Deniz Gezmiş kimdir, neden idam edildi? Deniz Gezmiş hayatı ve idam sebebi

Deniz Gezmiş idam edileli tam 50 sene oldu. 6 Mayıs 1972 senesinde Deniz Gezmiş ve arkadaşları Yusuf Aslan, Hüseyin İnan Ulucanlar Cezaevi'nde asılarak idam edilmişti. Peki, Deniz Gezmiş kimdir, kaç yaşında ve neden asıldı? İşte, Deniz Gezmiş’in hayatı, idam edilmesi ile ilgili bilgiler haberimizin detaylarında..

Deniz Gezmiş kimdir?

27 Şubat 1947'de Ankara'nın Ayaş ilçesinde doğmuştur. Annesi ve babası öğretmendi. Bu sebeple ilk ve ortaöğretimi Sivas'ta okudu. Liseyi ise İstanbul'da bitirdi. 1965 senesinde Türkiye İşçi Partisinin Üsküdar Başkan Adayı olmuştur. Lise senelerinde sol görüş eylemlerine katılmaya başlamıştı. 31 Ağustos 1966 tarihinde Ankara'dan İstanbul'a yürüyen Çorum Belediyesi temizlik işçileri ile Taksim anıtına çelenk koyma sırasında tutuklandı ve gözaltına alındı. İlk gözaltına alınması bu şekilde olmuştu. 

1966 senesinin Kasım ayında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi. Kısa süre sonra yani 19 Ocak 1967'de arkadaşlarıyla birlikte Türkiye Milli Talebe Federasyonunda çıkan olayda tekrar gözaltına alındı. Ardından diğer gözaltı 22 Kasım 1967'de öğrenci örgütlerinin düzenlediği Kıbrıs Mitinginde gerçekleşti. 

1968 Ocak ayında hukuk fakültesi arkadaşları ile birlikte Devrimci Hukukçular Örgütünü kurdu daha sonra 1968 Martında Fen Fakültesi konferans salonunda düzenlenmiş olan  AIESEC genel kurul toplantısında konuşma yapan devlet bakanı Seyfi Öztürk’ü protesto ettiği için bir kez daha tutuklandı. 2 Mayıs 1968’e kadar tutuklu kalan Deniz Gezmiş, yargılandı ancak beraat etti.

1968'in Haziran ayında İstanbul Üniversitesinin işgalinde ön safhadaydı. 30 Temmuz'da 6. Filonun İstanbul'a girişini protesto etti ve tutuklandı. 

23 Haziran 1969’da TMGT’nin toplandığı 1. Devrimci Milliyetçi Gençlik Kurultayı’nsa FKF Genel Başkanı Yusuf Küpeli ile birlikte bir program hazırladıktan sonra hakkında tutuklama kararının olduğu için Filistin’e kaçtı.

1 Eylül 1969’a kadar Filistin’de kaldı. 23 Eylül 1969’da hukuk fakültesinde olduğu bir sıra polis tarafından yakalanarak gözaltına alında. İlk silahlı eylemleri 29 Ocak 1970 tarihinde verdi.

Deniz Gezmiş, 11 Ocak 1971’de Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu adına Ankara İş Bankası, Emek Şubesi’nin soygununda da vardı.

Neden idam edildi?

15 Mart 1971 tarihinde motosiklet üstünde Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan, diğer motosiklette ise Sinan Cemgil vardı. Sinan Cemgil yol ayrımında Nurhak'a döndü. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ikilisi Sivas'a giderken motosikletleri arıza yaptı. İhbar alan polislerin gelmesiyle çıkan çatışmada Aslan'la yolları ayrıldı. Aslan, o sırada Elmalı'dayken Gezmiş, 16 Mart 1971 Salı günü Sivas'ın Gemerek ilçesinde polisler tarafından yakalandı ve Kayseri'ye götürüldü. Kayseri valisi Abdullah Asım İğneciler'in karşısına çıkartıldı. Buradan Ankara'ya zamanın İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu'nun makamına götürüldü.

Mahkemesi 16 Temmuz 1971 günü Altındağ Veteriner Okulu binasında Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığında Baki Tuğ savcılığında Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 no'lu Mahkemesi'nde başlayıp 9 Ekim 1971 günü bitti. Deniz ve arkadaşları, 16 Temmuz 1971'de başlayan THKO-1 Davası'nda TCK'nin 146. maddesini ihlâl ettiği gerekçesiyle 9 Ekim 1971'de 146/1 maddesi uyarınca idam cezasına çarptırıldı.