Tüm dünyada oldukça sert bir şekilde artan enflasyon sebebiyle maaşlara iyileştirme ve artışlar yapılmaya başlandı. Türkiye’de sayıları 6 milyona yaklaşan asgari ücretliler için bugün Zam oranının belirlenmesi sonrasında Başkan Erdoğan’ın açıklama yapması bekleniyor.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu bugün toplanarak oy birliği ile yeni asgari ücreti duyuracak. Masada işçi, işveren ve devlet tarafı gibi önemli konularda yer alacak. Her kesimin farklı talepleride olacak ve ortak bir fikir ile yeni asgari ücret açıklanmış olacak. İşçi ve işveren tarafı SGK primlerinden devletin fedakarlık yapmasını ve bununla birlikte bir zam oranının belirlenmesini talep etmişti.
Mevcut asgari ücret 4253 lira
2022 yılı için Başkan Recep Tayyip Erdoğan asgari ücrete yüzde 50 zam yapıldığını açıklamış ve yeni maaşların 4253 lira olacağını açıklamıştı. Bu açıklamanın sonrasında 6 ay geçmesine rağmen artan enflasyon rakamları sebebiyle asgari ücrete tekrardan zam yapılması gerekliliği ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Asgari Ücret Tespit Komisyonu yeniden toplanma kararı aldı.
Yeni asgari ücretle neler değişecek?
Asgari ücretin artmasıyla birlikte bazı kalemlerde değişiklikler meydana çıkacak. Bunların başında işsizlik maaşı, askerlik ve doğum borçlanması, genel sağlık sigortası primleri, 65 yaş üstü aylıkları, engelli aylığı, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretleri ve Bireysel Emeklilik kesintilerinde değişiklikler meydana gelecek.
İşsizlik maaşı değişecek
Çalışanın ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar işsizlik maaşı ödenmekte. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Mevcut olarak işsizlik maaşı en düşük 1986 lira, en yüksek de 3972 lira olarak ödeniyor. İşsizlik maaşından yüzde 0.00759 oranında da damga vergisi kesintisi yapılıyor. Açıklanacak yeni rakamla birlikte işsizlik maaşları da netlik kazanmış olacak.
Askerlik ve doğum borçlanması
Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı da asgari ücret zammı kadar arttı. Mevcut olarak en düşük günlük prim 53 lira 38 kuruş, en yüksek prim ise 400 lira 32 kuruşa çıkmıştı. Yeni asgari ücretle birlikte bu rakamlar da artmış olacak.
Genel sağlık sigortası primleri
Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri de asgari ücret zammı kadar arttı. Geliri brüt asgari ücretin 3'te birinin altında olan kişilerin primlerini devlet karşılıyor. Geliri bunun üzerinde olanlar ise primlerini kendisi ödüyor. SGK, 2022'de Genel Sağlık Sigortası (GSS) primini aylık 150,12 lira olarak belirlemişti. Yeni asgari ücretle GSS primleri de yükselecek.
65 yaş aylığı
65 yaş aylığına yapılacak zam tutarı, 2022 asgari ücret maaşının belirlenmesi ardından duyurulmuştu. Buna göre 65 yaş aylığı 1296 TL olarak belirlenmişti. Yeni asgari ücretle birlikte 65 yaş aylığı da değişecek ve yükselecek.
Engelli aylığı
2022 yılı ilk 6 ayı için yüzde 40-69 oranlarında engelliliği bulunanlar için engelli aylığı 865 lira, yüzde 70 ve üzerinde engellilik oranı olanlar için ise engelli aylığı 1298 lira, engelli yakını aylığı da 865 lira olarak belirlenmişti. Asgari ücret zammıyla bu tutarlar da artmış olacak.
İsteğe bağlı sigorta primleri
İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim tutarını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt sınırı var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7,5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor.
2022’de isteğe bağlı sigorta primi en düşük 1.601,28 lira iken en yüksek 12.009,60 lira olmuştu. Bu rakamların da asgari ücrete gelecek zam oranında artacak.
Bireysel emeklilik sistemi kesintileri
Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) aktarılıyor. 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından sisteme dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti tutarı da artacak.
Asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı yükselecek
Asgari ücretinin brütü ise 5004 lira, net değeri ise 4253 liraydı. Asgari ücretli bir çalışan 1 yıllık çalışmasının sonucunda 5004 lira kıdem tazminatı hak ediyordu. Yeni asgari ücretle birlikte bu tutar da aynı oranda artacak.
Rapor ücretleri de artacak
Asgari ücretliler 2022 yılı için ayakta tedavide günlük 111.2 lira, yatarak tedavide de 83.40 lira günlük rapor parası alıyordu. Asgari ücrete gelecek zam oranı kadar bu tutarlar da artacak.
Stajyer maaşlarında da artış olacak
Okullardan işletmelere staj yapmak için giden lise ve Üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni asgari ücret artış oranıyla birlikte artış gösterecek. Stajyerler, net asgari ücretin yüzde 30'undan az olmamak üzere ücret alıyorlar. Şimdi 4253 lira asgari ücrette en düşük 1276 lira staj ücreti alınmakta. Yeni asgari ücretle birlikte bu rakamın da aynı oranda artması bekleniyor.
Erdoğan'dan hem işvereni hem işçiyi koruyacak çalışma sinyali
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada asgari ücret zammının nasıl gerçekleşebileceğine yönelik ipuçları verdi.
Başkan Erdoğan, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızdan işveren tarafıyla görüşülerek asgari ücretin yeniden değerlendirilmesini istedim. Asgari ücret artışı yapılırken bakanlığımız özellikle belli sayıya kadar personel çalıştıran işverenleri gözetecek bir yöntem de geliştirecektir. Böylece yapılan artışın istihdamda herhangi bir olumsuz etkiye yol açmasına da meydan verilmeyecektir” açıklamasında bulundu.
Belli sayıya kadar personel çalıştıran işverenleri gözetecek bir yöntemin geliştirileceğini belirten Erdoğan, SGK primlerinde esneklik yapılarak zammın devlet tarafından da desteklenmesinin önünün açılabileceğinin sinyalini vermiş oldu.
Enflasyon farkı yüzde 23.5
Mayıs ayı ile birlikte yıllık enflasyon yüzde 73.5 olarak açıklanmıştı. Yıl başında yüzde oranında 50 zam alan asgari maaşlı milyonlarca çalışan bu durumda bir ihtimal olarak en düşük yüzde 23.5 oranında zam alabilecekler. Asgari ücret komisyonunda değerlendirmeler de bulunurken sadece yılbaşından bugüne değil, Temmuz-Aralık aylarını da gözeten bir kararın çıkması düşünülüyor. Bu durumda asgari ücrete daha yüksek zam yapılması gündeme gelebilir.
Devlet gelir vergisinden de vazgeçmişti
Yılbaşında yapılan düzenleme ile birlikte devlet asgari ücretten gelir vergisi almama kararı almıştı. Böylelikle işverene yararlı olan hamle gerçekleştirilmiş ve zam üzerinde işverene düşen yükün bir kısmını devlet karşılamıştı. Buna ek olarak Asgari Geçim İndirimi de iptal olmuş, asgari ücret dışında kalanlar da AGİ’yi alamamıştı ve çalışanların maaşları en az 268 en fazla 456 lira gerilemişti.