Yüksek tansiyon olarak da bilinen hipertansiyon kan arterlerindeki kan basıncının sürekli olarak yükseldiği uzun süreli bir tıbbi durum olarak karşımıza çıkar.
Kan basıncı, kanın kan damarlarının duvarlarına karşı uyguladığı kuvvettir. Basınç kalp tarafından yapılan işe ve kan damarlarının direncine bağlı olmaktadır. Kan basıncının normal değerlerini büyük tansiyonda 120, küçük tansiyonda 80 olarak alabiliriz. Büyük tansiyonunuzun 140'ın veya küçük tansiyonunuzun 90'ın üstünde olması ya da bu iki değerin birden yüksek olması yüksek tansiyonun varlığına işaret etmektedir.
Sessiz katil hipertansiyon belirtileri
Yüksek tansiyon veya hipertansiyon en sessiz katildir, çünkü genellikle hiçbir uyarı belirtisi veya semptomu yoktur ve çoğu kişi buna sahip olduğunu bile anlayamaz. En belirgin hipertansiyon belirtileri arasında; aşırı yüksek kan basıncına bağlı olarak baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, görmede bozukluk oluşabilir.
Hipertansiyonun diğer belirtileri:
– Halsizlik
– Yorgunluk
– Burun kanaması
– Kulaklarda çınlama
– Yürüme ve merdiven çıkmada zorlanma
– Bazen çok sık idrara çıkma
– Gece uykudan uyanıp idrar yapma
– Bacaklarda şişlik
Hipertansiyona yol açan faktörler
Çoğunlukla yüksek tuz tüketimi, stresi etkileyen faktörler, aşırı kilo alımı, gen olarak ailede hipertansiyon geçmişi bulunması gibi genetik faktörler, şeker hastalığı, hareketsiz yaşam tarzını benimsemek, bazı vitamin ve elementlerin az tüketilmesi de hipertansiyon nedenleri arasında sıralanabilir.
Ayrıca çeşitli tiroit hastalıkları, böbrek üstü bezi tümörleri de sebep olabilir, böbreğe giden damarlarda daralma, aort darlıkları, genetik bozukluklar da hipertansiyonu tetikleyici etmenleri ortaya çıkabilmektedir. Doğum kontrol hapları, bazı ağrı kesici türleri de kan basıncını yükseltip, hipertansiyona neden olmaktadır. Hastaların büyük bir kısmında nedeni belirlenemese de yüksek kan basıncı mutlaka kontrol altına alınmalı ve hipertansiyon nedenleri iyi araştırılmalı ve kan basıncı ideal düzeye acilen düşürülmelidir.
Bir dizi risk faktörü, hipertansiyon olasılığını arttırmaktadır.
Yaşlanma: Hipertansiyon, 60 yaşın üzerindeki kişilerde daha yaygındır. Yaşla birlikte, arterler sertleştikçe ve plak birikmesi nedeniyle daralaştıkça tansiyon artabilir.
Etnisite: Bazı etnik gruplar hipertansiyona daha yatkındır.
Obezite: Aşırı kilolu veya obez olmak önemli bir risk faktörüdür.
Alkol ve tütün kullanımı: Düzenli olarak aşırı alkol tüketmek ve tütün ürünleri kullanmak kişinin kan basıncını artırabilir.
Cinsiyet: Yaşam boyu risk erkekler ve kadınlar için aynıdır, ancak erkekler genç yaşta hipertansiyona daha yatkındır. Prevalans yaşlı kadınlarda daha yüksek olma eğilimindedir.
Mevcut sağlık koşulları: Kardiyovasküler hastalık, diyabet, kronik böbrek hastalığı ve yüksek kolesterol düzeyleri, özellikle insanlar yaşlandıkça hipertansiyona neden olabilir.
– Fiziksel hareketsizlik
– İşlenmiş ve yağlı gıdalarla ilişkili tuz oranı yüksek yiyecekler
– Düşük potasyumlu diyetler
– Alkol ve tütün kullanımı
– Bazı hastalıklar ve ilaçlar
Hipertansiyon tedavisi nasıl olur?
Kan basıncı, hipertansiyon aşamasına gelmeden önce diyet yoluyla en iyi şekilde düzenlenirken, çeşitli tedavi seçenekleri de mevcuttur.
- Yaşam tarzı düzenlemeleri
- Düzenli fiziksel egzersiz hareketleri
- Doktorlar, hipertansiyonu olan hastaların 30 dakika orta şiddette egzersiz yapmasını önermektedir. Bu, haftanın 5-7 günü yürüyüş, koşu, bisiklete binmeyi veya yüzmeyi içerebilir.
- Stresi önlemek veya kaçınılmaz stresi yönetmek için stratejiler geliştirmek, kan basıncı kontrolüne yardımcı olabilir. Stresle başa çıkmak için alkol, uyuşturucu, sigara ve sağlıksız yemek kullanımı hipertansif sorunlara neden olacaktır. Bunlardan kaçınılmalıdır. Sigara içmek tansiyonu yükseltebilir. Sigarayı bırakmak, hipertansiyon, kalp hastalıkları ve diğer sağlık sorunları riskini azaltır.
Hipertansiyon için hangi ilaçlar kullanılır?
Kan basıncı 80’den 130’un üzerinde olan kişiler, hipertansiyon tedavisinde ilaç kullanabilirler. İlaçlar genellikle düşük dozda başlatılır. Antihipertansif ilaçlarla ilişkili yan etkiler çoğunlukla azdır. Sonunda, genellikle en az iki antihipertansif ilaç kombinasyonu gerekir. Aşağıdakiler dahil, kan basıncının düşmesine yardımcı olacak çeşitli ilaçlar mevcuttur:
– Tiazidler, chlorthalidone ve indapamid dahil diüretikler
– Beta blokerler ve alfa blokerler
– Kalsiyum kanal blokerleri
– Merkez agonistler
– Periferik adrenerjik inhibitör
– Vazodilatörler
– Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri
– Anjiyotensin reseptörü blokerleri
Esansiyel primer hipertansiyon nedir?
Esansiyel primer hipertansiyon, kan basıncının nedensiz bir şekilde aniden yükselmesine denmektedir. Hipertansiyon yaşayan kişilerin yüzde 95'lik bir bölümü primer hipertansiyondur.
Gebelik hipertansiyonu nedir?
Gebelik hipertansiyonu, gebeliğin 20. haftasından sonra gelişen bir tansiyon halidir. Gebelik hipertansiyonu doğumun ardından 42 hafta içerisinde geçer. Ancak her gebe, gebelik hipertansiyonu yaşamaz. Hamilelikte hipertansiyon yaşanma oranı yüzde 6 ile yüzde 7 oranındadır.
Hipertansiyon nasıl düşer?
Hipertansiyonu düşürmek için uygulanabilecek birden fazla yol vardır.
- Öncelikle başınızı soğuk su ile yıkayın ve rahat bir yere uzanın. Başınızın üzerine ıslak havlu koymak da tansiyonun düşmesine yardımcı olan etkenlerden biridir.
- Hipertansiyon düşürmenin bir diğer yolu da limon kullanımıdır. Bir su bardağına sıkılacak yarım limon, hipertansiyonun düşmesine yardımcı olacaktır.