Fahiş fiyat ve stokçulukla mücadele devam ediyor: Cezalar iki katına çıkarıldı!

Kooperatifler Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyelerinin, kooperatifin ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, ortaklarının kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerini Kooperatif Bilgi Sistemi'ne (KOOPBİS) aktarmaya yönelik geçiş sürecinin tamamlanamadığı tespit edilirse, Ticaret Bakanlığı tarafından birer yıl olmak üzere iki defa daha süre uzatımı yapılabilecek. Bu süre sona erene kadar, KOOPBİS yükümlülüğüne aykırı davranan yönetim kurulu üyeleri ve memurlar hakkında hükümler uygulanmayacak. Bu düzenleme, 26 Nisan 2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe girecek.

Kooperatiflerin ana sözleşmelerini intibak ettirmeleri için öngörülen süre de 2 yıl daha uzatıldı.

Rekabet Kurulu düzenlemeleri

Kanunla, Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'da değişiklikler yapıldı. Kanunun ekinde yer alan cetvellerdeki kadro unvanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla, dolu kadrolarda derece değişikliği ve boş kadrolarda sınıf, unvan ve derece değişiklikleri Rekabet Kurulu kararıyla gerçekleştirilecek. 

Rekabet Kurulu, başlattığı soruşturmaları, soruşturmaya başlanması kararının verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili taraflara bildirecek. Bu bildirim yazısı ile birlikte iddiaların türü ve niteliği hakkında yeterli bilgiyi ilgili taraflara iletecek. Bu düzenlemeyle, tarafların daha etkin savunma yapabilmesi ve soruşturma süreçlerinin daha hızlı ilerlemesi amaçlanıyor.

Taraflara, yazılı savunmalarını soruşturma raporunun tebliğinden itibaren 30 gün içinde Kurula göndermeleri tebliğ edilecek. Haklı gerekçeler sunulması halinde bu süre, bir kereye mahsus olmak üzere en fazla bir katına kadar uzatılabilecek. Soruşturmayı yürütenler, gelen yazılı savunmalar sonucunda soruşturma raporundaki görüşlerinde bir değişiklik olması halinde, 15 gün içinde yazılı görüşlerini tüm Kurul üyeleri ve ilgili taraflara bildirecek. Taraflar, 30 gün içinde bu görüşe cevap verebilecek.

Yeni düzenlemelerin amaçları

Bu yeni düzenlemelerle birlikte, piyasa denetim ve düzenlemelerinde daha etkili ve hızlı sonuçlar elde edilmesi hedefleniyor. Fahiş fiyat ve stokçuluk gibi ekonomik suçlara verilen cezaların artırılması, bu tür uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı bir etki yaratmayı amaçlıyor. Ayrıca, kooperatiflerin yönetim süreçlerinin daha şeffaf ve hesap verebilir olmasını sağlamak amacıyla KOOPBİS sistemine geçiş süreci kolaylaştırılıyor. Rekabet Kurulu düzenlemeleri ise, rekabetin korunması ve adil ticaret ortamının sağlanması için yapılan soruşturma süreçlerini daha etkin hale getiriyor.

Ürün ihtisas borsalarıyla ilgili yeni düzenlemeler

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, ürün senetleri ve alivre sözleşmelere ilişkin işlemlerde, devir ile bedelin ödenmesi, alıcı ve satıcının diğer yükümlülüklerinin ürün ihtisas borsalarında yürütülmesi sağlanacak. Ürün ihtisas borsaları veya takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluşlar, takas işlemlerinde mali sorumluluğu, belirlenen limitler dahilinde ve alınacak teminatlar ile garanti fonu varlıklarıyla sınırlı olacak. Ürün ihtisas borsalarında gerçekleştirilen işlemlerden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak ve zararların tazmini için alınacak teminatlar ve oluşturulabilecek garanti fonunun kuruluşu, işletimi, kullanımı ve katılımcılarına ilişkin usul ve esaslar Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Lisanslı depoculukta yapılan düzenlemeler

Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, lisanslı depoculukta idari para cezaları artırılarak, lisansı askıya alınan işletmelerin depo kira ücreti talep etmelerine izin verilmeyecek. Lisanslı depolarda depolanan ürünler için tahakkuk eden depolama ücretleri askı süresi boyunca ödenmeyecek. Bu düzenleme, düzenlemenin yayım tarihinden itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girecek.

Artırılan idari para cezaları

Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'nda yapılan değişiklikle, lisanslı depo işletmelerine ve yetkili sınıflandırıcılara uygulanacak idari para cezaları artırıldı. Lisanslı depoculuk ücret tarifesinde belirlenenin üzerinde veya ücret tarifesinde yer almayan hizmetler için ücret talep eden ya da ürün miktarından kesinti yapanlara, yasanın hükümlerine aykırı davrananlara ve diğer belirtilen durumlara 200 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası verilecek. Aykırılığın tekrarı halinde her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak. Bu değişikliklerle, lisanslı depoculuk sektöründe disiplin ve denetim sağlanması hedefleniyor.

Kapalı pazar yerlerinde tahsis usulü ile ilgili yeni düzenlemeler

Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, kapalı pazar yerlerindeki satış yerlerinin pazarcılara tahsis edilmesi için sınırlı ayni hak yöntemi yerine tahsis usulü getiriliyor. Böylelikle, pazarcıların maliyetlerinin azaltılması ve sürdürülebilir bir pazarcılık ortamının oluşturulması amaçlanıyor. Sınırlı ayni hak yöntemiyle kapalı pazar yerlerinde satış yerlerinin diğer kişilere kiralanması sonucu pazarcıların maliyetlerinin artmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Anonim şirketlerde yönetim kurulu süreleri ve diğer düzenlemeler

Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'a göre anonim şirketlerde başkan ve başkan vekillerinin görev süreleri, yönetim kurulu üyeleriyle uyumlu hale getirilerek 3 yıla çıkarılıyor. Ayrıca, üst düzey yöneticiler dışındaki kişilerin atanma ve görevden alınmalarına dair yetkinin yönetim kurulunca devredilmesi sağlanıyor.

Tüketici haklarını koruma ve para cezalarındaki değişiklikler

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'da yapılan değişikliklerle, içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesine ilişkin tedbirler Reklam Kurulunun yetkilerine dahil ediliyor. Ayrıca, mal teslimi ve satış sonrası hizmetlerde aykırılık tespit edilen işletmelere uygulanacak idari para cezaları artırılıyor. Perakende işletmeleri tarafından fahiş fiyat artışı ve piyasada darlık yaratıcı faaliyetlerde bulunanlara yüksek idari para cezaları getiriliyor.

Bu değişikliklerle, tüketici haklarının korunması ve adil rekabet ortamının sağlanması amaçlanıyor.