Düşük Petrol Fiyatları, Türkiye'nin Gaz İthalat Faturasını 3 milyar Dolar Azaltacak

Petrol fiyatlarının sene sonuna dek 50 doların altında ilerlemesiyle Türkiye'nin 2020 yılı doğal gaz ithalat faturasının neredeyse 3 milyar dolar azalacağı bekleniyor.

Petrol fiyatlarının sene sonuna dek 50 doların altında seyretmesiyle Türkiye'nin 2020 yılı doğal gaz ithalat faturasının neredeyse 3 milyar dolar azalacağı öngörülürken, bu düşüşün ithalatçı ülkeler için iyimser bir tablo hazırladığı ancak ihracatçı ülkelerin gelirlerini eriteceği aktarıldı.

Petrol fiyatlarında geçtiğimiz hafta hafta başlayan düşüşün etkisi doğal gaz fiyatlarına 6 - 9 ay sonrasına yansıyor. Bu tesirin görülmesiyle doğal gaz gereksiniminin neredeyse yüzde 98'ini ithal eden Türkiye gibi ülkelerin cari açığının azalması tahmin ediliyor.

Esgaz & İzmir Gaz Yönetim Kurulu Üyesi Ali Arif Aktürk'ün açıklamasında, Türkiye'nin uluslararası gaz kontratlarının geniş bir bölümünün uzun vadeli ve petrole endeksli olduğunu belirtti.

Kontratların petrole endeksli olmasının fiyatların belirlenmesi açısından bir belirsizlik ortaya çıkardığını belirten Aktürk, "Çünkü petrol fiyatları, kontrolümüzde olamayan bir husus." diye konuştu.

Aktürk, petrol fiyatlarında son dönemde meydana gelen düşüşü emsal göstererek, "Bu düşüş 1 Nisan'dan itibaren geçerli olacak ikinci çeyrek fiyatları için yüzde 15'lik bir indirim getirir ama bu kimsenin yaptığı bir indirim değil, formülün ortaya çıkardığı bir durum. Üçüncü ve dördüncü çeyrek için de petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye'nin gaz ithalat maliyetini yüzde 30'a kadar azaltır. Petrol fiyatlarının yıl sonuna kadar 50 doların altında seyretmesiyle Türkiye'nin toplam doğal gaz ithalatı faturası ise yaklaşık 3-3,5 milyar dolar azalır." dedi.

"Uzun vadeli kontratlarda gelecek yıl nisan ayını bekleyeceğiz"

Spot sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) fiyatlarının petrole bağımlılığının oldukça azaldığını belirten Aktürk, "Petrol fiyatlarındaki düşüşle spot LNG fiyatları da yüzde 5 ila 10 ucuzlar ama spot LNG fiyatları bu seviyenin daha fazla altına düşmez." tahmininde bulundu.

Aktürk, Türkiye'nin bilhassa Rusya ile olan uzun dönemli kontratlarının gelecek sene nisan ayına kadar devam ettiğini hatırlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dolayısıyla bu tarihi bekleyeceğiz. Gazprom gazını satmak isteyecektir ama yapılacak yeni anlaşmaların daha fazla esneklik bulundurması gerekiyor. Türkiye'nin gaz ticaretini tamamen serbest bırakması gerekiyor ki piyasadaki serbestlik rekabeti artırsın. Uzun vadeli kontratlar yerine günümüz şartlarını yansıtan kontratların yapılması sağlanmalı."

Diğer taraftan, petrol fiyatlarının 30 dolar bandında izlemesinin dünya ekonomisinde ciddi bir durgunluğa neden olabileceğini ifade eden Aktürk, "Petrolde 30 dolar seviyesinin sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum. Sürdürülebilir fiyatların 60 dolar bandı olduğu görüşündeyim."dedi.

"Al ya da öde yükümlülüklerinin esnek hale getirilmesi çok önemli"

Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Hidrokarbonlar Müdürü Dr. Sohbet Karbuz da petrol fiyatlarındaki düşüşün doğal gaz fiyatlarını etkileyeceğini ancak spot LNG ve petrole endeksli LNG piyasalarının da yakından izlenmesi gerektiğini belirtti.

Coronavirüs ortaya çıkmadan önce de LNG piyasasında arz fazlası olduğunu belirten Karbuz, piyasalardaki gelişmeleri şu ifadelerle özetledi:

"LNG arzındaki büyümenin talepteki büyümenin altında kalması spot LNG fiyatlarına baskı yapmış ve geçen senenin sonuna doğru petrol endeksli LNG fiyatları artarken, spot LNG fiyatlarında düşüş görmüştük. Aradaki fark gittikçe açılıyordu. Fakat petrol fiyatlarında geçen haftaki çöküş nedeniyle aradaki farkın kapandığını gözlemliyoruz. Buna spot LNG fiyatlarının yaklaşık bir aydır hafif yükselmesinin de neden olduğunu belirtmek gerekir. Bunun nedeni de ithalatçıların mümkün olduğunca spot LNG'ye yüklenmesiydi. Fakat petrol fiyatlarının daha da aşağıya sarkacağı beklentisi aradaki makasın çok daha daralabileceği ve hatta petrol endeksli LNG fiyatının spot LNG ye göre daha avantajlı hale geçebileceği olasılığını da gündeme getiriyor."

Karbuz, gaz piyasasında uzun süreli ve petrole endeksli kontratlardan daha kısa vadeli ve esnek koşulllara sahip kontratlara yönelim olduğunu ifade ederek, "Türkiye olarak bizim de bunu yapmamız gerekiyor. Al ya da öde yükümlülüklerinin de daha esnek hale getirilmesi ve nihai teslim yerinin kontratlardan kaldırılması çok önemli. Böyle bir yapıyı gaz ithal ettiğimiz tüm ülkelerle geliştirmek gerekir." dedi.

İTHALATÇILAR İÇİN TABLO İYİMSER

Uluslararası piyasalarda LNG arz fazlasının birkaç sene daha süreceğini ve bu halin de fiyatlara baskı yapacağını belirten Karbuz, bu açıdan ithalatçılar için iyimser bir tablo oluştuğunu belirtti.

Karbuz, petrol fiyatlarının da en azından bu yıl düşük izlemesinin bu tabloyu daha iyimser bir duruma getirebileceğine vurgu yaparak, şu ifadeleri kullandı:

"Ama ihracatçı ülkelerin gelirlerinde bir erime olacaktır. Ayrıca arama ve üretim segmentlerinde nihai yatırım kararlarının ertelenmesi gündeme gelebilir. Eğer petrol fiyatları kısa vadede şirketleri mağdur durumda bırakacak düzeylere iner ve toparlanma kısa vadede gelmezse, önümüzdeki dönemde, şirket birleşmeleri ve satın almalarının artmasını bekleyebiliriz. Diğer yandan, petrol fiyatlarındaki aşırı düşüş yaşanmadan önce petrol endeksli gaz kontratlarının yeniden müzakere edilmesi konusundaki temayülün bir süre ötelenmesi de söz konusu olabilir."