İstanbul Altın Rafinerisi Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Üst Yöneticisi Ayşen Esen, önümüzdeki dönemde altınla alakalı çok fazla yatırım olacağını ve altının elektronik ortamda kullanımının daha da artacağını belirtti.
İstanbul Altın Rafinerisi (İAR) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Üst Yöneticisi (CEO) Ayşen Esen'in altın piyasasındaki gelişmeler ve fiziki altına erişim ve salgın sonrası süreçle ilgili yaptığı açıklamasında, İAR'ın ana pazarlarının % 70'inin yurt dışında olduğunu, hem ihracat hem de ithalat anlamında oldukça yoğun çalıştıklarını belirtti.
Salgın sonrasında ilk başta hava yollarında, daha sonrasında da kargo taşımacılığında işlerin durma seviyesine geldiğini ve ülkelerin türlü önlemler aldığını belirten Esen, bütün bunların senelik 1 milyar doların üzerinde dış satım yapan İAR'ın haftada 3-4 defa gerçekleştirdiği ihracat sayısını haftada 1'e düşürdüğünü belirtti.
Esen, bu süreçte en fazla tümüyle insan eliyle yapılan hurda dönüşü sistemin etkilendiğini belirterek, "Şu anda sadece uluslararası anlamda kargo ile yapılan büyük çaplı ticaret devam ediyor. İç pazara baktığımızda Kapalıçarşı başta tamamen kapanmıştı ama şu anda tamamen kapalı değil. Sadece belirli çapta ticaretin, işin dönmesi için gerekli olduğu kadarıyla iş yapılıyor. Bu da doğal olarak Kapalıçarşı'nın toplam hacmini 10'da 1'lere, 20'de 1'lere düşürmüş durumda." şeklinde konuştu.
Salgının başlarında likidite sıkışıklığı sebebiyle altından nakde dönüştürülmesiyle ilgili Esen, şu değerlendiri yaptı:
"Altın bu tür kriz dönemlerinde güvenli limandır. Bunun için de insanlar altında kalmayı tercih ederler ama bu bildiğimiz krizlerden değil. İnsan canı, sağlığı söz konusu... Bu nedenle insanlar yarınını değil, bugününü düşünme durumunda kaldı ve ellerinde o an ne varsa bir şekilde nakde dönmeye çalıştı. O yüzden de altına satış geldi, fakat bu bir süreliğine böyle diye düşünüyorum. Zaten gidişata baktığımızda dünyada da Türkiye'de de umuyoruz bir iki aylık süre içinde hastalık stabilize hale gelecek, ondan sonra düşüşe geçecek ve toparlayacak. Bir şekilde dünya bunun üstesinden gelecek. Dolayısıyla bir iki ay sonra tekrar ekonomi ile uğraşmaya başlayacağız. Kısa bir süre sonra altına tekrar dönüş olacaktır. Altın yine güvenli liman ve önemli bir finansal araç olmaya devam edecek ve önümüzdeki dönem altının rolü çok daha büyük olacaktır diye düşünüyorum."
Ayşen Esen, mevcut ortamda internetten altın ve gümüş benzeri yatırım araçlarına erişimdeki zorluklardan bahsederek, İAR'ın da salgından sonra internet üzerinden satışları direkt durdurduğunu ve ilk birkaç haftada internet üzerinden hiç satış yapmadıklarını söyledi.
Şimdi sayfalarından henüz kapsamlı olmayan ama acil gereksinimleri karşılayabilecek bir çalışma başlatıldığını belirten Esen, "Fabrikalar tam kapasite çalışmadığı için her küçük gramaj elimizde olmayabiliyor. Bu nedenle de birkaç gün içinde teslim edebileceğimiz, belirli gramajlara daha çok ağırlık veren bir yapıyı oturttuk. Kurye şirketleri ve PTT gibi hizmetler şu anda aynen sağlık çalışanları gibi çok zor şartlarda işleri yürütüyor. Bunu günlük yapmak çok ciddi ağırlığı olan bir işti. Adım adım daha emniyetli, sigortası sağlanmış bir modelle arkadaşlarımız çalışmalarını yapıyor." diye konuştu.
Esen, Kapalıçarşı ile Kuyumcukent'teki ofislerinin hizmet verdiğini, pek çok ana yerde kuyumcu ve döviz bürolarının da hizmet vermeyi sürdürdüğünü aktararak şu ifadeleri kullandı:
"Altın isteyen her türlü temin edebilir. Gram altın sitemizde bağlantı bilgilerini verdik. Oradan bağlantı kurarak daha büyük miktarda altın almak isteyenleri de yönlendiriyoruz. Bize başvurduklarında her türlü destek veriyoruz. Zaten fiziki altının zor bulunduğu süreçte zaman zaman acil ihtiyaçlar da doğabiliyor piyasada. Böyle olduğu zaman büyük miktarlar dahi olsa hizmete devam ettik. Madenlerin hizmetini aksatmadık, onların süreci kesmemeleri için belirli bir düzen içinde göndermelerini sağladık. Aynı şekilde yurt dışında ihtiyaçlar olduğunda uygun destinasyonlardan yine çalışmalar yapılabiliyor. Biraz izleyip nerede ne ihtiyaç var gözlemleyerek karşılık vermeye devam ediyoruz."
Fiziksel altın hususunda dünya çapında bir eksiklik olduğuna işaret eden Esen, bunun da maden ile rafineri faaliyetlerindeki yavaşlama sebebiyle üretim döngüsündeki aksaklıkların sebep olduğunu söyledi.
Esen, eskiden 4 bin ton olan dünyanın senelik altın döngüsünün, şimdi 500 tonlara kadar düştüğü tahminin yaparak, "O yüzden fiziksel altın piyasada eksik olduğu için, malumunuz bir şey piyasada az ise fiyatı artar. Bir müddet sonra bunun olma ihtimali çok yüksek. Talep de şu anda fazla olamadığı için fiyat dengede, ancak arz az, talep çok olunca fiyat da buna göre dengelenecektir kendi içinde." dedi.
Pek çok merkez bankasının piyasaya para sürdüğünü, devletlerin teşvik duyurduğunu hatırlatan Esen, "Bu durumun dolarda daha hızlı bir harekete yol açtı. Merkez bankalarının para arzı, ister istemez para piyasalarını daha fazla etkiledi. Altındaki değişim bundan sonra, sağlıktan çıkıp ekonomik kısma geçtiğimizde ortaya çıkacaktır." diye konuştu.
Esen, salgın sonrasında değişen ortamda İAR'ın yeni döneme nasıl hazırlık yaptığı ve teknolojik faaliyetlerle ilgili, "Teknoloji sanayide uğraşan her firma için çok önemli unsur. Altın sektöründe de teknolojinin ağırlığını, blockchain gibi sistemlerin gelişmesiyle görüyoruz. Blochain veya bitcoin gibi sistemler, fiziksel karşılığı olmadığı müddetçe bize hep soru işaretiyle bakmayı gerektiren kavramlar. Fiziksel karşılığı olmayınca kendinizi güvende hissetmiyorsunuz. Bu nedenle gelecek dönemde altına dayalı bir takım paraların, blockchain mekanizması gibi güvenliğinin sağlandığı ama arkasında fiziksel bir altının da olduğu sağlam sistemlerin gündeme geleceği aşikar. Biz de bunla ilgili ciddi çalışmalar yapıyoruz." ifadelerini kullandı.
Krizlerin nereden gelip kimi, nasıl vuracağının öngörülemediğinin oldukça net görüldüğüne diikat çeken Esen, sözlerini şu ifadelerle sonlandırdı:
"Eskiden büyük ülkelere bir şey olmaz derken, bu kriz çok değişik bir şekilde gelişti. O yüzden de artık hiç kimse dokunulmaz değil. O yüzden önümüzdeki dönemde ne dolar, ne avro, ne başka bir para tek başına güvence değil. Bunların hepsi kağıt parçası. Karşılığı olmadığında, o ülke zayıfladığında parayı da kaybediyorsunuz. O yüzden altın bence çok önemli bir unsur, çünkü altın tek bir ülkeye ait değil. Tek bir ülkenin yaşadığı krizle ya da finansal zorlukla altın yok olmuyor. Altın milyonlarca yıldır var ve var olmaya da devam edecek. Önümüzdeki dönemde altınla ilgili çok fazla yatırım olacak. Elektronik ortamda kullanımı daha da artacak. Elektronik anlamda baktığımızda da daha hızlı daha hizmeti hızlandıran bir takım yöntemler gelişecek. Altın işinde vakit nakittir. Sonuçta bir rafineri bir hizmeti 4-5 günde veriyorsa, Türkiye'deki rafineri aynı hizmeti 2-3 günde veriyorsa, Türkiye öne geçecek. O yüzden üretim araçlarının kalitesini artırmak gerekiyor. Bunların hepsi çalışageldiğimiz şeyler."