Ekonomik Kalkınma Paketleri Temiz Enerjiye Odaklanmalı

Coronavirüs salgını sonrasında devletlerin hızlı bir ekonomik genişleme temin etmek için karbon yoğun sektörlere ağırlık vermesi olasılığı, temiz enerjiye gereken yatırımların yapılamaması kaygısı artırıyor.

Coronavirüs salgınıyla mücadelede ülkelerin düzenlediği ekonomik kalkınma paketlerinden daha çok faydalanmak için fosil yakıt ile temiz enerji sektörleri arasında bir mücadele yaşanırken, uzmanlar uzun süreli ve sürdürülebilir bir ekonomik kalkınma için devletlerin temiz enerji yatırımlarına odaklanması gerektiğini aktarıyor.

Coronavirüs salgınının yayılmasını önlemek için alınan önlemler, enerji talebinin ciddi oranda azalmasına sebep oldu. Bilhassa petrol talebinin düşmesiyle fiyatlar da gerilemeyi sürdürüyor.

Talep ile fiyattaki düşüş petrol firmalarının ekonomik bilançolarını etkilerken, dünya çapında yapılan seyahat sınırlamaları ve elektrik talebindeki gerileme nedeniyle üretimi azalan kömür santralleri başta olarak pek çok firma ekonomik kalkınma paketlerinden yararlanarak salgının neden olduğu krizi aşmak istiyor.

Diğer taraftan, küresel salgın sonrasında devletlerin hızlı bir ekonomik genişleme sağlamak için karbon yoğun sektörlere ağırlık verme olasılığı, uzun süreli ve sürdürülebilir kalkınma temin edecek temiz enerjiye gereken yatırımların yapılamaması kaygısını getiriyor.

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı verilerine bakıldığında, yenilenebilir enerji kaynaklarına 2050'ye kadar gereken yatırımların yapılması halinde, küresel gayrisafi yurt içi hasılanın 98 trilyon artacağı ve 42 milyon yeni istihdam temin edileceği tahmin ediliyor.

Sheffield Üniversitesi Politika ve Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Michael Jacobs, açıklamasında, coronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında şimdiye dek ülkelerin açıkladığı ekonomik paketlerin kalkınma temin edemeyeceğini ve senenin takip eden döneminde yeni ekonomik kalkınma paketleri oluşturulması gerektiğini belirtti.

Mevcut ekonomi paketlerinin işsizlik oranlarının daha da artmaması adına yalnızca likidite sağladığını ifade eden Jacobs, şu ifadeleri kullandı:

"Petrol fiyatlarındaki düşüş, özellikle ABD'deki kaya petrolü sektörü için büyük bir tehdit. Seyahat kısıtlamalarının da etkisiyle talep çok ciddi şekilde azaldı ve şirketleri zorluyor. Bu da hükümetlerin oluşturduğu ekonomik paketlerin bu sektörleri kurtarmak için kullanılacağı anlamına geliyor ve problem de burada başlıyor. Petrol fiyatları aslında sadece Kovid-19 sebebiyle değil, yapısal bir problemden dolayı düşüyor. Bu geçici bir problem değil, uzun vadeli bir sorun. Buna rağmen, örneğin ABD, karlılığı olmayan bu sektörü ve şirketleri kurtarmaya çalışıyor. Şartlar normale dönse de fosil yakıt endüstrisi karlı hale gelemeyecek ama bu şirketlere büyük miktarda nakit sağlanmış olacak. Bunun, ekonomik kurtarma paketlerinin kullanılış biçimi açısından çok kötü bir örnek oluşturacağını söyleyebilirim."

Jacobs, böyle bir eğilimin iklim farklılığıyla mücadele için de risk oluşturduğuna işaret ederek şu açıklamada bulundu:

"Bu kapsamda, fosil yakıt ve temiz enerji şirketleri arasında ekonomik kurtarma paketlerinden daha fazla yararlanmak için bir savaş var. Genel olarak fosil yakıt endüstrisi, yenilenebilir enerji sektörünün aksine kapsamlı lobi faaliyetleri yürüten ve siyasi bağları da olan bir sektör. Bu yüzden, sadece ABD'de değil tüm dünyada kurtarma paketlerinden yararlanmak isteyen bu iki sektör arasındaki savaş giderek daha da büyüyecek. Burada hükümetlerin iklim değişikliğiyle mücadeleyle uyumlu ve kamu vicdanını da gözeten kararlar alarak şirketlere likidite sağlaması gerekiyor, çünkü kamu yeşil enerjiye yatırım yapılmasını istiyor."

Yalnızca petrol, gaz ve kömür sektörlerinin karbon yoğun sektörler olarak algılanmaması gerektiğini ifade eden Jacobs, kurtarma paketleri boyutunda hava yolları ve otomotiv üreticileri benzeri çeşitli firmaların da bu yardımları istediğini belirtti.

Jacobs, destek temin edecek sektörlerin çalışmalarının yakından izlenilmesi ve karbon emisyonlarını azaltmaları için belirli kriterler konulması gerektiğini ifade etti.


Ülkelerin hızlı bir ekonomik kalkınma temin etmek isteyeceğine belirten Palmer, "İnsanlar kara yolu yapmayı, fosil yakıtlara yatırım yapmayı çok iyi biliyor ve Covid-19 sonrasında da bu alanlara yatırım bir refleks olarak ortaya çıkabilir. Diğer yandan, fosil yakıt sektöründe istihdam oranları daha yüksek olduğu için hükümetler bu sektörü kurtarmak isteyebilirler. Düşünün ki masada milyarlarca dolarlık paketler var. Bu paranın nereye harcanacağı konusunda şiddetli bir savaş olacaktır. Orta ve Doğu Avrupa ile İskandinavya ülkeleri dahil olmak üzere bu çatışmayı görüyoruz." diye konuştu.

Palmer, devletlerin ekonomik kalkınma paketlerini Covid-19 krizini fırsat görerek düzenlemesi ve enerji dönüşümünü temin etmesi gerektiğinin altını çizerek, "Burada amaç sadece şirketleri kurtarmak olmamalı. Kovid-19, toplumların ve ekonomilerin ne kadar kırılgan olduğunu gösterdi. Bu kırılganlığın devam etmemesi için karar alınırken iklim değişikliğiyle mücadele unutulmamalı." şeklinde konuştu.