Çini Sanatı Nedir, Nasıl Yapılır?

Geleneksel Türk el sanatlarımızdan çini, Osmanlı dönemlerinden günümüze kalmış en nadide miraslarımızdandır. Halen kullanılmaya devam eden çiniler camilerde, türbelerde, saray ve köşklerde karşımıza çıkar. Peki çini sanatı nedir? Çini nasıl yapılır?

24.03.2020-08:41 - (Son Güncelleme: 24.01.2022-14:43) Çini Sanatı Nedir, Nasıl Yapılır?

Osmanlı tarihinin en çok kullanılan sanat dalı çini, pişirilen topraktan üretilen eşyaların süslenmesinde sıkça kullanılan el sanatıdır. Çini sanatı, motifler, şekiller ve renklendirmelerden oluşan eserlerdir. Tabak, porselen, seramik, fayans gibi eşyaların üzerine yapılan süslemelere ise "çinicilik" denir.

Çini sanatı; seramik sanatı şeklinde de isimlendirilmektedir. İnce ayrıntılar ile işlenen ve işlenmiş olan objelere hayat veren çini sanatı günümüze kadar değerinden hiçbir şey kaybetmeden devam ediyor.

ÇİNİ SANATININ TARİHÇESİ

Çini sanatının tarihi uzun yıllara dayanmaktadır. Karahanlılar dönemine ait yapılarda çini, süsleme sanatı olarak görülmüştür. Türk çini sanatının bin yılı aşkın bir geçmişi olduğu vardır. Çini sanatı, Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları tarafından devam ettirilmiştir. Selçuklu döneminde birçok cami, menderese, saray, türbe ve kervansaray gibi yapılar çini sanatı ile süslenmiştir.

Lacivert, mavi, hardal, kahverengi ve siyah renklerin kullanıldığı Selçuklu dönemine ait çiniler genellikle, altıgen, kare ve dikdörtgen şekillerinden oluşur. Mozaik şekillerin yanı sıra Kufi tarzı yazılar ve Rumi motiflerde yer almıştır. Selçuklu döneminden sonra birçok beylik bu sanatı icra etmiştir. Osmanlı devletinin kurulmasıyla çini sanatı farklı bir dönem yaşamış ve anlam kazanmıştır.

Osmanlı döneminde birbirinden farklı yapılar motiflerle süslenerek, çini sanatı yaşatılmıştır. 16. yüzyılda İznik ve Kütahya çinileri gelişim göstermiş ve Türk çini sanatı olarak zirveye ulaşmıştır. Bu dönemde İznik’te üretilen çiniler daha da renklenmiştir. Yeşil, kırmızı, turkuaz, lacivert ve kahverengi tonları kullanılarak farklılık katılmıştır.

ÇİNİ SANATI ÖRNEKLERİ

Çini sanatının ilk örneklerini İznik'teki Yeşil Cami'de, Bursa'daki Muradiye Camisi'nde, Edirne'deki Şah Melek Paşa Camisi'nde, İstanbul'daki Yavuz Sultan Selim Camii ve Türbesi'nde görebiliyoruz. Aynı zamanda Konya'da Kubadabad Sarayı'nda figüratif çini eserler ve Çinili Köşk'te ilk örnekleri görülebilir.

ÇİNİ SANATI MALZEMELERİ

Çini sanatının ana malzemeleri kıl fırçalar, karo, çukur tabak ve renkli simlerdir. Hamur, boya ve madeni oksitler ile sır tabaka da kullanılır. Desen oluşturmak için bir kağıt ve model kontürleri de kullanılabilir.

ÇİNİ NASIL YAPILIR?

Çini sanatı; kum, kaolen, tebeşir gibi doğal malzemeler ile karıştırılarak hamur haline getirilmektedir. Bu hamur şekillendirilir ve kuruması için bir süre beklenir. İstenen kuruluğu alan hamura astarlama işlemi yapılmaktadır. Bu astarlama işlemi, hamura beyaz bir görünüm kazandırır. Parçalar oldukça yüksek derecesi bulunan fırında gün boyu pişirilir.

Kara kalemle çizilen bir beyaz kağıt ile üstü kaplanarak yapılacak çini yüzeyine aktarılır. Bununla beraber çini sanatına siyah renkten oluşan boya desteği ve kobalt ile model kontürleri oluşturulmaktadır. Sonra sanatçı, hayal dünyasına ve zevkine uygun olan renkler ile iç zemini boyar.

Boyanan nesne, camsı bir sırla kaplanıp, pişirilmeye hazır hale getirilir. Parçaların ayrı ayrı olarak pişirilmesi sağlanır. Bunsan sonra yeniden ikinci bir pişirilme aşaması daha gerçekleşir. Sonraki aşama ise objenin yavaş yavaş soğutularak, kırılmasının önlenmesidir. Oldukça zor ve zahmetli aşamaları bulunsa bile bu sanatı zevk ile yapan pek çok kişi bulunmaktadır.

DNC Medya

[email protected]

Ebru Sanatı Nedir, Nasıl Yapılır?

Orhan Pamuk Kimdir?

Uygurlar Kimdir?

Nedir Kültür ve Turizm Bakanlığı

YORUM YAZ..

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Yorumlar

İlk yorum yazan siz olun.