Avrupa’da yaygınlaşıp bir dönem dünyayı etkilemiş ve bir sanat akımı tarihe adını yazdırmış barok dönem merak konusu. Peki, barok nedir, barok sanatı özellikleri, barok eserler, barok müziği bestecileri kimlerdir, barok mimari özellikleri nelerdir?
14. – 18. Yüzyıllar Avrupa’sında ortaya çıkan sanatta bir anlatım biçimi olan Barok, Klasisizmin yeniden yorumlanması olarak biliniyor. İki akımın birbirinden en önemli farkı barok sanatının özellikle resimde daha canlı görünümlü figürlere yer vermesi. Mükemmeli değil gerçeği resmetmeye çalışmış barok sanatçılar eserlerine hareketli bir görünüm kazandırmıştır. İşte detaylar…
BAROK NEDİR?
Barok kelimesi Portekizce “borocco” ya da İspanyolca “barucca” kelimelerinden türetilmiştir. “Düzgün olmayan inci” anlamındaki bu kelime bir sanat akımının ismi haline gelmiştir. Barok adı verilen sanat dilinin ortaya çıkmasıyla Rönesans sanatı terk edilmeye başlandı.
Daha canlı figürlere yer verilen resimlerde özellikle mitolojik tanrılar ve dini sembollere yer verildi. Bu temanın en öne çıkan figürleri ise Hz. İsa, çarmıh, havariler, Hz. Meryem, cennet – cehennem oldu. Bununla birlikte Hera, Zeus, Poseidon, Medusa gibi mitolojik tanrılar da sıkça resmedildi.
Barok dönem otoportre resmin altın çağı olarak biliniyor. Mimarlığı, resmi, müziği ve heykeli bir araya getiren bu sanat akımı, hareketliliği resmedişiyle adeta bütün sanatları birleştirmiştir. Barok sanat sadece resmi değil resimle birlikte edebiyat, müzik, mimari, heykel gibi alanlarda da kendini gösterdi.
BAROK MÜZİĞİ VE BESTECİLERİ
Jean Jacques Rousseau bu dönem müziği için şöyle demiştir: Barok müzik, armoninin açık seçik olmadığı, modülasyonlar ve uyumsuzlukla dolu entonasyonları güç ve hareketi zor olan müziktir. Günümüzde hala popüler bir durumda olan barok müziği döneminin en önemli sanatçılarını yetiştirmiştir.
Johann Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Jean-Baptiste Lully, Arcangelo Corelli, Claudio Monteverdi, Jean-Philippe Rameau ve Henry Purcell gibi besteciler bu dönem müziğinin en güzel örneklerini vermişlerdir. Resimde olduğu gibi müzikte de canlı ve hareketli bir ezgiyi yakalayan besteciler kendisinden sonra gelen birçok besteciye ilham olmuştur.
Barok müziğinde çok daha ayrıntılı, incelikli müziksel süsler ortaya konmuştur. Enstrümanları da yeni teknikler uygulayarak çalmaya başlamışlardır. Barok dönem operayı da besleyen bir müzik icra etmiştir. Bugün kullanılan birçok müzik terimi bu dönemden kalmadır.
BAROK MİMARİSİ
Dinamik bir mimari akım olan Barok dönemi, Rönesans ardından gelmiş ve ardından gelecek Rokoko tarzını doğurmuştur. Özellikle kiliselerde baş gösteren Barok mimarisi aslında kilisenin yeni mezhep Protestanlığa karşı aldığı bir önlemdi. Barok kiliseler propaganda olarak kullanıldı. Hristiyanlık ruhunun tekrar güçlenmesini sağlamak amacıyla bu mimariye sahip kiliseler gündemdeydi. Bu özgün ve farklı mimari insanları kiliseye çekmek için bir yoldu. Kiliseye gidenler dinin yanında farklı bir deneyim kazanıyordu.
Özellikle kilise ve saraylarda ortaya çıkan barok mimari, yaratıcı, garip ve ihtişamlı bir yolla sütunlar, kemerler, üçgen alınlıklar, frizler gibi klasik şekillere yeni bir yorum getirdi. Buna göre Barok mimarinin başlıca özellikleri şöyle:
- Kıvrımlı duvarları olan cepheler
- Oval ve yarım madalyon şeklinde geniş sahhınlar
- Bilerek tamamlanmamış yarım bırakılan mimari ögeler
- Büyük tavan freskleri
- Işığın dramatik yapısıyla güçlü ışık ve gölge etkisi
- Yoğun renkler ve zengin süslemeler
- Veba sütunları
- Yanıltıcı efektler ve görsel illüzyonlar
