Tarih kitaplarında yer alan en büyük karakterlerden birisi olan Büyük İskender, dönemin en büyük topraklarına sahip olan Pers İmparatorluğu’nu bile mağlup etmesiyle tanındı. Yunanistan’dan Hindistan’a kadar uzanan bir ülke kuran Büyük İskender, henüz genç yaşlarda aldığı imparatorluk unvanı boyunca hiçbir savaşta kaybetmedi.
Büyük İskender kimdir?
Makedonya'nın ünlü lideri III. Aleksandros yani Büyük İskender, II. Philip'in ölümünden sonra tahta çıktı. MÖ 21 Temmuz 356'da doğan ve MÖ 10 veya 11 Haziran 323'te hayatını kaybeden Aleksandros, kısa süre içinde dünya üzerindeki bilinen neredeyse tüm toprakları fethetmiş bir hükümdardı.
Genç yaşlarda, İskender'in annesi Olimpia'nın akrabası olan Epir'li Leonidas, ona savaşmayı, ata binmeyi ve güçlükleri aşmayı öğretti. Babası Philip, kendi hükümdarlık döneminden daha iyi eğitilmiş bir kral yetiştirmek istediği için İskender'e okuma, yazma ve lir çalma konularında eğitim verilmesi için Acarnania'lı Lysimakhos'u görevlendirdi. Bu vesileyle İskender'e ömür boyu sürecek bir okuma ve müzik sevgisi kazandırıldı.
İskender, 13 veya 14 yaşlarındayken, babası Philip'in özel öğretmen olarak atadığı ünlü Yunan filozofu Aristoteles'le tanıştı. İkilinin iletişimi, İskender'in sonraki seferleri boyunca pek ilerleme kaydedemediği yönünde eleştirilmiştir, ancak bu iddialar kısa anlatılarla sınırlıdır ve net bir kanıt içermemektedir.
MÖ 334'te, 32.000 piyade ve 5.100 süvariden oluşan Makedon ordusuyla Küçük Asya'ya geçen İskender, Mayıs ayında Granikos Nehri Muharebesi'nde Pers ordusunu mağlup ederek Ahameniş İmparatorluğu'nu fethetme sürecine başladı. Aynı yıl içinde Sardis ve Efes şehirlerini Pers yönetiminden kurtardı ve ardından diğer Küçük Asya şehirlerine yönlendi. Efes'te, Artemis Tapınağı'nı yeniden inşa etmeyi teklif etti, ancak şehir bu teklifi reddetti. MÖ 333'te İssos Savaşı'nda III. Darius'un daha büyük olan ordusunu mağlup ederek zafer kazandı. MÖ 332'de Fenike şehirleri Balebek ve Sidon'u yağmaladıktan sonra, Sur antik kentini kuşattı.
Sur'u fethetmek için kararlı olan İskender, mancınıklarını monte etmek için anakaradan adaya bir geçit inşa etti. Bu geçit, zaman içinde kum ve toprak biriktirerek, Sur antik kentinin bugünkü Lübnan anakarasının bir parçası olmasına neden oldu. Şehir sakinleri direniş gösterdiği için katledildi ve hayatta kalanlar köle olarak satıldı. Sur'un vatandaşlarına karşı uyguladığı bu politika, İskender'in acımasızlığının önemli bir örneği olarak kabul edilir.
İskender, Pers İmparatorluğu'nu fethettikten sonra doğuya yönelerek İran, Afganistan, Özbekistan ve Tacikistan'ı geçerek Hindistan'a ilerledi. M.Ö. 326'da Hindistan'da Pauravas kralı Porus ile Hydaspes Nehri'nde savaştı ve bu savaşı kazandı. Ancak ordusunun bir kısmı artık daha fazla ilerlemek istemiyordu. İskender, ordusunun isteğine uymak zorunda kaldı ve geri dönmeye karar verdi. Geri dönüş yolunda Gedrosya Çölü'nden geçerken büyük bir kısmını kaybetti. M.Ö. 324'te Susa'da, Pers kültürünü benimsemek için bir tören düzenledi ve Makedon askerlerinin, kendisi dahil, Pers kadınlarıyla evlenmelerine izin verdi. Ayrıca ordusuna Pers askerleri de ekledi. Bu politikaları, Makedon asillerince olumlu karşılanmadı.
Büyük İskender nasıl öldü?
İskender, sevgili arkadaşı Hephaestion'un kaybının acısıyla boğuşurken, hükümetini genişletme hayalleriyle M.Ö. 323'te Babil'e döndü. Ancak bu büyük hedeflere ulaşma şansı hiçbir zaman gerçekleşmedi. Yüksek ateşle geçen on günün ardından, sadece 32 yaşında Babil'de, M.Ö. 10-11 Haziran 323'te hayatını kaybetti. Ölüm nedeniyle ilgili çeşitli teoriler arasında zehirlenme, sıtma, menenjit ve kirli su içmekten kaynaklanan bakteriyel enfeksiyon gibi farklı görüşler bulunmaktadır.
Plutarhos'a göre, Hefaiston'un ölümünden iki hafta sonra İskender, filo amirali Nearkus ve arkadaşı Larissalı Medius'u içki içmeye davet etti. Ancak bu buluşma, İskender'in bir türlü iyileşemediği bir ateşe kapılmasıyla sonuçlandı. İskender'e tahtın kimin tarafından devralması gerektiği sorulduğunda, en güçlü olanın gelmesi gerektiğini belirtti ve bu, imparatorluğunun dört generali Cassander, Batlamyus, Antigonus ve Seleukos arasında bölündü. (Diadohlar veya 'halefler' olarak adlandırılır).