D'hondt sistemi nedir, D'hondt usulü hesaplama ne demek? D'hondt yöntemiyle milletvekili hesaplama

AK Parti vekilleri tarafından hazırlanan yeni 'Seçim Kanunu' teklifi TBMM'nin Anayasa Komisyonu tarafından kabul edilerek onaylandı. Yeni teklifin içinde yer alan ve milletvekili seçimleri için kullanılacak olan D'Hondt sistemi ise gündemde araştırılan konuların arasında yer aldı.

D'hondt sistemi nedir, D'hondt usulü hesaplama ne demek?

Belçika uyruklu bir hukukçu ve aynı zamanda matematikçi olan Victor D'Hondt'in 1878 yılında tasarladığı nispi temsil sistemi olan D'Hondt sistemi, Türkiye’de 1961 yılı ile 1965 yılı arasındaki Millet Meclisi genel seçimlerine ve 1966 Millet Meclisi ara seçimi dışında kullanılan bir sistemdir. Halen yürürlükte olan D'hondt sistemi Türkiye'nin dışında Arjantin, Avusturya, ve Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Doğu Timor, Ekvador, Finlandiya, Galler, Hırvatistan, İskoçya, İsrail, İzlanda, Japonya, Kolombiya, Macaristan, Makedonya, Paraguay, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovenya, Şili, KKTC'de de yıllardır uygulamaya alınmıştır.

D'hondt sistemi, seçim sürecinde ittifakın almış olduğu oyların toplamının ülkenin seçimler için belirlediği baraj puanını geçmesi halinde seçim çevrelerinde milletvekillerinin hesaplanması ve hesaplanma sonrası dağılımları ittifakın içerisinde bulunan her partinin hesaplanmaya alınan seçim çevresinde aldıkları oy sayıları dikkate alınarak yapılmasını öngörür. 

Bu sisteme göre ittifak partilerinin ayrı ayrı çıkaracakları milletvekili sayısı, seçim bölgelerinde içerisinde elinde bulundurduğu oy sayısının esas alınarak D'Hondt uygulamasıyla belirlenir. 

D'hondt yöntemiyle milletvekili hesaplama

Seçim çevresi kapsamında seçme giren her partinin seçim sürecinde topladığı oyların genel toplamı sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e ... bölünme işlemi gerçekleştirilir. Bu bölünme işlemi seçim çevresinde çıkarmayı öngördüğü milletvekili sayısına erişinceye kadar devam eder. Ortaya çıkan paylar, partiler arasında fark gözetmeksizin, büyükten küçüğe doğru sıralama şekline getirilir ve çıkan sonuçlara göre de milletvekilliklerinin partilere tahsisi sağlanır.

D'Hondt sistemi hesaplama örneği