Yaş ve cinsiyet fark etmeksizin, herkeste bulunabilen bir hastalık olan gut hastalığı, halk arasında zengin hastalığı ve padişah hastalığı olarak da bilinmektedir. Metabolik bir hastalık olmakla birlikte genellikle fazla et ve alkol tüketenlerde daha çok görülmektedir. Gut hastalığı vücutta çok fazla ürik asit bulunmasından kaynaklanır. Ayrıca ürik asit yediğiniz yiyeceklerde bulunan pürinlerin parçalanması sonucu meydana geliyor. Bu nedenle gut hastalarının yediği yiyeceklere ve beslenme şekline çok dikkat etmeleri gerekmektedir. İçeriğinde pürin olan yiyeceklerin tüketimini azaltmalıdır. Gut diyetiyle beslenme alışkanlıklarınızda değişikliğe giderek, daha sağlıklı ve hayat kalitenizi arttırabilirsiniz. Sağlıklı bir beslenme dönemi geçirmek isteyenler için Uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara gerekli tüyoları verdi. Yasaklı yiyecekler hangileri, yenilmesi gereken yiyecekler ve beslenme önerilerine dair soruların yanıtlarına yazımızda ulaşabilirsiniz…
Uzman diyetisyende yasaklı yiyecekler listesi
Kandaki ürik asit düzeylerinin yükselmesinden (ürik asit idrarda bulunan bir atık üründür) ya da böbreklerden atımının az olmasından ya da vücutta ürik asit haline dönüşen pürinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklı ortaya çıkan bir hastalık türü olduğunu belirten Uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara şu şekilde önerilerde bulundu: ‘‘Pürinden zengin besinler diyetten çıkarılmalıdır ya da beslenme uzmanının belirlediği miktarda tüketilmelidir. Yağ vücutta ürik asit birikimini artırır bu nedenle tüketilen yağ miktarına dikkat edilmelidir. Fiziksel aktivitenizi arttırın. Egzersiz yapmak ürik asit düzeylerinin düşük tutulmasına yardımcı olur. Kızarmış ve kavrulmuş besinlerden uzak durulmalıdır. Pürinden zengin olmayan sebze ve meyve tüketimi artırılmalıdır (Mantar, bezelye, ıspanak, karnabahar hariç istenildiği kadar. Bol sıvı almaya özen gösterilmelidir. Alkol ve alkollü içeceklerden uzak durulmalıdır. Kahve ve çay vücuttaki pürin oluşumunu etkilemez. Ancak yine de günde 2-3 fincandan daha fazla kahve ve çay tüketmemeye özen gösterilmelidir. Sık aralıklarla ve azar azar yemek yenmelidir. Margarin, katı yağlar, iç yağı ve kuyruk yağı gibi sağlıksız yağları hayatınızdan çıkarmalısınız. Kırmızı et tüketimi azaltılmalısınız. Dalak, işkembe, yürek, sucuk, salam, sosis, ördek, ançüez, sardalya, kabuklu deniz ürünleri, kaz ve küçük balıklar da tüketilmesi yasaktır. Kiraz, çilek, yaban mersini gibi meyveler ve kabak, salatalık gibi bol su içeren sebzeler kandaki ürik asit dengesinin sağlanmasına yardımcı olur. Tam yağlı süt, yoğurt, peynir ve karbonatlı yiyecekler yenmemelidir.’’
Gut hastalarına öneri listesi
Beslenme konusunda hayatı disipline edilmesi gerektiği hususunda açıklamalarda bulunan Kara, besin değeri yüksek olan yiyecekleri pişirme yöntemleriyle tüketilebildiğini ifade etti. Kara şu şekilde önerilerde bulundu: ‘‘Yemekleri pişirirken haşlama, ızgara veya fırında pişirme yöntemlerini kullanınız. Aşırı yağlı ve kızartma yapmayınız. Süt ve süt ürünlerini mutlaka yağsız veya az yağlı tüketiniz. Yasaklı sebzeler dışında yağsız bir şekilde bolca sebze tüketmeye özen gösteriniz. Günlük yeteri kadar meyve tüketimine özen gösteriniz. Aşırı şekerli besinlerden uzak durunuz. Her türlü işlenmiş, paketli gıdadan uzak durunuz. El yapımı meyve suyu, limonata, komposto gibi içecekleri tüketebilirsiniz. Kola, fanta, gazoz gibi aşırı gazlı ve şekerli içecekleri tüketmeyiniz. Et, kurubaklagil, yasaklı sebzeler veya bulgur gibi orta derece pürin içeren gıdalar aynı gün içerisinde birlikte tüketilmemelidir. İçlerinden sadece biri seçilmelidir. Orta derecede pürin içeren gıdaları ölçüsünde tüketiniz, fazla pürin içeren gıdaları da hiçbir şekilde tüketmeyiniz.’’
Uzmandan Gut hastalarına diyet listesi
KAHVALTI
Şekersiz açık çay veya ıhlamur
1 adet yumurta (gün aşırı) (yağsız tavada omlet, menemen, haşlama)
2 dilim peynir (yağsız, tuzsuz) (yumurta yenmeyen gün 3 dilim)
Sınırsız domates, salatalık, yeşillik (yağsız)
2 dilim beyaz ekmek
1. ARA ÖĞÜN
1 porsiyon meyve
ÖĞLE
1 kepçe çorba (yağsız, unsuz, kremasız, bulyonsuz) (baklagil tercih edilmemeli)
8 yemek kaşığı sebze yemeği (ıspanak, bezelye, karnabahar, mantar hariç)
6 yemek kaşığı haşlanmış makarna (yağsız)
1 kase yoğurt veya cacık (yağsız)
Salata (yağsız, bol limonlu, nar ekşisiz)
2. ARA ÖĞÜN
1 porsiyon meyve
1 adet galeta (kepeksiz)
AKŞAM
2 kepçe çorba (yağsız, unsuz, kremasız, bulyonsuz) (soğuk çorba olabilir)
2 köfte kadar (60 g) et veya tavuk veya balık veya hindi veya bunlarla yapılan bir yemek (sakatat, av eti, küçük balık, havyar, ançüez hariç) (kızartma olmayacak)
Veya 8 yemek kaşığı kurubaklagil yemeği (etsiz)
8 yemek kaşığı sebze yemeği (ıspanak, bezelye, karnabahar, mantar hariç)
1 kase yoğurt veya cacık (yağsız)
Salata (yağsız, bol limonlu, nar ekşisiz
AZ PÜRİN İÇEREN GIDALAR:
Bu grupta yer alan gıdalar gut hastalarının beslenme programında serbest olarak tüketilebilir.
Süt ve türevleri
Peynir
Yumurta
Ekmek
Tahıllar
Şeker
Meyve
Sebzeler (2. gruptakilerin dışındakiler)
ORTA DERECEDE PÜRİN İÇEREN GIDALAR
Bu grupta yer alan gıdalar gut hastalarının beslenme programında sınırlı olarak tüketilebilir.
Et, tavuk, balık, hindi → 2 köfte kadar (60 g)
Kurubaklagiller (kuru fasulye, nohut, bakla, mercimek vb.) → 8 yemek kaşığı
Bulgur → 8 yemek kaşığı
Bezelye, kuşkonmaz veya mantar → 4 yemek kaşığı
Ispanak, karnabahar, pazı, brüksel lahanası, semizotu → 5 yemek kaşığı
FAZLA MİKTARDA PÜRİN İÇEREN GIDALAR:
Bu grupta yer alan gıdalar gut hastalarının beslenme programında yer almamalıdır.
Sakatatlar
Av etleri
Küçük balıklar
Havyar
Ançüez
Kepek, yulaf ve çavdardan yapılmış ekmek