır’ şeklinde konuştu. İntibak yasasının ne vakit çıkabileceğin şimdilik netlik kazanmazken, mümkün bir düzenlemeden 2000 yılından sonra emekli olanların faydalanacağı bildirildi.
Peş peşe açıklamalar vatandaşlar tarafından bekleniyor. Uzun vakittir merakla beklenilen intibak yasası ile alakalı incelemeler sürüyor. 2000 senesi ve ardından emekli olanların maaşlarında zam manasına ileriki intibak yasası ile alakalı yeni ilerleme yaşandı. İntibak isteği yaşama geçerse 355 TL zam yolu açılacak. 2021 senesinde yapılması beklenilen intibak ödemesinin Meclis'e gelip gelmeyeceği merak ediliyor. Hem de memur emeklilerinin intibak isteği ise Memur-Sen doğrultusundan hükümete iletildi. Taleple aynı unvanlı kadro ya da görevden emekli olanlar arasındaki kurum değişikliği kaynaklı emekli maaşı farkının giderilmesi hedefleniyor. Peki, emekliye intibak ne vakit ödenecek? İntibak yasası son hal nedir?
EMEKLİ İNTİBAK YASASI ÇIKACAK MI?
İntibak bekleyen emekliler, aynı prim kazancı ve prim gün sayılarıyla 2000 yılından önce emekli olanların kendilerinden daha fazla emekli maaşı aldığını belirterek, intibak ile maaş farklılığının son bulmasını istediklerini söylüyorlar. Emeklilere, prim ödemelerine ve hizmet sürelerine göre farklı zamlar söz konusu olacak.
İNTİBAK YASASIYLA NE KADAR ZAM GELECEK?
Yani düzenleme, her emekliye farklı yansıyacak. 2000 yılı öncesinde emekli olan yaklaşık 2 milyon SSK'lı 50 ile 355 lira arasında zamdan yararlanmıştı.
HANGİ EMEKLİ NE KADAR EK ÖDEME ALACAK?
Her ay maaşlarıyla birlikte yüzde 4-5 ek ödeme alan emekliler, bu oranın günümüzde düşük kaldığını belirterek yükseltilmesini istiyor. Talep ise yüzde 10'a çıkarılması yönünde. Türkiye Emekliler Derneği'nin (TÜED) gündeme taşıdığı bu talep hayata geçerse, emeklilerin ek ödeme tutarlarında önemli artış olacak. Emekliler maaşlarının yüzde 4'ü yerine yüzde 10'u oranında ek ödeme almaya başlayacak. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin gelirinde 361 liraya varan artış yaşanacak. 6 bin 28 lira olan en yüksek maaşı alan emekliye 241,15 lira yerine 602,87 lira ek ödeme verilecek.
EŞİTLİK SAĞLANACAK
2000 yılından önce emekli olan SSK'lılara intibak yasası çıkarılmış ve 2 milyondan fazla emekli 355 liraya varan zam almıştı. Hatta yapılan bazı hatalar dolayısıyla maaşı eksik bağlandığı tespit edilen 2 bin 500 kadar emeklimize 22 bin lirayı bulan toplu ödemeler de yapıldı. 31 Aralık 1999 tarihinde emekli olan bir vatandaş bu haktan yararlanırken 1 Ocak 2000'de yani bir gün sonra emekli olan ise yararlanamadı.
İNTİBAK ZAMMI İÇİN YENİ GELİŞME
TÜED Genel Başkanı Kazım Ergün, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2000 öncesinde emekli olanlar ile sonrasında emekli olanların aylıkları arasında farklılıklar bulunduğunu belirterek, 2000'den sonra emekli olanların aleyhine olan bu farklılığın intibakla giderilebileceğini söyledi.
2000'den sonra emekli olanlara intibak uygulanmasını yıllardır talep ettiklerini anımsatan Ergün, "2000 yılı öncesi ile 2000 sonrası emeklilerin aylıkları arasında ortalama 300 lira fark söz konusu. 2000 öncesinde emekli olanlar için yapılan intibakın, yeni yılda 2000'den sonra emekli olanlara da uygulanmasını istiyoruz. Bu talebimizi içeren bir mektup yazıp, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'a gönderdik." dedi.
Bazı dönemlerde aylıklara yapılan seyyanen zamların emeklileri kısmen rahatlattığını dile getiren Ergün, sosyal güvenlik mevzuatındaki değişiklikler ve aylık hesaplama yöntemleri nedeniyle aylıklarda istenilen düzeyde eşitliğin sağlanamadığını, Ekim 2008 itibarıyla çalışma süresi uzadıkça emekli aylıklarında kayıpların arttığını anlattı.
"CUMHURBAŞKANIMIZIN SESİMİZE KULAK VERECEĞİNE İNANIYORUZ"
Ergün, emeklilerin bayram ikramiyesi, 2000 öncesi SSK emeklilerinin intibakı, konut edindirme yardımı (KEY) ödemeleri, 65 yaş ve üzeri vatandaşlara ücretsiz ve indirimli seyahat, evi olmayan emeklilere konut imkanı gibi uygulamalardan dolayı memnuniyetlerini dile getirerek, şunları kaydetti:
"Çalışılan dönemlerdeki sigorta mevzuat hükümleri esas alınarak, karma sisteme göre hesaplanan emekli aylıkları arasında oluşan eşitsizliklerin giderilmesi amacıyla prim kazançları ve prim ödeme gün sayıları aynı olanlara eşit aylık ödenmesi için intibak yapılmalıdır. Bu talebimiz yerine getirilmeli ve bundan sonra bağlanacak aylıklara da aynı kriterler uygulanmalıdır. Bu şekilde, gelecekte emekli olacakların hakları da korunmuş olacaktır. Sayın Cumhurbaşkanımızın sesimize kulak vereceğine canı gönülden inanıyoruz."
EMEKLİLER İÇİN KATKI PAYI MUAFİYETİ
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün, "2000 sonrasında emekli olanların intibaklarının yapılması için Hükümetimize çağrımızı tekrarlıyoruz. Katkı payları, emeklilerimizin ödeme gücünü zorlamakta ve sağlık hakkını riske etmektedir. Bu nedenle, katkı paylarından emekliler muaf tutulmalıdır" ifadelerini kullandı.
Ergün, Sosyal Güvenlik Haftası nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada, emeklilerin sorunlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Aylıkların hesaplanmasında bir bütünlüğün kurulamaması nedeniyle emekli aylıklarının farklılaştığını vurgulayan Ergün, şunları kaydetti:
"Emekli aylıklarında eşitliğin sağlanması için intibak yapılmalıdır. 6283 sayılı kanunla 2000 öncesi emeklilere yapılan intibakın, 2000 sonrasında emekli olanlara uygulanmaması önemli bir eksiklik olmuş, emeklilerimizin büyük bir kısmı mağdur kalmıştır. 2000 sonrasında emekli olanların intibaklarının yapılması için Hükümetimize çağrımızı bir kez daha tekrarlıyor ve talep ediyoruz. Taban emekli aylığı hesaplanma sistemi yeniden belirlenmelidir."
SSK ve Bağ-Kur sigortalılarının taban emekli aylıklarının asgari ücret seviyesine yükseltilmesini talep eden Ergün, "Nisan 2020 itibarıyla 1500 liraya yükseltilen en az emekli aylığı uygulaması, olumlu bir gelişme olmakla beraber yeterli bir düzenleme olmamıştır. Burada yapılan iyileştirme önemli olmakla birlikte, emekli zamlarının da belirlenen taban aylıkların üzerine yapılması sağlanmalıdır. Katkı payları, emeklilerimizin ödeme gücünü zorlamakta ve sağlık hakkını riske etmektedir. Bu nedenle, katkı paylarından emekliler muaf tutulmalıdır" ifadelerini kullandı.
Vergi iadesinin kaldırılmasıyla emekliliklerin hak kaybına uğradığını iddia eden Ergün, vergi iadesi yerine getirilen yüzde 4-5 ek ödeme oranlarının, yüzde 8-10'a yükseltilmesini istedi.
ÇALIŞMA BAKANLIĞI EMEKLİYE İNTİBAK ZAMMI ADIMI NELERİ DEĞİŞTİRDİ?
2020 Yılında Aile ve Çalışma Bakanlığının intibak zammı ile ilgili bir çalışma yapıldı ve komisyondan geçti. TV kanalları tarafından çıkan bu haberlerde bu bakanlığın intibak yasası ile ilgili bir çalışma yapması gündeme gelmesiyle nihayet gerçek oldu. Şu an sadece Bu düzenleme sonrasında maaşların ne kadar olacağı hakkında henüz tam bir bilgi yoktur.
EMEKLİ İNTİBAK YASASI NEDEN ÖNEMLİ?
Türkiye'de sosyal güvenlik kurumları arasındaki farklılıklar 2008 reformuyla çözüme kavuşturuldu. Böylece Emekli Sandığı, SSK ve BAĞ-KUR; Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında birleştirildi. Birçok işlem daha hızlı ve kolay hale gelirken, emeklilik sistemi ve ücretlendirme yöntemleri ise maalesef değişmedi.
Emeklilik şartları da, ücret sistemi de, zam usulleri de farklı farklı uygulanmaya devam ediyor. Burada da mutlak surette bir norm birliği gerekiyor. Bunun yanında aynı kurumdan emekli olanlar arasında da ücret farklılıkları ortaya çıkıyor.
Aynı şartlarda fakat farklı tarihlerde emekli olanlar, birbirinden çok farklı ücretler alıyor. Bunun düzeltilmesi için 2000 yılından önce emekli olan SSK'lılar için bir düzenleme yapılmış ve 355 lirayı bulan artışlar sağlanarak sorun bir nebze olsun çözülmüştü. Ancak hem Bağ-Kur emeklileri hem de 2000 yılı ve sonrası emekli olanlar için mağduriyet devam ediyor.
5 milyon emekli söz konusu düzenlemeden yararlanmış; bunların yaklaşık 3.5 milyonu 100 lira, kalanları da 1 ile 99 lira arasında değişen tutarda seyyanen zam almıştı. Bunun ardından 2016 yılında tüm SSK ve Bağ-Kur emeklilerine tekrar 100 liralık daha seyyanen zam yapıldı.
Böylece maaşı 1.100 liranın altında olanlar 200 lira, diğerleri ise 100 lira seyyanen zam almış oldular. Yıllık artış ise 1.100 liranın altında maaş alanlar için 2.400 lira diğerleri için ise 1.200 lira oldu.
İNTİBAK ZAMMI NEDİR?
Arapça kökenli olan İntibak, uyum ve iki şeyin ölçülerinin birbirini tutması olarak tanımlanıyor. Emeklilik maaşlarını etkileyen intibak zammı, prim kazancı ve prim ödeme gün sayısı aynı olmasına rağmen farklı aylıklar alan emekliler arasında denge sağlamak amacıyla uygulanıyor. Sigortalıların çalıştıkları dönemlerdeki kanun hükümlerinin esas alınmasıyla emekli aylıkları karma sisteme göre hesaplanıyor.
Prim kazancı ve primlerinin ödeme gün sayısı aynı olmasına rağmen, farklı tarihlerde emekli olunması halinde emekli aylıkları eşit olmuyor. Bu durumun düzeltilmesi için güncelleme kat sayısı ve aylık bağlama oranlarında eşitliği sağlayacak düzenlemeler yapılması "intibak" olarak adlandırılıyor.