Bilmeyenler için EYT rehberi: Uzman isim merak edilenlere yanıt verdi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaklaşık 2,5 milyon vatandaşı ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi konusunda önemli açıklamalara yer vermiş ve EYT’de yaş şartının olmayacağı müjdesini duyurmuştu. Erdoğan ayrıca, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ayrımı olmadan EYT'lilerin başvuru yapabileceğini belirten Erdoğan kıdem tazminatları için de işverenlere yönelik KGF destekli kredi paketinin devreye alınacağını söyledi.

Sosyal Sigorta Prim Teşviki getiriliyor

Taşerondan kadroya alınanlardan hemen emekli olmayı tercih etmeyecekler için ayrı bir geçiş düzenlemesinin hazırlandığını belirten Erdoğan, emekli olduktan sonra Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışmaya devam edecek vatandaşlar için Sosyal Sigorta Prim Teşviki getiriliyor.

En önemli tarih 9 Eylül 1999

EYT ile emekli olabilmek için 9 Eylül 1999 tarihinden önce işe girmiş olunması gerekiyor. Bu tarihten önce sigortalı olanlar EYT kapsamına alınıyor ve kadınlarda 5000 prim gün sayısı, erkeklerde 5400 prim gün sayısı, kadınlarda 20 hizmet yılı, erkeklerde de 25 hizmet yılını dolduranlar EYT'li oluyor ve emekli olmaya hak kazandı.

İlk maaş ne zaman verilecek?

Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal, EYT’lilere ilişkin detayları açıkladı. Bal, yasal sürecin başlamasından sonra başvuruların olacağını ve emeklilik sürecinin başlayacağını söyledi.

Bal’ın açıklamaları şöyle:

Bu yasal sürecin ne zaman başlayacağı ile alakalı. Sanırım cuma günü Meclis’e inecek ve Ocak ayı içerisinde kanunun yasalaşacağını düşünüyorum. Ocak ayı içerisinde başvuru yapılırsa maaşlarını Şubat ayından itibaren alabilecekler. Ama süreç şubat ayında yasalaşırsa maaşlar Mart ayına kalır. Sürecin hızlı ilerleyeceğini düşünüyorum. 

Yeni yıl zamları EYT’lileri etkileyecek mi?

Ayın 3’ünde enflasyon oranı açıklandıktan sonra aslında emekliler için ne kadar zam yapılacak kanunen belirlenmiş olacak. Burada EYT de bundan faydalanacak. Herkesin prim gününe, ödedikleri yıla göre maaşları belirlenecek.

En düşük EYT maaşı ne kadar?

Şu anda 3.500 TL. Baktığımız zaman enflasyon oranı %16-17 civarında olacak. Bunun üzerine ne kadar refah payı gelecek bilmiyoruz. Emeklilerde de çok ciddi bir beklenti var. Kendilerine de asgari ücret oranında zam yapılmasına yönelik. Ama beklenti %40’lar civarında zam olması yönünde.

2023’ün 6. ayı sonrasında emekli olmak avantajlı mı?

Bu tabi ki memurlarla, Bağ kurlar ve SSK’lılarda farklı. Katsayılarına göre de değişir. Memurlarda bir kademe atılıyorsa bunun değerlendirilmesi gerekir. Ama diğer kesimlerde bunun tamamen kendi prim hizmet günleriyle, girişlerinden bugüne ödedikleri primle alakalı. Dolayısıyla 6. Aydan sonra iyi olur demek doğru olmaz. 2008 öncesinde ve 2008 sonrasında aylık bağlama oranları da değişti. 2008’den sonra ödenen primlerden dolayı alınacak Maaş biraz da az eskiye göre. 2008 öncesinde ödenen maaşlar bugün emekli maaşına daha çok yansıyor.

EYT beklentileri karşıladı mı?

2 milyon 250 bin kişi EYT düzenlemesinden yararlanacak. Bu rakam 1,5 milyonlardan bir iki ay içerisinde buraya geldi. Bu EYT’lilerin tamamı değil. Bu bugün itibariyle EYT kanunu yasalaştığında emekli olacakların sayısı. EYT’lilerin tamamı 6.5, 7 milyona varıyor. Bunların beklemesinin nedeni bir kısmı yılı doldurmadı. Bir kısmının prim günleri eksik. Bunlar zaman içinde tamamlanıyor. 2-3 yıl içinde bu toplam 6 milyon kişinin tasfiye edilip emekli olma ihtimali var.

Genel olarak karşıladı. Şöyle bir durum var. EYT ile mağdur olan başka kesimlerde vardı. Örnek, Bağ Kur tescil mağdurları, çıraklar, stajyerler. Bunlarda bu kanun ile geçmişe dönük olarak kendilerinin de sigortalarının başlaması, kimisi primlerinin ödemesini istiyorlardı. Ama bugün itibariyle o işe girişler emeklilikte giriş sayılmıyor. Bunlar borçlanma hakkı istiyorlar. Biliyorsunuz ki bu şu an tasarı. Meclis’e indikten sonra gerek komisyonda gerek Genel Kurul’da görüşüldüğünde bu kesimlerin de bu işe katılmasıyla, aslında Bakan Bilgin’in söylediği geniş kapsamlı kanun o şekilde olur diye düşünüyorum.

Yaş şartı uygulaması

Aslında bu hep masada vardı. Ama zaman içinde tamamen gündemden kalkmış gibi görünmüştü. Son dönemde yeniden gelmişti. Adı üzerinde emeklilikte yaşa takılanlar. Bu insanlar zaten zamanında yaşa takıldılar. Bu insanlara “o yaşa takılmayın, bu yaşa takılın demek” çözüm yolunda bunu tıkayabilecek 

bir şeydi. Sayın Cumhurbaşkanımız da dün itibariyle açıklamasında en önemlisi “yaş şartı uygulanmayacak” Toplumdaki karşılığı da buydu.

Sigorta ayrımı olmayacak

Bu 3 kurumda da hizmeti olanların, hizmet birleştirmesi. Yoksa 1999 öncesinde de SKK, Bağ-Kur emekli sandığındaki emeklilik şartları birbirinden farklıydı. SSK’da kadınlarda 5 bin prim günü-20 yıl hizmet süresi, erkeklerde 5 prim günü-25 yıl hizmet süresiydi. Bağ-Kur’da kadınlarda 7 bin 200 erkeklerde 9 bin şeklindeydi. Bu aynen geçerli. Bugün itibariyle bir Bağ-Kur’lu 9 bin günü doldurmadan EYT’li de olsa emekli olamaz. Zaten kanun 1999 öncesi şartları ve hakları verecek diye düşünüyoruz. O yüzden buradan kast edilen hizmet birleştirilmesi.

İşverenlere KGF destekli kredi paketi 

Bu çok tartışıldı. Çok da öneri vardı. 2 milyon 250 bin kişiden bahsettiğimizde bunun 300-400 bini kamuda, biraz daha fazlası Bağ-Kur’da ama yoğun kesimi SSK’da(4a). Burada KGF kredileriyle bu insanların hepsi tazminat alarak emekli olacak. Dolayısıyla işverenlerin de üzerinde çok ciddi bir tazminat yükü olacak. Bu noktada KGF kredisiyle işverenlerin yükünün azaltılması hedefleniyor.

EYT’liler çalışabilecek mi?

Bunun temelini açıklamamız gerekiyor. Bir insan Emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederse normal çalışandan daha fazla sosyal güvenlik primi ödemek zorunda kalıyordu. 7 puana yakın. Normal çalışanla, emekli olduktan sonra çalışanın primi eşitlenecek. Dolayısıyla işverenlerin üzerinde ayrıca bir yük oluşmayacak. Bu insanlar emekli olduğunda üretim aksaması veya hizmetin aksaması gibi durumlar görebiliriz. Bunun engellemesine yönelik bir işlem olarak görüyorum.