Agflasyon ve Stagflasyon Nedir?

Aylık enflasyon rakamları açıklanmasına çok az bir süre kaldı. Eylül ayında ölçülen 540 ürünün 400’ünden fazlasında fiyat artışı gözlemlendi. Bunun sonucunda agflasyon ne demek diye vatandaşlar aratmaya başladı. Peki, agflasyon nedir? Staglasyon nedir?

ARALIK AYI ENFLASYON RAKAMLARI AÇIKLANDI

TÜİK aralık enflasyon rakamlarını bugün açıkladı. Aralık ayı enflasyon artışı yüzde 13,58 arttı. Yıllık enflasyon rakamları yüzde 36 üstüne çıktı.

KASIM AYI ENFLASYON RAKAMLARI NASILDI?

Yıllık en düş artış yüzde 5,77 ile haberleşme alanında gerçekleşti. Ekim ayı için de aynı durum söz konusuydu. Alkol içecekler ve tütün için enflasyon oranı geçen aya göre yükseldi. En yüksek enflasyon oranı sırasıyla lokanta ve oteller, gıda ve alkolsüz içecekler ve ev eşyasında gerçekleşti.

Aylık değişimde en büyük enflasyon ulaştırma ve çeşitli mal ve hizmetlerde gerçekleşti. 3. sırada 4,10 oranında lokana ve otellerde oldu. Alkollü içecekler ve tütünde en az değişim yaşandı.

Yurt içi üretici fiyat endeksi aylık 9,99; yıllık yüzde 54,62 oranında yükseldi. Tüm bu bilgiler agflasyon beklentisini doğuruyor. 

AGFLASYON NEDİR?

Küresel anlamda gıda fiyatlarındaki artış herkesin dikkatini çekerken Türkiye özelinde de gıda fiyatlarında artış söz konusu. Enerji fiyatlarının artışı, akaryakıta gelen zam sonrası gıda fiyatlarındaki yükseliş ve üretim maliyetlerinin dünya genelinde yükselmesinin yanında kuraklığın da gelmesi, agflasyonu ortaya çıkarıyor. Agflasyon ne demek?

Agflasyon kelimesi, gıda ve endüstriyel tarım ürünlerinde inanılmaz artışları tanımlamak için yaratıldı. 2007 yılında Merril Lynch ve 2008 Goldman Sachs tarafından kullanılan agflasyon, tarım ürünlerindeki ileri artış için ilk olarak kullanılmaya başlandı.

Tarım (agro) ve enflasyon kelimelerinden türetilen agflasyon; gıda ürünlerine talebin artması ve bunun sonucunda mal fiyatlarının ani yükselmesi sonucu gıda ürünlerine daha fazla para ödeyerek satın alınmasını tanımlar. Agflasyon meydana geldiğinde insanlar gelirlerinin büyük bir bölümünü agflasyona harcar. Arzın talebe düzgün yanıt verememesi sonucu fiyatların fazla şekilde artması agflasyonu doğurur. Fiyatlar şişer ve insanlar paralarının önemli bir kısmını gıdaya harcadığı için toplumda mutluluk oranı azalır. 

AGFLASYON ORTAYA ÇIKMA NEDENİ NEDİR?

Agflasyon, ülkemizde gıda enflasyonun görülmesi sonucu adından sıkça söz ettirecek. Agflasyonun ortaya çıkmasının sebepleri şunlardır:

- Bölge ya da dünya genelinde kuraklık. (Türkiye’de şu an kuraklık sonucu tarım arzı azalmış durumda. Dünyada birçok yerde oluşan kuraklık sonucunda gıdaya olan talep arz tarafından karşılanamıyor.

- Koronavirüs salgını sonrası tarım ve endüstriyel gıda alanında çalışan insanların işlerini yapamaması ama talebin devam etmesi sonucu stokların azalması ve arzın talebi yeterince karşılayamaması.

- Ülkemizde akaryakıt fiyatlarının artışı sonucu gıda lojistiğinde yükselen artış ve bunun markete yansıması 

- Fiyatlarda spekülasyon yapan zincir marketler ve gıda tedarikçileri

- Ülkelerin yerli mallarını Koronavirüs döneminde korumak için ihracata sınırlama getirmesi

- İklim değişikliği sonrası bölgelerde iklimin değişmesi ve buna daha ayak uyduramayan devletler

- Dünya genelinde petrol fiyatının aşırı şekilde artması ve benzin fiyatlarındaki artış sonrası ülkelerin denetimleri arttırması başlıca sebepler olarak görülüyor.

STAGFLASYON NEDİR?

Dünya genelinde enflasyon artıyor ve FED kararları sonrası enflasyonun kalıcı olacağı yönünde haberler gelmeye başladı. Üretimin belli sebeplerden ötürü düştüğü ve işsizlik oranının her ülkede durdurulamayan şekilde artması sonucu fiyatların genel olarak artmasına stagflasyon denir. 

STAGFLASYON ETKİLERİ NEDİR?

Fed toplantısından gelecek kararlar sonrası enflasyonun düşmeyeceği ön görülüyor. Stagflasyonun başlıca etkileri şunlardır:

-Ekonomik durgunluk sonrası işsizlik artacak.

- Yüksek enflasyon sonucu satın alma gücü azalır.

- Tüketim harcamalarındaki azalma sonucu ekonomi yavaşlar ve durgunluk daha da derinleşir

- Enflasyon artması sonucu ülkeler korumacı bir yapıya bürünür ve ortaya çıkan güvensizlik ortamı sonucu yatırımlar azalır.