Emekli olmak isteyen vatandaşların belirli bir süre sigortalı olarak çalışması ve belirli bir miktarda sigorta primi ödemesi gerekiyor. Ödenecek olan prim ve yaş şartları, kişinin sigorta girişini ilk ne zaman yaptığına göre değişiklik gösterebiliyor. Erken emekli olmak isteyenler için ise emeklilik şartlarında bazı önemli detaylar ortaya çıkabiliyor. Erken emekli olmanın hayalini kuranlar ise bu detayların neler olduğunu öğrenmek için arama motorlarını meşgul etmeye devam ediyor.
Erken emekli olmak için kritik öneme sahip detaylar
Sigortalı anne olmak
Sosyal güvenlik sisteminde sigortalı olarak çalışan annelere erken emekli olma şansı tanınıyor. Her çocuk için borçlanma hakkı bulunan anneler 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor. Böylece yaşı ve yılı dolmuş ama primi eksik bir anne, 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan (stajyerlik sigortası dahil) sonra doğmuş olması. Kadın erken emeklilik için bu yıl borçlanma yapacak olursa; bir çocuk için 720 prim günü üzerinden en düşük 49 bin 697 lira, iki çocuk için 1440 gün üzerinden 99 bin 394 lira ve üç çocuk için 2160 gün üzerinden 149 bin 91 lira ödeyerek emekli olabilecek.
Engelli çocuk sahibi olanlar
Bakıma muhtaç bir engelli çocuğa sahip olan anneler için de erken emeklilik ihtimali var. Bunun için Annenin 1 Ekim 2008 sonrası prim gününün dörtte biri (yüzde 25) kadar bir süre, toplam primlerine ekleniyor. Bu ilave edilen prim, yaş şartından da düşülüyor.
Askerlik borçlanması 1-2 erkene alıyor
Erkeklerde erken emeklilik ihtimallerinden birisi olan askerlik borçlanması öne çıkıyor. Eğer sigortalı bir işe girmeden önce askerlik yapılmışsa, daha sonra askerlik borçlanmasıyla sigorta başlangıç tarihi askerlik süresi kadar geri çekilebiliyor ve borçlanma yapılan süreler emeklilik primine ekleniyor. SGK’da yıllara göre kademe olduğundan, borçlanma ile geri çekilen sigorta başlangıç tarihi sayesinde 1-2 yıl daha erken emekli olmak mümkün olabiliyor. 1 yıllık aaskerlik borçlanması güncel olarak 24.848 TL’ye denk geliyor.
Çalışmaya elverişli olmayan ve engellilere de erken emeklilik fırsatı tanınıyor
Çalışma gücünü kalıcı olarak kaybeden vatandaşlar da erken emekli olabiliyor. Doğuştan meydana gelen engellilik durumlarında vergi indirimi de alınıyor. Şarlat arasında ise en az yüzde 40 iş görme kaybı aranıyor. 15 yıl 3600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olunabiliyor.
Çalışırken ortaya çıkan sağlık rahatsızlığı ya da iş kazası sonucu çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedenler, SGK’dan sağlık raporu alarak ‘malulen emekli’ olabiliyor. Bunun için de en az 1800 gün prim yeterli oluyor. Kanser, Epilepsi ve Demans gibi hastalıklar bu kapsamda değerlendiriliyor.
Yıpranma payı
Erken emekliliği mümkün kılan durumlardan birisi de yıpranma payıdır. Bir diğer adıyla fiili hizmet süresi adı verilen yıpranma payından hem SGK’lı işçiler hem de memurlar yararlanabiliyor. Yıpranma payı yöntemiyle ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlar ilave prim elde ediyor. İlave primler, emeklilik primine ekleniyor ve ihtiyaç duyulan primin daha erken tamamlanmasını sağlıyor. Bu yolla yılda sağlanan prim 180 güne kadar çıkabiliyor. Yıpranma hakkından madenci, gazeteci, sağlıkçı, ceza infaz memuru gibi 45 işkolu yararlanıyor.
Yaş şartını tamamlama
Kısmen emekli olma olarak da bilinen bu yöntem ile 8 Eylül 1999’dan önce sigorta girişi olanlar 3600 günle 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlayınca yaş şartından emekli olabiliyor. Ama günümüzde daha çok 8 Eylül 1999 yılı ile 30 Nisan 2008 arasında ilk defa işe girenler daha fazla. Bu tarihler arasında sigortalı işe başlayanlar 4500 gün prim ve 25 yıllık sigortalılık süresiyle kısmi emekli olabiliyor. Erkeklerde yaş şartı 60, kadınlarda ise 58 olarak isteniyor.