Sıradaki Videolar
10 Haziran 2021 Perşembe 11:47 - (Son güncelleme: 19 Kasım 2024 Salı 22:00)

Cengiz Aytmatov Kimdir?

Cengiz Aymatov kimdir? Hayatı edebi kişiliği nasıldı? Cengiz Aytmatov nerede, nasıl ve kaç yaşında öldü? Eserleri neler?

Kalemiyle tüm dünyaya sesini duyuran bozkırın bilge kalemi Cengiz Aytmatov, eserleriyle tüm dünyaya adını duyurmuştur. Cengiz Aytmatov, Kırgız devlet adamı, yazar, gazeteci, veteriner, ressam ve psikologdur. Türk kültürünün ve Türk edebiyatının güzelliklerini bütün dünyaya tanıtmış olan Aytmatov, sözlü kültür geleneğindeki efsane, destan, masal, hikaye ve türküleri eserlerinde kullanmıştır. Eserlerinde Türk adet ve göreneklerini çok iyi bir şekilde yansıtan Aytmatov, sadece insan doğasını değil hayvan doğasını da okurlarını en iyi şekilde yansıtmıştır. Kendine has üslubu ile eserlerinde Sovyet ve Marksist estetiği olsa da milli değerler her zaman için ön planda olmuştur.

CENGİZ AYTMATOV KİMDİR?

12 Aralık 1928 tarihinde Tatar asıllı tiyatro sanatçısı ve devlet adamı Törekul Aytmatov ile öğretmen Nagima Aytmatov’un oğlu olarak Kırgızistan’ın Talas bölgesinde dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlardan itibaren Rusçayı öğrenen Aytmatov eğitimini Moskova’daki bir Sovyet okulunda başladı. Cengiz Aytmatov henüz 9 yaşında iken babası Ruslar tarafından kurşuna dizilmiş ancak babasının öldüğünü 20 yıl sonra öğrenecektir. Babasını olmamasından dolayı bilge bir kadın olan babaannesi ile birlikte büyüyen Aytmatov, geçim sıkıntısı nedeniyle hem çalışıp hem okumak zorunda kalır. Babaannesi tarafından anlatılan Manas Destan’ı hikayeleri ile büyüyen Aytmatov, 14 yaşında iken Rusça öğretmenliği yapmaya başlar.

İkinci Dünya Savaşının ardından ailesiyle birlikte Cambul’a taşınan ve buradaki Veteriner Teknik Okulunu birincilikle bitiren Aytmatov Frunze Tarım Enstitüsünden de onur derecesiyle mezun olmuştur. Cengiz Aytmatov ilk kitabını Moskova’da 1952 yılında ‘Gazeteci Cyuda’ adlı öyküyü yazmıştır. Bir dönem muhabir ve hayvancılık uzmanı olarak çalıştıktan sonra Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde eğitim aldıktan sonra 1957 tarihinde Sovyet Yazarlar Birliğine kabul edildi.

AYTMATOV TÜRKİYE’DE NE ZAMAN TANINMAYA BAŞLANDI?

Cengiz Aytmatov, 1958 yılında yazdığı ‘Cemile’ kitabının Fransız şair Louis Aragon tarafından Fransızcaya çevrilmesiyle birlikte dünya edebiyatında tanınmaya başladı. 1963’de Lenin ödülüne layık görülen Aytmatov, bir dönem Sovyetler Birliği meclisinde milletvekilliği yaptı. Cengiz Aytmatov, 1970 yılında kaleme aldığı Selvi Boylum Al Yazmalım adlı romanıyla Türkiye’de tanındı. Selvi Boylum Al Yazmalım romanı 1977 yılında yayınlanarak Türk sineması klasikleri arasında yerini aldı.

Kırgız, Türk ve Rus edebiyatının önde gelen ismi Cengiz Aytmatov, Türkiye’ye 1975’de Turan Ülkesi Edebiyatına Hizmet Ödülünü almak, 1992’de İstanbul Sinema Günlerine katılmak ve 2007’de Türk Dünyası Ödülü ile fahri doktora unvanını almak üzere toplamda 3 defa gelmiştir.

CENGİZ AYTMATOV HANGİ ÖDÜLLERİ ALDI?

Türklerin ortak değeri olan Cengiz Aytmatov, eserlerinde savaş dönemleri, kahramanlık hikayeleri, gelenek görenekler, bozkır yaşamı, hayvan sevgisi, masal ve efsanelere yer vermiştir. Cengiz Aytmatov 1985’de Hindistan’da Javaharlal Nehru Ödülü, 1988’de Japonya Doğu Efsanesi Enstitüsü Akademi Ödülü, 1994’de Avusturya Avrupa Edebiyatı Devlet Ödülü, 1988’de Friderich Rueckert Ödülü ve 2004’de Alexender Men ve Leo Kopelev Ödülü aldığı bazı ödüllerden sadece birkaç tanesidir.

Eserlerinde insani değerleri işlemesinin yanı sıra insanın doğa ve hayvanlarla olan ilişkisini de yansıtmıştır. Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları eserinde insan ve hayvan ilişkisini, hayvanların iç dünyasını ve doğaya olan bakış açılarını en iyi şekilde yansıtmıştır. Kitaptaki kurt karakteri Türk halkı tarafından kabul görmüş kurt kültünü anlatması açısından da oldukça başarılı olmuştur.

MANKURT NEDİR?

Türk Altay ve Kırgız efsanelerinde bilinçsiz köle olarak bahsedilen mankurt kavramı, öz benliğini yitirerek kendisini kimliksizleştiren düşmanlarının kölesi veya kuklası olmuş insanlar için kullanılır. Kırgız destanında yararlanarak güncelleştirilen mankurt kavramı, Türk edebiyatında ilk defa Cengiz Aytmatov’un eserinde literatüre girmiştir.

Aytmatov, 1980 yılında kaleme aldığı ‘Gün Olur Asra Bedel’ romanında adı geçen mankurt kavramını geçmişi ve yaşadığı dönemi sentezleyerek en iyi şekilde anlatmıştır. Mankurt kavramı, geçmişini unutan, tarihine küsen, ailesine ve milletine öz değerlerine yabancılaşan ve gayesi olmayan insanların mensup olduğu milletleri anlatmak için kullanmıştır. Kitapta Cengiz Han’ın uyguladığı bir işkence yöntemi olarak anlatılan mankurt kavramı, Aytmatov’un kendisi kadar dünya tarafından da benimsenmiş bir kavramdır.

Mankurt haline getirilmek istenen kişinin başı kazınır, başına ıslak deve derisi sarılır ve elleri kolları bağlanarak kızgın güneşin altına bırakılır. Deve derisi kurudukça gerilir ve gerilen başı mengene gibi sıkar. Yeniden uzayan saçlar çıkacak yer bulamazlar ve kafanın içine doğru uzarlar. Bu aşamalar sırasında insana inanılmaz acılar vererek aklını yitirmesine sebep olur. Mankurt kişi artık bilinçsiz olduğundan dolayı istenen her şeyi sorgusuzca yapan bir köleye dönüşür. 

CENGİZ AYTMATOV'UN ESERLERİ

Cemile

Gün Olur Asra Bedel

Dişi Kurdun Rüyaları

Elveda Gülsarı

Toprak Ana

Beyaz Gemi

Kızıl Elma

Dağlar ve Steplerden Masallar

İlk Öğretmenim

Zorlu Geçit

Dağlar Devrildiğinde: Ebedi Nişanlı

Fuji-Yama

Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek

BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Meksika'da Seri Katilin İtirafları Ülkeyi Birbirine Kattı

Meksika'da Seri Katilin İtirafları Ülkeyi Birbirin...

Meksika'lı katil işlediği cinayetlerle kan dondurdu. Öldürdüğü kadınla...

TÜBİTAK Başkanı Koronavirüs Aşısı ve İlacı İçin Tarih Verdi!

TÜBİTAK Başkanı Koronavirüs Aşısı ve İlacı İçin Ta...

Tübitak başkanı hasan mandal dünya genelinde etkisini artıra...

İstanbul'da Yasak Aşk Yaşayan Karısını Öldürdü

İstanbul'da Yasak Aşk Yaşayan Karısını Öldürdü

İstanbul'da bir adam karısının kendisini en yakın arkadaşıyla aldattığ...

Yeşilçam Oyuncularının Hüzün Dolu Hikayeleri

Yeşilçam Oyuncularının Hüzün Dolu Hikayeleri

Eskiden bu yana çok sevilerek izlenen Yeşilçam filmlerinin oyuncuların...

Kurye Terörü! Sipariş Götürdüğü Binaya İdrarını Yaptı

Kurye Terörü! Sipariş Götürdüğü Binaya İdrarını Ya...

İstanbul beşiktaş'ta bir eve yemek siparişi götüren kur...

Rolleri Uğruna Değişen Oyuncular

Rolleri Uğruna Değişen Oyuncular

Ünlü oyuncuların rolleri için nasıl değiştiklerini görünce çok şaşırac...

84 Yaşında Koronayı Yendi

84 Yaşında Koronayı Yendi

Gençliğinde sağlıklı beslendiğini anlatan 84 yaşındaki kadın, koronayı...

İnternetten Ders Anlatan Öğretmen Kamerayı Açık Unutunca Rezil Oldu

İnternetten Ders Anlatan Öğretmen Kamerayı Açık Un...

Fizik öğretmeni zoom üzerinden ders anlatırken kamerayı açık unuttu ve...

Kavun Çekirdeğinin Faydaları Neler?

Kavun Çekirdeğinin Faydaları Neler?

Yaz aylarının en sevilen meyvelerinden kavunu yedikten sonra çekirdekl...

Hırsızlık Yapan Anne Polisi Gözyaşlarına Boğdu

Hırsızlık Yapan Anne Polisi Gözyaşlarına Boğdu

Polis hırsızlık yapan anneyi yakaladı ama sonra kadının aldığı şeyi gö...

Define Ararken Bulduğu Sandıktan Çıkanlar Ağızları Açık Bıraktı!

Define Ararken Bulduğu Sandıktan Çıkanlar Ağızları...

Rus kökenli bir adam defile bulmak için kazılara başladı. Toprağın met...

Hakkari'de Rögara Düşen Kadın Saatler Sonra Kurtarıldı

Hakkari'de Rögara Düşen Kadın Saatler Sonra Kurtar...

Hakkari’de rögara düşerek yardım isteyen kadın, irtibat kuramayınca il...

Abisini Kurtarmaya Çalışan Filistinli Küçüğün Gözyaşları!

Abisini Kurtarmaya Çalışan Filistinli Küçüğün Gözy...

İsrail polisi gözaltına alınan abisini kurtarmaya çalışan 10 yaşındaki...

Uluslararası Anadolu Ankası-2021 Tarihli Tatbikatı Başladı

Uluslararası Anadolu Ankası-2021 Tarihli Tatbikatı...

Konya'da 3'üncü Ana Jet Komutanlığında Uluslararası Anadolu Ankası-202...

Gökbey Helikopterinde Testler Sürüyor

Gökbey Helikopterinde Testler Sürüyor

Türkiye, İHA ile havacılık sektöründe adından söz ettirirken, bir tara...

Anma Programı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Katılımıyla Gerçekleşecek

Anma Programı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Katılımıyla...

AK Parti İl Başkanları Toplantısı ve 27 Mayıs 1960 darbesi anma töreni...

Çölün Ortasındaki Necef Denizi Bakımsızlığa Rağmen İlgi Çekiyor

Çölün Ortasındaki Necef Denizi Bakımsızlığa Rağmen...

Irak'ın güney kentlerindeki büyük çölde bulunan Necef Denizi, senelerd...

'Denizkurdu' Doğu Akdeniz'e Açılıyor

'Denizkurdu' Doğu Akdeniz'e Açılıyor

Mavi Vatan'ın donanma askerleri bugün tatbikat nedeniyle 25 bin 500 pe...

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Polonya Cumhurbaşkanı'ndan Ortak Basın Açıklaması

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Polonya Cumhurbaşkanı'nd...

Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Sebastian Duda ile Cumhurbaşkanı Recep T...

CHP’li Beylikdüzü Belediyesi Boyları 7-8 Metreyi Bulan 160 Ağacı Söktü!

CHP’li Beylikdüzü Belediyesi Boyları 7-8 Metreyi B...

Türkiye Deniz Canlıları Müzesi'ni ''izinsiz belediye alanı işgali'' ön...

Beyoğlu'ndaki Gizemli Kadın 5 Gündür Hareket Etmiyor!

Beyoğlu'ndaki Gizemli Kadın 5 Gündür Hareket Etmiy...

İstanbul Beyoğlu ilçesinde kimseyle konuşmayan ve yemek yemeyen Afrika...

İtalya'da Teleferik Kazası: 14 Ölü

İtalya'da Teleferik Kazası: 14 Ölü

İtalya’da korkunç bir kaza meydana geldi. Kabinin seyir halindeyken dü...

Annesinin Öldüğünü Öğrenen Kız Kriz Geçirdi

Annesinin Öldüğünü Öğrenen Kız Kriz Geçirdi

Antalya'da denizde cansız bedeni bulunan Necla Ö.'nün (55) ölüm haber...

Gözaltına Alınmamak İçin Soyundu!

Gözaltına Alınmamak İçin Soyundu!

Taksim Meydanı'nda kavgaya tutuşan iki faslı kadını polisler ayırdı. G...

Avcılar'daki Kuryelerin Tekme Tokat Yol Verme Kavgası

Avcılar'daki Kuryelerin Tekme Tokat Yol Verme Kavg...

Avcılar’da motorlu kuryeler yol verme tartışmasına girdi. Birbirine g...

Kaza Anı Saniye Saniye Kameralara Yansıdı

Kaza Anı Saniye Saniye Kameralara Yansıdı

Denizli'de hakimiyetini kaybedip tali yola düşen araçla, ters yönden g...

Giresun'da Tüp Yüklü Kamyonet Kazası: 7 Araç Hasarlı

Giresun'da Tüp Yüklü Kamyonet Kazası: 7 Araç Hasar...

Giresun'da tüp ile yüklü olan kamyonet kontrolünü kaybetti, süratli bi...

Uzay Turizm Aracı Virgin Galactic Uçuş Testini Başarıyla Sonuçlandı

Uzay Turizm Aracı Virgin Galactic Uçuş Testini Baş...

ABD’ye ait Virgin Galactic şirketine ait uzay aracı ‘VSS Unity’, uzay...

Bayraktar TB2 İçin 7 Ülke Sırada Bekliyor

Bayraktar TB2 İçin 7 Ülke Sırada Bekliyor

Milli üretilen SİHA'lar Suriye, Libya ve son olarak Dağlık Karabağ'da...

Ünlülerin Unutulmayan Laf Sokmaları

Ünlülerin Unutulmayan Laf Sokmaları

Ünlülerin unutulmayan laf sokmalarını sizler için derledik.