Hipnoz Ne Demek?

Hipnoz Yunancada uyumak anlamına gelir. TDK'da geçen kelime anlamına göre hipnoz; sözle telkinle sağlanan bir tür uyku durumu, hipnotizmadır.

Hipnoz; psikolojiye göre telkine yatkınlık gösteren bir tür yapay uyku ve uyku-uyanıklık halidir. Ruh ve beden ilişkisinin gevşemesi sonucu oluşur. Hipnozda bir bakışla, sözle ya da yardımcı nesneler kullanılarak özel bilinç hali yaratılır. Bu özel bilinç halinde kişi dışarıdaki uyaranlara karşı tepkisiz olur. Kişi dışarıdan huzurlu ve derin bir uykudaymış gibi görünür. Fakat uykuda görünse de, hipnoz sırasında bilinç en üst seviyededir.

Bu trans haline “hipnoz” adını İskoç Doktor James Braid tarafından yanlış yapılan bir gözlem sonucu verilmiştir. Dr. Braid bu trans halinin uyku olmadığını daha sonradan fark etmiş ve hipnoz adının kullanılmaması gerektiğini söylemiştir. Fakat isim dile yerleştiği için değiştirilmemiştir.

HİPNOZ TEDAVİ OLARAK KULLANILIR MI?

İlk başlarda hipnoz sihirbazlığın ya da büyücülüğün bir kolu sanılmıştır. Fakat incelendikçe bilimsel olarak daha derin bir konu olduğu anlaşılmıştır. Özellikle Sigmund Freud hipnozu psikanaliz açısından ele almış ve tedavilerde kullanılması gereken bir yöntem olarak belirlemiştir. Araştırmalar sonucu hipnoz bilimde yerini almış ve psikologlar tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Hipnozla yapılan tedaviye hipnoterapi denir. Günümüzde pek çok hastalığın tedavisinde hipnoz kullanılıyordur.

Günümüzde psikoterapide hipnoz sıklıkla kullanılıyor. Aynı şekilde hipnoz; parapsikoloji, spiritüalizm ve kriminolojide de kullanılır. Hatta acısız doğum, ağrısız diş çekimi, hızlı yabancı dil öğrenme gibi amaçlarla kullanılıyor. Yapılan bir araştırmaya göre Amerika’daki dişçilerin dörtte birinin hipnoz yöntemini ağrısız tedavi için kullandığı tespit edilmiştir. Hipnozun, uluslararası istihbaratta kullandığı da iddialar arasındadır. 

Günümüzde özellikle fobileri, öğrenme eksikliği, özgüven eksikliği, duygusal sorunları, travma bozukluğu, sosyal becerileri gelişmemiş olanlar ve bağımlılıklarından kurtulmak isteyenler hipnozu tedavi yöntemi olarak seçebiliyor.

HİPNOZ NASIL YAPILIYOR?

Kişiye hipnoz yapan uzmana hipnotist denir. Hipnoz olan kişi bir tek hipnotistin sözlerine tepki verir. Hipnotist kişiyi direktiflerle yönlendirir. İlk önce hipnoza girecek insan hipnoza girmeye gönüllü olmalıdır. Hipnoza girebilmenin ana unsuru gönüllülüktür. Hipnoza girmek istemeyen bir kişi gönüllü değilse kendine söylenen direktifleri uygulamaz, bu sebeple de hipnoza giremez.

Hipnoz sırasında kişi bir iskemleye oturur ve hipnotist onu bir ışık, ses, obje yolu ile hipnotize etmeye başlar. Hipnotize olan kişi gevşemeye başlar, kişide bir sersemlik hali oluşur. Kişinin gözleri kapanır ve gözlerde titremeler görünür. Yavaş yavaş kişi hareket etmemeye başlar ve kişinin dış dünya ile olan ilişkisi kesilir.

Hipnoz olan kişi hipnotistin sesinden başka bir ses duymaz. Hipnotist direktiflerle birlikte kişiye yön vermeye başlar. Burada önemli olan şey güvendir. Hipnotiste güvenmiş ve inanmış olmak şarttır. Bu yüzden 6 yaşından küçük veya 70 yaşından büyük insanları hipnotize etmek zordur. Aynı şekilde zihinsel rahatsızlığı olanlar da hipnotize edilemez. Disipline alışık; asker, polis gibi insanlar ise daha kolay hipnotize olurlar.

HİPNOZ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Hipnozun; grup hipnozu, oto hipnoz, ilaçla hipnoz, sosyal hipnoz ve kolektif hipnoz olarak tam 5 çeşidi vardır.

Grup hipnozu; hipnozun grup halinde uygulanmasıdır. Fakat grup hipnozu zor bir işlemdir, herkesin hipnoz işlemine eşit derecede yatkın olması gerekir.

Oto hipnoz; kişinin kendi kendisini hipnoza sokmasıdır. Bu yöntemle amaç kişinin kendi kendini telkin etmesidir.

İlaçla hipnoz; bu yöntem hipnoza uygun olmayan kişiler üzerinde uygulanır.

Sosyal hipnoz; hipnoz olan kişi bilinçli olarak hipnoz olmaz. Sosyal baskı sonucu ortaya çıkar burada hipnotist toplum liderleridir.

Kolektif hipnoz; hipnotistin birden fazla kişiyi aynı anda hipnotize etmesidir. Grup hipnozundan farkı, hipnotize edilen kişilerin sayıca farklı olmasıdır.

KİMLER HİPNOZ YAPABİLİR?

Hipnoz alternatif tıp yöntemi olarak kabul görmektedir. Gösteri amaçlı yapılan sahne hipnozu yasaklanmıştır. Hipnoz kolay bir uygulamadır. Fakat hipnozla hastalık tedavi etmek için, o hastalıkla ilgili mesleki yetkinliğe sahip olmak gerekir. Hipnozu sadece tedavi amaçlı olarak; hipnoz ve hipnoterapi eğitimi almış; hekimler, diş hekimleri ve klinik psikologlar uygulayabilir.

HİPNOZDAN UYANMAMAK MÜMKÜN MÜ?

Ne kadar filmlerde böyle sahneler izlesek de uzmanlara göre bu mümkün değil. Zaten hipnozun tam bir uyku olmadığını vurgulayan hekimler, terapi sonunda kişinin rahatlıkla uyanacağını söylüyorlar. Hipnotistin verdiği direktifle beraber kişi gözlerini açıp, kolaylıkla hipnozdan çıkar.

Kişilerin bir diğer korkusu ise hipnoz sırasında  sırlarını  söylemek. Ama uzmanlar bunun da pek olası olmadığını söylüyorlar. Uzmanlar, kişinin bilinç kontrolünün tamamen kalkmadığını vurguluyorlar. Hipnoz sırasında kişi ancak söyleyeceği şeylerin kendilerine yararlı olacağına inanır ve hipnoz yapan kişiye güvenirse soruları yanıtlar.