Hıdırellez bayramı nedir, ne zaman kutlanır? 2022 Hıdırellez tarihi ve anlamı

Kış mevsimin etkisini giderek yitirmesi ve bahar aylarının da kendini göstermesi, halk arasında bayram coşkusunu getirdi. 21 Mart tarihine kutlanılan Nevruz Bayramı sonrası vatandaşlar Hıdırellez bayramını kutlama için gün saymaya başladı. Her yıl büyük bir coşkuyla karşılanan ve her bölgede farklı kültürlerle kutlanan Hıdırellez, 2022 yılı için de sabırsızlıkla bekleniyor.

Eski çağlardan bu güne kadar bahar-yaz mevsiminin karşılama bayramı olarak kutlanan Hıdırellez'de Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir kez kavuştuğuna inanılır. Peki, Hıdırıllez Bayramı'nın anlamı nedir, ne zaman kutlanır?

Hıdırellez yılda bir kez yaz mevsimin gelişi için kutlanılan resmi olmayan mevsimlik bir bayramdır. Unesco listesinde somut olmayan kültürel miras olarak da yer alan ve Anadolu kültüründe Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak bilinen günü, dünya genelinde zor durumda olanlara yardım ettiği düşünülen Hızır peygamber ile denizlerin hakimi olarak inanılan İlyas peygamberin yeryüzünde yılda bir kez buluştukları gün olarak düşünülür.

Anadolu'nun haricinde Orta Doğu'da, Irak'ta Suriye'de, Kırım'da, Azerbaycan'da ve Balkan ülkelerinde de bayram olarak nitelendirilen ve bu şekilde kutlanan Miladi takvime göre 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanır. 

Hıdırellez kökeni ve anlamı

Anlatılan bir rivayete göre Hızır, İlyas ve İskender-i Zülkaneyn, birlikte ölümsüzlük suyunu aramaya çıkmışlardır. Ab-ı Hayat yani ölümsüzlük suyu bir rivayete göre karanlık ülkesinde diye söylenirken diğer bir rivayete göre ise İstanbul'daki Yuşa Tepesi'ndedir. 

Hızır, İlyas ve İskender-i Zülkaneyn, yola çıktıktan bir süre sonra karanlıklar ülkesine ulaşırlar ve Hızır ile İlyas suyun kaynağını bulduktan sonra sudan içerler ve ardından yıkanırlar. Fakat suyun kaynağını İskender'e bunu söylemezler. İskender, bir süre sonra ölür Hızır ve İlyas ise içtikleri ölümsüzlük suyu etkisiyle hem sonsuz bir yaşama hem de durdurulamaz fiziki bir güce kavuşurlar. O güden sonra Hızır peygamberin yeryüzünde İlyas peygamberin de denizde zor durumda kalanların yardımlarına koştuklarına inanılır.

Hıdırellez günü neler yapılır?

Hıdırellez gününden bir gün önceki akşam, ev, araba, para ve çocuk gibi dileklerini kağıtlara çizen vatandaşlar bu kağıtları ya gül ağacının dalına bağlarlar yada ağacın dibindeki toprağa gömerler. Bazıları da bolluk ve bereket getireceğine inanılan gül ağacının dibine para da gömerler. 

Yiyecek kapları, ambarlar, para keselerinin ağızları geceden açık bırakılır. Deniz ya da derelerin kenarlarından dilek tutarak 41 adet taş toplayan vatandaşlar, 1 yıl boyunca o taşları saklarlar ve bir sonraki Hıdırellez bayramında taşları suya atarak yenilerini toplarlar.

Evlenme çağına gelmiş genç kızlardan alınan, takılar, su dolu çömleğin içerisine konularak çömleğin ağzı yeşillikle örtülür. Üzerine kırmızı bir yemeni ile örtüldükten sonra çömlek kilitlenir ve gül ağacının dibine bırakılır. Ertesi gün ise çömleğin başında toplanan kızlardan birinin üzerinde çömleğin kilidi açılır ve maniler söylenerek çömlekteki eşyalar tek tek çıkarılır.

Hıdrellez gecesi mahallelerdeki 4 yol ağızlarında ateşler yakılır. Ateşin üzerinde 3 kez atlanınca üzerine çöken uyuşukluğun atılacağına inanılır. Aynı zamanda ateş üzerinden atlama dert ve kederlerin atılmasına da iyi geçeceği söylenir.