İlk Türk astronot Alper Gezeravcı: Muşlu öğrencilerin yüzünü güldürdü!

Bitkiler tarafından üretilen ve onları hem mikroorganizmalardan hem de soğuktan koruyan reçineli bileşik olan  propolis, çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılan ve herhangi yan etkisi bulunmayan bir madde olarak biliniyor. Gezeravcı, bugün Muş Bilim ve Sanat Merkezi öğrencilerinin önerisi olan ve öğretmenleri Birsen Geçer'in proje yöneticisi olduğu Propolisin Antibakteriyel Etkisi (PRANET) deneyini hayata geçirdi.

Deneyin amacı nedir?

Deneyle, bilim misyonuyla propolis maddesinin mikro yer çekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisi araştırılacak. Kontrol ve deney grupları oluşturularak propolisin antibakteriyel etkisi test edilecek, sonuçların yer çekimli ortam ile benzer sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştırılacak.

‘‘Bu çalışma çocukların hayallerinin nerelere ulaştığını gösteriyor!’’

PRANET deneyinin seçilme süreci hakkında bilgiler aktaran Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Muşlu öğrencilerin deneyi hakkında şu ifadeleri kullanmıştı: "Bizler Haziran ayında bir Türk bilim insanının 'bilim misyonu' çerçevesinde ISS'e gönderileceğini ve bu konuda bilimsel deney tekliflerinin TÜBİTAK ve TUA'ya iletilmesi için çağrıya çıktık. Lakin bizim bu daveti göndermediğimiz bir ortaokul öğrenci grubu Muş'tan TUA'ya ulaştı. 'Biz duyduk ki bir Türk vatandaşı ISS'e gidecek ve bilimsel deneyler yapacakmış. Bizim de bir deney teklifimiz var. Acaba bizim deneyimizi de gerçekleştirebilir mi?' dediler. Bu, aslında Türkiye'nin çocuklarının hayallerinin nerelere ulaştığını gösteriyor. Bizi de hakikaten çok mutlu etti. Belki ISS açısından da ilklerden olacaktır. Alper, 13 deneyi her gün kayıtlar tutarak gerçekleştirecek. Dolayısıyla Alper, zannediyorum, ISS'in en çalışkan astronotu olacak."

7 deney hayata geçirildi!

Alper Gezeravcı 20 Ocak Cumartesi günü ABD yerel saatiyle 07.13'de, Türkiye saati ile 15.13’de Uluslararası Uzay İstasyonu'na giriş yaptı. Gezeravcı, ISS'ye ulaştığı günden bu yana 7 deneyi hayata geçirdi. Dün ise TÜBİTAK MAM'dan Prof. Dr. İskender Gökalp ve Bakan Yardımcısı Ahmet Yozgatlıgil'in proje yöneticisi olduğu uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesini amaçlayan "gMetal" deneyine başladı. Ayrıca, Tuz Gölü'nde yetişen endemik Schrenkiella Parvula isimli halofit bitkinin uzay ortamına karşı verdiği fizyolojik ve moleküler tepkileri araştıran "EXTREMOPHYTE" deneyi de yapıldı. Gelecekte uzayda yaşayacak yüksek sayıda insanın ihtiyaç duyacağı besinlerin sağlanması ve kapalı yaşam ortamlarındaki çevresel kontrollere destek vermesi için yeni bitkiler geliştirmeye yönelik ilk adım olan "CRISPR-GEM" ve mikroalg türlerinin uzayda yaşam destek sistemlerinde kullanılmalarının mümkün olup olmadığının araştırıldığı "UzMAn" deneylerine de devam ediyor.

Hangi deneyler yapılıyor?

Gezeravcı, uzay ortamında alglerin, karbondioksitten oksijen rejenerasyonu, ek gıda temini, su iyileştirme, yaşam destek alanlarında kullanılmasını araştıran "ALGALSPACE" ve uzayda yaşamaya karşı oluşan hayati tepkimelerin "vokal kord" kaynaklı değişimlerle tespiti ve düşük yer çekimsizliğin sebep olduğu rahatsızlıkların ses frekanslarıyla tanımlanmasını sağlayacak "VOKALKORD" deneylerini de sürdürüyor. "OKSİJEN SATURASYONU" deneyiyle de yapay zeka desteğiyle verilen havanın oksijen seviyesi hesaplanarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması hedefleniyor.