Birileri Taliban'ı Özellikle Türkiye'nin Üstüne SaIıyor

HABER365 | Özel Sevgi Canpolat

Afganistan’da Taliban yönetimine karşı savaşan Kuzey İttifakı, ülkenin kuzeyinde büyük stratejik öneme sahip Mezar-ı Şerif’i Türkiye saatiyle öğlen alacak gibi görünüyor yorumları yapılmaya başlandı. ABD’nin çekilmesinden sonra Türkiye’nin Kâbil Hamid Karzai Havaalanı’nın güvenliğini sağlama teklifi hakkındaki görüşmeler sürerken Afganistan’da güvenlik durumu giderek kötüleşiyor. Mezar-ı Şerif, başkent Kâbil’in 400 kilometre kadar kuzeybatısında ülkenin Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan’la olan sınırlarına yakın bir noktada bulunuyor. 

TALİBAN İLERLİYOR, TÜRKİYE ISRARCI 

Taliban’ın Afganistan’da ilerleyişi sürerken Türkiye’nin Kabil Havalimanı ısrarı sürüyor. Bakan Hulusi Akar, 'Şartlar oluşursa Afgan kardeşlerimizin güvenliği ve huzuru için havaalanını işletmeye talibiz' dedi. Taliban’ın Afganistan’da ele geçirdiği bölge artarken Türkiye, Kabil Havalimanı konusunda ısrarını sürdürüyor. ABD’nin Afganistan’dan ayrılmasının ardından Kabil Havalimanı’nın güvenliğine talip olmasına ilişkin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar yeni bir açıklama yaptı. Akar, “Bu konuda temaslarımız sürüyor' ifadelerini kullandı. 

AFAGANİSTAN TALİBAN'IN KUŞATTIĞI LEŞKERGAH SAKİNLERİNE KENTİ TERK ETMLERİ İÇİN ÇAĞRIDA BULUNDU

Afganistan'da Taliban'ın, Helmend eyaletinin kritik önemdeki Leşkergah şehrine doğru ilerlemesiyle sokak çatışmaları şiddetlendi. Afganistan'da Taliban'ın kuşatma altına aldığı Helmend eyaletinin başkenti Leşkergah sakinlerine kenti terk etmeleri çağrısı yapıldı. Ülkenin güneyindeki eyalette Taliban'ın ilerleyişini durdurmaya çalışan hükümet güçlerine komuta eden General Sami Sadat, kent sakinlerinin bir an önce Leşkergah'ı terk etmelerini istedi. Son günlerde Taliban'ın ilerlemesi üzerine sokak çatışmaları şiddetlendi. Taliban'ın kentin büyük kısmını ele geçirdiği bildirildi. Birleşmiş Milletler (BM) son bir günde kentte en az 40 sivilin öldüğünü duyurdu. General Sadat, kent halkına yönelik mesajında, ordunun "bir tek Taliban'ın canlı kalmasına izin vermeyeceğini" belirterek, "Evlerinizi bırakmanızın çok zor olduğunu biliyorum; bizim için de zor; birkaç günlüğüne çıkmak zorunda kalırsanız bizi affedin" dedi.

GÜVENLİK UYARISI YAYIMLANDI

Afgan ordusu ve Taliban arasındaki çatışmalar şiddetlenirken Türkiye’nin Kâbil Büyükelçiliği, Afganistan’da bulunan Türk vatandaşlarının özellikle Mezar-ı Şerif Başkonsolosluğu’nun görev alanındaki vilayetler arasındaki seyahatlerden kaçınmalarını tavsiye eden bir güvenlik uyarısı yayımladı. 

Başkonsolosluğun görev bölgesinde bulunan Afganistan’ın kuzey bölgelerindeki Faryab, Cevizcan ile Sar-i Pul vilayetlerinde olumsuz seyreden güvenlik şartlarının iyileşmediği, ayrıca Belh, Samangan, Baglan, Tahar, Kunduz ile Badahşan vilayetlerinde de “olumsuzluklar” yaşandığı belirtildi. Duyuruda, ‘Vatandaşlarımızın kişisel güvenlikleri konusunda tedbirli olmalarının, vilayetlerarası yolculuklardan sarf-ı nazar etmelerinin ve bu vilayetlerdeki kalış sürelerini gözden geçirmelerinin uygun olacağı değerlendirilmektedir’ ifadeleri kullanıldı.

MEZAR-I ŞERİF’ ABD İÇİN STRATEJİK

Kuzey İttifakı ve Raşid Dostum güçlerini ele geçirdiklerini iddia ettiği Mezar-ı Şerif, Taliban’ı devirme projelerinde büyük önem taşıyor. Afganistan’ın kuzeyindeki Mezar-ı Şerif 1997 yılında Taliban’ın kontrolüne geçti. Kent, kara harekatı için bir köprübaşı olarak kabul ediliyor.

 Bu kentin ele geçirilmesi özellikle ABD için önem taşıyor. Çünkü Mezar-ı Şerif ele geçirilince ABD, Kuzey İttifakı’na askeri melzeme yardımını çok daha kolay yapacak. Yardım malzemeleri Özbekistan’dan karayoluyla gönderilebilecek. Ayrıca yapılan planlar uyarınca ABD’nin da kentte bir üs kurmaları ve buraya asker konuşlandırmaları sözkonusu. Pentagon kentteki havaalanını helikopter üssü olarak kullanmayı planlıyor.

TÜRKİYE DE MEZAR-I ŞERİF’İ BEKLİYORDU

Mezar-ı Şerif kenti, bölgeye gönderilecek Türk Birliği açısından da önemli. Genelkurmay Başkanlığı, Afganistan operasyonu için görevlendirdiği birliğin bölgeye gidiş tarihi için Mezar-ı Şerif meselesinin netleşmesini bekliyordu. Cumhuriyet’in Türk diplomatik kaynaklardan edindiği bilgiye göre bölgede kötüleşen güvenlik koşullarına karşın Türkiye’nin Mezar-ı Şerif Başkonsolosluğu açık durumda ve faaliyetini sürdürüyor. Afganistan’da gelişen güvenlik durumunun yakından izlenerek misyon ve personel güvenliği için gerekli tedbirlerin alındığını belirten diplomatik kaynaklar, bu kapsamda vize ve diğer konsolosluk işlemlerinin yapılmaya devam edildiğini bildirdi.

RUSYA KAPATTI 

Rusya’nın Afganistan Özel Temsilcisi Zamir Kabulov, TASS ajansına yaptığı açıklamada, Afganistan’ın kuzeyinde kötüleşen güvenlik koşulları ve istikrarsız durum nedeniyle Mezar-ı Şerif’teki Rus konsolosluğunun faaliyetinin geçici olarak askıya alındığını açıkladı. İran medyasında önceki gün yayımlanan haberlerde ise İran, Pakistan ve Türkiye’nin Mezar-ı Şerif’teki konsolosluklarını geçici olarak kapattıkları öne sürülmüştü. Pakistan’ın Kâbil Büyükelçiliği bu haberleri yalanladı ve konsolosluğunun açık olduğunu bildirdi.

TALİBAN’DAN ‘İŞGALCİ’ ÇIKIŞI

ABD, NATO güçlerinin Afganistan’dan çekilmesi sürerken ülkenin özellikle kuzey bölgelerinde etkinlik alanını genişleten köktendinci Taliban’dan “bütün yabancı askerilerin eylül ayına kadar çekilmesi, aksi takdirde işgalci güç statüsünde görülecekleri” açıklaması geldi. ABD yönetimi çekilme işleminin 11 Eylül saldırılarının 20. yıldönümü olan bu tarihe kadar tamamlanacağını duyurmuştu. 

Öte yandan AFP’nin haberine göre, Taliban militanlarının yoğun saldırısı ardından bini aşkın Afgan asker, komşu Tacikistan’a sığındı. Bedahşan vilayetinde 6 bölgenin Taliban’ın kontrolüne geçtiği aktarıldı. Geçen ay sonunda da Taliban’ın, Kunduz eyaletinde Tacik-Afgan sınırındaki Şirhan sınır kapısına düzenlediği saldırıdan kaçan 134 Afgan asker, sınırı geçerek Tacikistan topraklarına sığınmıştı. Tacikistan’ın sınırda güvenliği sağlamak için 20 bin yedek askeri göreve çağırdığı belirtildi. 

Kremlin’den yapılan açıklamada ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Tacik mevkidaşı İmamali Rahman ile yaptığı görüşmede “Afganistan sınırındaki durum ile ilgili Tacikistan’a gerekli desteği vermeye hazır olduğunu teyit ettiği” belirtildi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Afganistan’daki durumdan endişe duyduklarını belirtirken Rus askeri birliklerinin ülkeye gönderilmesi ihtimaline yönelik “Bu seçeneğin Afganistan yönetimi ve Taliban ile istişare edilmediği” açıklamasını yaptı.

‘TEKNİK KONULAR’ VURGUSU

Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’nin sözcüsü dün Taliban’ın hakimiyet ilan ettiği bölgelerin geri alınması için geniş çaplı operasyon başlatılacağı sinyali verdi. Ancak sahada örgütün ilerlemesine işaretle bunun zorlu bir süreç olacağına dikkat çekiliyor. Reuters’e konuşan Taliban Sözcüsü ise Doha’da Kâbil yönetimi ile geçen hafta yapılan müzakerelere atıfla 'Görüşmelerin önümüzdeki günlerde hızlandırılacağını, tarafların gelecek ay birbirlerine barış planlarını sunabileceğini' söyledi. 

TALİBAN'DAN TÜRKİYE'NİN ÖNERSİNE RET YANITI GELMİŞTİ

Türkiye’nin Kâbil Havaalanı’nın güvenliğini üstlenme önerisi de tartışmaların merkezinde. Ankara-Washington hattında bu sürecin nasıl yaşama geçebileceğine yönelik görüşmeler sürerken henüz net bir karar yok. Afganistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Hamdullah Mohib’den Türkiye ile havaalanının güvenliğin sağlanmasına yönelik görüşmelere devam ettikleri açıklaması geldi.  

Sputnik’e konuşan Mohib, 'Bürokratik meseleleri çözüme kavuşturmamız gerekiyor. Fakat daha vaktimiz var, bu anlaşmanın oluşturulabilmesi için çalışıyoruz' ifadesini kullandı. Mohib, hava trafiği denetçilerinin eğitimi gibi, havaalanının işletilmesini sağlamaya yönelik bazı teknik konuların çözüme kavuşturulamadığını kaydetti. “NATO’dan partnerlerimizden biri, yani Türkiye’nin eğitim tamamlanıncaya kadar havaalanının teknik sorunlarıyla meşgul olabilmesi, bizim de bu bölgeyi Afganların sorumluluğuna verebilmemiz için şimdi bir çeşit geçiş dönemi gerekiyor' ifadelerini kullandı. Taliban’dan Türkiye’nin önerisine ret yanıtı gelmişti.