19 Mayıs Gençlik Bayramı ilk defa 1926 senesinde Samsun'da kutlanmıştır. Bunun ardından 24 Mayıs 1935 tarihinde ise Atatürk Günü adıyla resmiyete erişmiştir. Biz de bu haberimizde bu anlamlı gün için şiirler ve özlü sözler paylaştık. İşte detaylar...
19 Mayıs önemi
19 Mayıs 1919 Türkiye Cumhuriyeti için çok önemli bir gündür. Atatürk bu tarihte Samsun'a çıkmış ve bu günü "Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kabul etmiştir. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk Milli Mücadele boyunca Türk halkını yükseklere çıkarmak için, yüceltmek ve köhnemiş fikirleri kaldırmak için başarı sağlayacakların gençler olduğunu düşünmüştür. Bu yüzden gençlik kavramına fazla önem vermektedir. Atatürk'ün gençlikten bahsederken değinmek istediği nokta yaş aralığı değil genç kalan zihinler ve fikirlerdir. Konuya ilişkin olarak “Genç fikirli demek, doğruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.” sözünü hatırlamakta fayda var.
19 Mayıs “Gençlik ve Spor Bayramı” kutlamalarını mantıklı bir zemine oturtmak için Atatürk'ün 16-19 Mayıs 1919 tarihlerinde İstanbul-Samsun yolculuğunda yaşadıklarını hatırlamak gerekmektedir.
Ülkemizin en önemli tarihlerinden biri Atatürk'ün Samsun'a çıktığı 19 Mayıs 1919 tarihidir. Birinci Dünya Savaşı'nda ağır tahribat alan ülkenin kurtulması için Mustafa Kemal Samsun'a çıkarak "kurtuluş"un ilk adımını atmıştır. Bu yüzden Atatürk'ün 16-19 Mayıs tarihlerindeki yolculuğu kurtuluş dönemini simgelemektedir.
Samsun, işgal devletlerinin önem verdiği ve ele geçirmek istediği bir bölgeydi. Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir bir kapıydı. Dolayısıyla İngiliz kuvvetleri 9 Mart 1919'da Samsun'a askeri birlik çıkardı. Bunun karşılığında Türk Makineli Tüfek birliğinde yer alan Handi isimli teğmen askerlerini alıp dağa çıkarak İngilizlerin dikkatini bu noktaya çekmeye çalıştı. İngiliz Yüksek Komiserliği’nin de Türk halkının silahlandığı konusundaki şikayetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olağanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Görevlendirilen bu kumandan Mustafa Kemal olmuştu. Mustafa Kemal, uzun süredir ülkesinin buhran içinde olmasına çok üzülüyor ve bir çıkış yolu arıyordu. Anadolu'ya geçmek isterken karşısına böyle bir fırsat çıkınca hemen yola koyuldu. Atatürk, Padişah Vahdettin ile arasında geçen bir diyalogtan şöyle bahsetmektedir:
“-Paşa, Paşa!… Şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin! Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir (bu bir tarih kitabıdır)! Bunları unutun, dedi, asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden daha önemli olabilir…Paşa, Paşa…Devleti kurtarabilirsin!…
Bu sözlerden hayrete düştüm. Acaba Vahdettin benimle içtenlikle mi konuşuyor?…O Vahdettin ki… bütün yaptıklarından pişman mı olmuştur? Aldatıldığını mı anlamıştı? Fakat, böyle bir yorum ile başka konulara girişmeyi ürkütücü saydım, kendine karşılık verdim:
-Kişiliğe güveninize ve bana bunca yüz verişinize teşekkür ederim…Elimden gelen hizmeti esirgemeyeceğime lütfen güveniniz…”
Atatürk'ün 16 Mayıs 1919 tarihinde çıkacağı yolculukta yanında şu isimler vardı:
Gemi kaptanı İsmail Hakkı Durusu, III. Kolordu Komutanı Kurmay Albay Refet Bey (General Bele), Müfettişlik Kurmay Başkanı Kurmay Albay Manastırlı Kâzım Bey (General DIRIK), Müfettişlik Sağlık Bakanı Doktor Albay İbrahim Talî Bey (ÖNGÖREN), Kurmay Başkan Yardımcısı Kurbay Yarbay Mehmet Ârif Bey(AYICI), Karargâh Erkân-ı Harbiyesi İstihbarat ve Siyâsiyât Şubesi Müdürü Kurmay Binbaşı Hüsrev Bey(GEREDE), Müfettişlik Topçu Komutanı Topçu Binbaşı Refik Bey(SAYDAM), Müfettişlik Başyaveri Yüzbaşı Cevad Abbas(GÜRER), Kurmay Mülhakı Yüzbaşı Mümtaz (TÜNAY),Kurmay Mülhakı Yüzbaşı İsmail Hakkı (EDE), Müfettişlik Emir Subayı Yüzbaşı Ali Şevket (ÖNDERSEV), Karargâh Komutanı Yüzbaşı Mustafa Vasfi (SÜSOY), Kurmay Başkanı Emir Subayı ve Müfettişlik Kâlem Âmiri Üsteğmen Arif Hikmet (GERÇEKÇI), İaşe Subayı Üsteğmen Abdullah(KUNT), Müfettişlik İkinci Yaveri Teğmen Muzaffer (KILIÇ), Şifre Kâtibi, Birinci Sınıf Kâtip Fâik (AYBARS), Şifre Kâtibi Yardımcısı, Dördüncü Sınıf Kâtip Memduh (ATASEV).
Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919 tarihinde yanındaki bu isimlerle beraber "Bandırma" adındaki gemi ile yola koyuldu. 17 Mayıs 1919 Cumartesi günü Bandırma Vapuru saat 21.40 sularında İnebolu'ya geldi. Daha sonra 18 Mayıs 1919 Pazartesi tarihinde yolun sonuna gelindi ve yolcuların hepsi Kalyon Burnu'ndan sandallarla Merkez iskelesine geçti. Sandal sahiplerinden olan İsmail Yurtsever adlı vatandaş o zamanlar için Atatürk'ü tanımadığını söylemektedir. Anlattıklarında Atatürk'ü sandalda ve Samsun’da iken geniş yakalı lejyon kaputu ve başında kalpakla gördüğünü belirtmektedir.
Atatürk, görevleri esnasında bir askerdi ve buna göre giyinmkteydi. Lakin Samsun'a çıkmadan önce asker olarak değil sivil olarak harekete geçecekti.
Atatürk, Samsun'a geldiğinde gördükleri pek de iyi değildi. İngiliz işgal kuvvetleri şehrin her yerindeydi. Pontusçu çeteler sokaklarda dolanıyordu. Halk ise bu durum karşısında ne yapacağını bilemez haldeydi. Şimdilerde müze olan ve o dönem Atatürk'e ev sahipliği yapan Hıntıka Palas'ta bu düşüncelere dalan Mustafa Kemal çözüm yolu aramaktaydı.
Mustafa Kemal ve yanındakilerin yaptığı bu yolculuk Türk Milleti'nin dönüm noktası olacaktı. Milli Mücadele'nin başlaması için 19 Mayıs 1919 günü Mustafa Kemal ve destekçileri Samsun'a ayak bastı. Bu günün anlam ve öneminin büyüklüğü Atatürk tarafından bayram olarak kabul edilmesin neden oldu. Türk gençliğine verdiği önemi bir kez daha gözler önüne seren Atatürk bu günü Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan etti.
Atatürk çok önem verdiği gençlerden bahsederken şu ifadeleri kullanmaktadır:
“Gençler! Benim gelecekteki emellerimi gerçekleştirmeyi üstlenen gençler! Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum.”
Bu sözlerin yanı sıra Atatürk'ün Türk gençliğine ve Türk halkına rehberlik edeceği şu sözleri hatırlamalıyız:
“Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu kâfidir.”
19 Mayıs kutlama şiirleri
TARİHE ÜN
Bugün Türk e bir şeref, tarihlere bir ündür
Tutsaklıktan Türklüğün kurtulduğu ilk gündür
Bugün ezdik öz yurda ecel olan başları
bugün çıktı ağzından Ata`mın son kararı
Neydi ah…o karanlık, o günlerdeki acı
Sarmıştı dört yanını yurdun yüz bin umacı
Padişah saltanatı kurtarmak davasında
Memleket tek başına kalmış kendi yasına
Gökler Türk'ün derdinden yas tutmuş kara bağlar
Ateşten bir çemberin içinde Türklük ağlar
Gül kurumuş saksıda bülbül atmış sazını
Mevsimler değiştirmiş baharını yazını…
O GÜN
Yıl 1919,
Atam düştü yollara,
Bu vatan bizim dedi,
Güvendi o bizlere.
İşte bu yüzden,
Bu gün bizim gün,
Atamın sayesinde,
Kurtuldu bütün vatan!
GENÇLİĞİN HEDEFLERİ
Seni anmak ve anlamak,
Gençliğin en büyük isteği Atam.
Senin fikirlerini yaşatmak,
Gençliğin en büyük hedefi Atam.
Senin yolundan gitmek,
Gençliğin en büyük isteği Atam.
Senin ilkelerinle yaşamak,
Gençliğin en büyük hedefi Atam.
Kurduğun cumhuriyeti korumak,
Gençliğin en büyük andıdır Atam.
Senin izinden gitmek,
Gençliğin en büyük hedefi Atam.
Senin çağdaşlık anlayışın,
Gençliğin en büyük çabasıdır Atam.
Seninle doğup, seninle büyümek,
Gençliğin en büyük şerefidir Atam
19 MAYIS GENÇLİK MARŞI
Bir şerefli milletin şanlı çocuklarıyız.
Kalplerimiz, nabzımız, vatan diyerek atar.
Ayrılmadan yürürüz, aynı yolda erkek, kız.
Ruhumuzda ateş var, göğsümüzde iman var…
Vücudumuz yay gibi, bacaklarımız çevik,
Kalplerde cumhuriyet, başımızdadır bayrak,
Bir emanet taşırız, Ata'mıza söz verdik.
Kuvvetimizi, gücümüzü, kanımızdadır kaynak…
Bilgi ile sporu, yürütürüz atbaşı,
Çalışkanlık, çeviklik atalardan mirastır.
Türk olmanın amacı kazanmaktır savaşı…
Bize ülkü yaraşır, bize hamle yaraşır.
19 Mayıs bizim en kutsal bayramımız.
Tarihlerde var mıdır, böyle bir günün eşi?
Bu pınardan içiyor, alıyoruz kuvvet, hız,
Bu ocaktan yakıyor bütün gençlik ateşi…
COŞUYOR
Coşuyor Karadeniz,
Çarpıyor yüreğimiz,
Açıldı Türk'ün önü,
Bekliyor Ata'yı
19 Mayıs günü.
Ata'm Samsun'a çıktı,
Yumruklarını sıktı,
Kurtuluşa hız oldu.
Savaştı içte, dışta,
Dünyaya yıldız oldu.
SAMSUN
Samsun'da o gün doğdu
Türk'ün eşsiz güneşi,
Arasalar bulunmaz
Dünyada onun eşi.
Bütün yurt inliyordu,
Vatan gidiyor diye.
O sanki Türk yurduna
Gökten geldi hediye.
Samsun, Sivas demedi
Bütün yurdu dolaştı,
Türk'ün bu öz evlâdı
Vatanla kucaklaştı.
Bin dokuz yüz on dokuz
Türk'ün temel taşıdır.
Ardından gelen savaş
İstiklâl Savaşı'dır.
Temiz Türk gençliğine
Armağan olsun diye
Bu büyük ve şanlı gün
Bırakıldı hediye.
19 MAYIS
19 Mayıs günü,
Yaşıyor kalbimizde,
Atatürk güneş gibi,
Her zaman içimizde.
Tembellik yasak bize,
Parolamız ileri,
Dünyaya örnek olsun,
Çalışkan Türk gençleri.
Ülkü verir, hız verir.
Bize 19 Mayıs.
Yurdumuzu kurtaran,
Ata'yı unutmayız.
Tembellik yasak bize,
Parolamız ileri,
Dünyaya örnek olsun,
Çalışkan TÜRK GENÇLERİ
KUTLUYORUM
19 Mayıs’ı seviyorum,
Ata’mızı özlüyorum,
Bayramı neşe içinde,
Coşkuyla kutluyorum.
Samsun’u seviyorum,
Ata’mızı özlüyorum,
Bu bayramı hak eden,
Gençleri kutluyorum.
Bayrağımı seviyorum,
Ata’mızı özlüyorum,
Meydanları dolduran,
Sizleri kutluyorum.
Ülkemi seviyorum,
Ata’mızı özlüyorum,
Kalbinde vatan yatan,
Herkesi kutluyorum.
BU GELEN BANDIRMA VAPURU
Tekmil Anadolu ayakta,
Bu gelen Bandırma vapuru.
Mustafa Kemâl'in bakışı
Göklerden duru.
Boz kalpağın hele bir çıkarsın Mustafa Kemâl
Altın saçları pırıl pırıl uçuşur rüzgarda.
Mustafa Kemâl'in elbisesi
Rütbesiz, nişansız…
Ve avuçlarında
Kaderi yazılmış Türkiye'nin.
Karadeniz sereserpe uzanmış önünde
Bandırma vapuru yavaş yavaş yol alır,
Gazi Anadolu divan kurmuş bekleşir
Mustafa Kemâl geliyor.
Vapur yaklaşır, yaklaşır;
Secde eder dağlar taşlar.
Selam verir Gazi Anadolu'm;
Bandırma vapurunun içinde.
Güneşten süt emmiş
Bir sarışın kahraman var.
Mustafa Kemâl, ölümsüz kahraman,
Sen Samsun'a ayak bastığın an,
Al bir bayrak gibi açılıp rüzgarınla,
Dalgalandı vatan.
Atatürk Kurtuluş Savaşında
Bir gemi yanaştı Samsun'a sabaha karşı
Selam durdu kayığı, çaparası, takası,
Selam durdu tayfası.
Bir duman tüterdi bu geminin bacasından
Bir duman
Duman değildi bu
Memleketin uçup giden kaygılarıydı.
Samsun limanına bu gemiden atılan
Demir değil
Sarılan anayurda
Kemal Paşanın kollarıydı.
Selam vererek Anadolu çocuklarına
Çıkarken yüce komutan
Karadeniz'in halini görmeliydi.
Kalkıp ayağa ardı sıra baktı dalgalar
Kalktı takalar,
İzin verseydi Kemal Paşa
Ardından gürleyip giderlerdi
Erzurum'a kadar
Cahit KÜLEBİ
O GELİYOR
Yıl 1919,
Mayıs'ın on dokuzu.
Kızaran ufuklardan kaldırıyor başını,
Yeryüzüne can veren,
Cana heyecan veren,
Al yüzlü doğan güneş
Takanın burnu nasıl Karadeniz'i yırtar;
Siz de öyle bir anda yırtınız uykunuzu.
Uyanın Samsunlular.
Kurutacak gözlerde umutsuzluk yaşını
Bugün Çaltı burnundan gülerek doğan güneş.
Yıl 1919,
Uyanın Samsunlular;
Uyumak ölüme eş,
Diriltin ruhunuzu,
Ufukta bir gemi var;
Fakat bu gemi niçin böyle yavaş geliyor?
Acaba yolu mu az, yoksa yükü mü ağır?
Bu gemi umut yüklü, inanç yüklü, hız yüklü,
İçinde bu vatanın derdiyle yanan bağır,
Kurulacak yarını düşünen baş geliyor.
Bir baş ki, gökler gibi bir küme yıldız yüklü;
Bu gemi onun için böyle yavaş geliyor.
Yıl 1919
Mayısın on dokuzu
Ufukta duran gemi gitgide yaklaşıyor.
Sanki harlı bir ateş
Yakıyor ruhumuzu.
Beklemek üzüntüsü her gönülde taşıyor.
Üzülmemek elde mi;
Hız yüklü, inanç yüklü, umut yüklü bu gemi
O umut yayıldıkça ruhlara sıcak sıcak,
O hız, doldukça damarlara kan gibi,
Gizli gizli inleyen her yürek canlanacak,
Ateş püskürecek uyuyan volkan gibi;
Gittikçe büyükleşen
Gölgene dikilmekten
Karardı gözlerimiz.
Koş, atıl gemi, sana engel olmasın deniz!
Ak saçlı dalgaları birer birer kes de gel;
Kuşlar gibi uç da gel, rüzgar gibi es de gel.
Celal Sahir EROZAN
19 MAYIS sözleri
Vatanımız için canlarını feda eden aziz şehitleri rahmet, minnet ve saygıyla anıyoruz. 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
19 Mayıs, Türk Milleti'nin bağımsızlık ve özgürlük umutlarının inanca dönüştüğü, kurtuluş ateşinin yakıldığı ve aydınlık bir geleceğe olan inancın kuvvetlendiği günün adıdır. 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Zaferin büyüklüğü, savaşın çetinliği ile ölçülür. 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Türkiye Cumhuriyeti'ni çağdaş medeniyetler seviyesine çıkarmak ve bizden sonraki nesillere teslim etmenin en büyük görevimiz olduğunun bilincindeyiz. 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Ey yükselen yeni nesil, gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk; onu yükseltecek ve sürdürecek sizsiniz ( K. Atatürk ). 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Rica ile merhamet dilenmekle bir millet ve devletin şeref ve istiklâli kurtarılmaz. Türk milleti, gelecek nesiller için bunu unutmamalıdır. 19 Mayıs güven, sevinç, hareket günüdür. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Gençler, cesaretimizi güçlendiren ve sürdüren sizlersiniz. Siz, almakta olduğunuz terbiye ve kültür ile, insanlık değerinin, vatan sevgisinin en değerli örneği olacaksınız. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Bağımsızlığı için ölümü göze alan millet, insanlık haysiyet ve şerefinin icabı olan bütün fedakârlığı yapmakla teselli bulur ve elbette esaret zincirini kendi eliyle boynuna geçiren miskin, haysiyetsiz bir millete nazaran dost ve düşman nazarındaki mevkii farklı olur. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.