15 Temmuz'un ekonomik faturası ağır oldu! 350 milyar dolarlık kayıp

Borsanın bir haftada 50 milyar liraya kadar eridiği, doların adeta rekorlar kırdığı, büyümenin yerini ise daralmaya bıraktığı döneme neden olan girişimin sonrasında başlayan seferberlik ile darbe girişiminin sonrasında gelen iki üç yılda Türkiye, ihracat, turizm ve büyüme rekorlarını kırarak başarıya imza attı.

Öte yandan Fetullahçı Terör Örgütünün (FETÖ) 15 Temmuz darbe girişiminin ülke ekonomisine faturası ise epey ağır oldu. Hain darbe girişiminin sonrasında ülke notu düştü, risk primi arttı, yabancı yatırımlar kesildi, borçlanma maliyetleri yükseldi. Ülkenin gayrisafi milli hasılası düştü, kişi başı gelir 10 bin doların altına geriledi, faizler yüzde 24 seviyelerine kadar çıktı, enflasyon yüzde 19’ları aştı ve ekonomi yüzde 0,2 daraldı. Ayrıca dolar bir günde yüzde 20 değer kazanırken, borsada iki günlük düşüş yüzde 14’lere yaklaştı. Hisse senetlerinin değer kaybının, darbe girişiminden iki gün sonra başlayan seanslarda 50 milyar liraya kadar eridiği görüldü. Bu durumda toplamda girişimin ülke ekonomisine maliyeti neredeyse 350 milyar dolar olarak kaydedildi.

Hisseler bir haftada 50 milyar lira eridi

Hain FETÖ darbe girişiminin engellendiği pazartesi gününde, BİST100 endeksi 15 Temmuz cuma günkü kapanışa göre günü yüzde 7,08 düşüşle 76.957,61 puandan günü tamamladı. Buna göre haftanın devamında ise düşüş eğilimini sürdürmeye devam eden endeks, haftayı yüzde 13,39’luk değer kaybederek kapattı, hisselerin değeri ise bir haftada 50 milyar liraya kadar eridi.

Sanayi durma noktasına geldi

Diğer yandan haziranda altı aylık bir yükseliş trendinin sonrasında 107,4 seviyesine yükselen sanayi üretim endeksi, temmuz ayında 20 puandan fazla gerileyerek 86,9 seviyesine kadar indi. Dış ticarette büyük düşüş gözlemlendi. İhracatta yüzde 19,4’e varan gerilemeler meydana geldi.

Türkiye ekonomisine faturası 350 milyar dolar 

Buna göre yılın ilk iki çeyreğinde sırasıyla yüzde 4,5 ve yüzde 4,7’lik büyüme oranını yakalayan Türk ekonomisi, darbe girişiminin yaşandığı üçüncü çeyrekte mevsimsellikten arındırılmış endekse yönelik yüzde 0,2 daraldı. 15 Temmuz’un ardından piyasalarda oluşan tedirginliğin asgari seviyeye indirilmesi için ekonomi yönetimi ve regülatörlerin aldığı çok sayıda tedbir sayesinde darbe girişiminin ekonomiye maliyeti minimuma indirilmeye çalışıldı. İş dünyası, hain darbe girişiminin Türkiye ekonomisine faturasının 350 milyar doları bulduğunu ifade etmektedir.

Ülke hızla toparlandı

Tüm yaşanan kayıplara rağmen başlayan topyekün seferberlik, ülkenin de hızlı bir şekilde toparlanmasını sağladı. Hükumet temsilcileriyle beraber iş dünyası da yurt dışındaki muhataplarını tek tek arayarak, mektuplar yazarak darbe girişiminin nedenlerini, yapısını ve Türkiye’nin bu girişimi püskürttüğünü aktardı. Öte yandan BİST 100 Endeksi ancak altı ayda toparlandı, ihracatta rekorlara ara verildi ama 2017 yılında başlayan hızlı çıkış, takip eden yıllarda rekorları da beraberinde getirdi. 2020 yılındaki pandemiden de başka ülkelerden daha az eriyip çok daha hızlı büyüdük. Ayrıca ihracatta her ay yeni rekorlarla taçlanan, yüzde 21’e varan çeyrek büyümeleriyle güçlenen büyümede yıllık yüzde 12’lere ulaşan Türkiye’de iş dünyası ihracat rekorları kırarak dünyayı vuran enerji ve gıda krizinden de en az zararla çıkılacağına dair görüşü kaydediliyor.