Yasa kabul edildi: İşsizlik Sigortası Kanunu ve Çalışma Hayatına Yönelik Yasa Değişiklikleri yürürlüğe girdi!

TBMM'de gündemde bulunan yeni bir teklif ile kısa çalışma ödeneği için önemli düzenlemeler yapılmaya hazırlanıyor. Mevcut işsizlik ödeneği hak kazanma koşullarından bağımsız olarak, kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmek için prim koşulları belirlenecek. Ayrıca, kısa çalışma ödeneği süreleri sonraki işsizlik ödeneği hak sahipliği sürelerinden düşülecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre, mevcut teklifin yasalaşması durumunda kısa çalışma ödeneği için öngörülen maliyetler belirlendi. Bu kapsamda, COVID-19 ölçeğinde 329 bin kişi, "döviz etkisi" ölçeğinde ise 9 bin kişi olmak üzere toplamda 338 bin kişinin kısa çalışma ödeneği alması hedefleniyor.

Yasalaşması durumunda COVID-19 ölçeğindeki maliyetin 2,1 milyar lira, "döviz etkisi" ölçeğindeki maliyetin ise 10,5 milyon lira olması bekleniyor. Bu maliyetin, 2024 yılı için 5,8 milyon liraya kadar ulaşması öngörülmektedir.

Teşvik uygulaması 2025’e kadar sürecek

Çalışana ve işverene destek sağlamayı amaçlayan İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin getirdiği önemli düzenlemelerden biri, özel politika gerektiren gruplara yönelik istihdam teşvikinin süresinin uzatılması ve yetki verilmesi oldu.

Bu kapsamda, teklifle ilave istihdamın sağlanması ve özel politika gerektiren kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahibi işsizlerin istihdamının desteklenmesi amaçlanıyor. 2011 yılından bu yana uygulanan ve yıllık ortalama 650 bin kişinin yararlandığı teşvik uygulaması, 31 Aralık 2025'e kadar devam edecek. Ayrıca, bu uygulamanın 31 Aralık 2026'ya kadar uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanına yetki verilecek.

Maliyet planlaması açıklandı

İstihdam üzerine bilgi veren yetkililer, maliyeti de açıklayarak şu bilgileri paylaştı:

“Uygulamanın 650 bin sigortalı için maliyetinin, bu yıl 24,6 milyar lira, 2025 yılında 32,7 milyar lira, 2026 yılında devam etmesi halinde ise 37,6 milyar lira olacağı tahmin ediliyor. Söz konusu değişiklikle uygulamasına devam edilecek teşvikten yararlanma şartları, temel olarak sigortalı yönünden 6 aydır işsiz olma; iş yeri yönünden ise kişinin istihdam edildiği tarihten önceki son 6 ayın ortalama sigortalı çalışan sayısına ilave olarak istihdam edilmesi olarak sıralanıyor. Özel sektör işverenlerine, sosyal güvenlik sigorta primi işveren payının tamamı oranında yani yüzde 20,5 oranında bir destek sağlanıyor. 2024 yılı için 4 bin 100,51 ila 30 bin 753,84 lira tutarında destek sağlanması planlanıyor.

18 yaş ve üzeri kadınları istihdam eden iş yerlerine 24 ila 54 ay, 18-29 yaş arası erkekleri istihdam eden iş yerlerine 24 ila 54 ay, 29 yaş ve üzeri erkekleri istihdam eden iş yerlerine 6 ila 30 ay süreyle destek sağlanıyor. İŞKUR'a kayıtlı olunması durumunda destek süresine 6 ay ekleniyor. Çalışmaktayken mesleki yeterlilik belgesi alanlar, mesleki ve teknik eğitimi tamamlayanlar veya iş gücü yetiştirme kurslarını bitirenleri istihdam eden iş yerlerine 12 ay süreyle destek sağlanıyor.”

Destek açıklaması yapıldı

İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, işverenlere yönelik Asgari Ücret desteği ile ilgili önemli düzenlemeler içeriyor. Bu çerçevede, işverenlerin işçilik maliyetlerinin azaltılması, artan işçilik maliyetlerinin istihdamı olumsuz etkilememesi, korunması ve kayıt dışına yönelmemesi hedefleniyor. Teklif kapsamında Asgari Ücret tutarındaki artışlardan dolayı işverenlerin işçilik maliyetlerini düşürmek adına SGK'ye ödeyecekleri sigorta prim borçlarından mahsup edilmek üzere getirilen asgari ücret işveren desteğinin devam etmesi planlanıyor. Bu uygulama, işverenlere ek bir maliyet avantajı sağlayarak istihdamın korunmasına ve kayıt dışına yönelmemesine katkıda bulunmayı amaçlıyor.

Destek 2016, 2017 ve 2018 yıllarında aylık 100 lira, 2019 yılında çalışan sayısı 500 ve üzerinde olan işyerleri için aylık 101 lira, 500'den az çalışanı olan işyerleri için aylık 150 lira, 2020 ve 2021 yıllarında aylık 75 lira, 2022 yılı son 6 ayda 100 lira, 2023 yılı ilk 6 ayda 400 lira, son 6 ayda ise aylık 500 lira olarak uygulandı. Asgari ücret desteği 2016 ve 2017 yıllarında Hazineden, sonraki yıllarda ise İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılandı.

Asgari ücret desteği yaklaşık 56 milyar!

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile işverenlere asgari ücret desteğine ilişkin önemli düzenlemeler öngörülüyor. Yasalaşması halinde, bu yıl Ocak-Aralık döneminde sigortalı başına günlük 23,33 lira, aylık 700 lira olarak işveren desteği verilecek. Bu düzenleme, asgari ücret düzeyine yakın kazanç bildiriminde bulunan küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenerek asgari ücret artışlarına bağlı işten çıkarmaların ve kayıt dışı istihdamın önlenmesini amaçlamaktadır.

Asgari ücret desteği uygulamasında tüm iş yerlerinin tüm çalışanları için destekten faydalanmanın yanı sıra, asgari ücret düzeyine yakın kazanç bildiriminde bulunan küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi hedefleniyor. Düzenleme, işverenlere ek bir maliyet avantajı sağlamayı amaçlayarak istihdamın korunmasına katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Yıllık maliyetin yaklaşık 56,5 milyar lira olması öngörülmektedir. Bu çerçevede, 2023 yılında toplam asgari ücret desteği tutarının yaklaşık 34 milyar lira olması öngörülmekte ve 2016 yılından bu yana toplam asgari ücret desteğinin yaklaşık 85,4 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak olan destekle, işverenlere sağlanan mali destek süreklilik arz edecek.