Apandisit nedir, belirtileri nelerdir, neden olur, nasıl anlaşılır?

Apandisit, körbağırsak üzerinde apandisin denilen bölümün iltihaplanması ile oluşan ve şiddetli ağrı ile seyreden ciddi bir enfeksiyon hastalıktır. Apandis patlaması hayatı tehlike yaratan bir sorundur ve bu nedenle kişinin acilen hastaneye yatırılması gerekir. 

Apandisit belirtileri nelerdir?

Apandisit ilk olarak hafif bir ağrı ile başlar. Sonrasında karnın sağ alt tarafında birkaç saat içerisinde ağrı yoğunlaşır ve keskin bir hal alır. Ağrı aniden ortaya çıktığı için hastayı uykudan da uyandırabilmektedir. Dokunmak, bastırmak, öksürmek gibi eylemler daha da acı vermektedir.

- Apandist belirtileri arasında en yaygın olarak görüleni karın bölgesinde yaşanan ağrılardır. Ağrı, göbek deliği çevresinden başlar ve karnın sağ alt bölgesinde yoğunlaşır. Karnın genelinde "donuk" bir ağrı, karnın sağ alt kısmında ise keskin ve şiddetli ağrılar oluşabilir. Ağrıya kusma, mide bulantısı, ateş, kabızlık ya da ishal, gaz sorunu ve sırt ağrısı gibi diğer belirtilerde eşlik edebilir ancak, ağrı dışında görülen bu belirtiler her kişide ortaya çıkmayabilir.

Apandisitin diğer belirtileri arasında ise; halsizlik, mide bulantısı, iştahsızlık, ishal ya da kabızlık, kusma, gaz sancısı ve şişkinlik yer alır.

Apandisit neden olur?

Birçok durumda apandisit nedeni tam bilinmeyebilir, bazen birden fazla neden olabilir. Bazen apandisitte bir tıkanıklık ve enfeksiyon neden olabilir ve tam tıkanıklık acil ameliyat gerektirebilir. 

Obstrüksiyon sıklıkla dışkı maddelerinin birikiminden kaynaklanabilir ya da aşağıdaki durumlarda neden olabilir:

- Büyümüş lenfoid folliküller

- Kurt, parazitler

- Travma veya yaralanma

- Tümörler

Apandisit tedavisi nasıl yapılır?

- Apandisit durumunda genellikle yapılan ilk ve en yaygın müdahale kesenin operasyon ile vücuttan çıkarılması olacaktır.

- Apendektomi olarak bilinen apendiksin çıkarılması, genel olarak en yaygın gerçekleştirilen cerrahi operasyonlardan biridir.  

- Apendiksin çıkarılmasında laparoskopik veya açık cerrahi yöntemlerinden biri uygulanabilir. Her iki yöntemde de genel anestezi kullanılmaktadır.

Apandisit ameliyatı nasıl yapılır?

- Laparoskopik ya da halk arasında bilinen ismiyle kapalı cerrahi genellikle apendiksin çıkarılması için en yaygın olarak tercih edilen yöntemdir çünkü iyileşme açık cerrahiden daha hızlı gerçekleşme eğilimindedir. Operasyon esnasında hastanın karnında 3 veya 4 adet küçük kesik açılır, bu delikler vasıtasıyla kamera ve diğer özel cerrahi aletler karın boşluğuna iletilir. Bunlar cerrahın apandisiti daha net görebilmesinin yanı sıra çalışması için daha fazla alanı sağlamak üzere karnı şişirmek için gazın pompalandığı bir tüp, karnın içindekileri takip etmesini sağlayacak kamera ve ışıkların bulunduğu laparoskop adı verilen bir başka tüp ile apendiksin çıkarılmasında kullanılan küçük aletlerdir. Apendiks çıkarıldıktan sonra kesilerin iyileşmesi için emilebilir dikiş atılabilir. Eğer emilemeyen dikiş kullanıldıysa bunların operasyondan 7 - 10 gün içerisinde çıkarılabilir.

Bazı durumlarda laparoskopik önerilmez ve bunun yerine açık cerrahi kullanılır. Bu durumlar arasında apandisitin halihazırda patlamış olması ve vücut içinde bir apandisit kitlesi adı verilen bir yumru oluşturması, ya da hastanın daha önce açık karın ameliyatı geçirmiş olması gibi ihtimaller mevcuttur. Açık ameliyatta, sağ altta tek bir büyük kesim yapılır. Cerrah, bu kesi yoluyla karın içine erişir. Yine laparoskopik cerrahide olduğu gibi açılan kesikler ya emilen dikişler ya da daha sonraki bir tarihte çıkarılması gereken emilemeyen dikişler kullanılarak kapatılır.

Her iki ameliyat türünden sonra çıkarılan apendiks patolojik incelemeye gönderilebilir. Apendiksin alınmasının ardından bir kaç hafta sürenin geçmesiyle birlikte tam iyileşme sağlanır. Ancak açık ameliyattan sonra 6 haftaya kadar yorucu faaliyetlerden kaçınılması gerekebilir.

Cerrahi operasyonun pratik ya da mümkün olmadığı durumlarda ise damardan verilen antibiyotikler bu ihtiyacı daha ileri bir tarihe çekebilir ya da enfeksiyonun tamamen ortadan kalkmasını sağlayabilir.

Apandisit ameliyatından sonra iyileşme süreci ne kadardır?

Laparoskopik cerrahinin temel avantajlarından biri iyileşme süresinin çok kısa olma eğilimidir. Çoğu insan ameliyattan birkaç gün sonra, hatta prosedür normal seyriyle devam ettiyse 24-48 saat içinde  hastaneden ayrılabilir.

Açık cerrahide veya peritonit gibi hastalığın komplike olduğu durumlarında ise hastaneden ayrılmak bir haftayı alabilir. Operasyondan sonra ilk birkaç gün ağrı görülebilir ancak bunlar zamanla düzelecektir. Sadece gerektiği durumlarda ağrı kesici alınmalıdır.

Laparoskopik cerahi sonrasında omuzda bir hafta kadar ağrı hissedilebilir, bu pompalanan gazdan kaynaklanmaktadır. Yine operasyon sonrası kabızlık baş gösterebilir. Bunun için lifli gıdalar tüketilmeli ve bol sıvı içilmelidir.

Ameliyat yerinin bakımı ve hangi aktivitelerden kaçınılması gerektiği hastaneden ayrılmadan önce doktor tarafından belirtilecektir. Ancak 4 - 6 hafta ağır işlerden kaçınılması genel olarak tavsiye edilmektedir.