Her geçen gün artan gut hastalığı vücutta ağrı, şişme ve ateş gibi belirtilerle kendini gösteren ciddi bir eklem rahatsızlığıdır. İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Sedat Özdemir, gut hastalığı hakkında merak edilenleri sizin için anlattı. İşte detaylar…
GUT HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELER?
Gut hastalığı, eklemlerde Monosodyum Ürat Monohidrat (MSU) birikmesi sonucu kristalleşmesi ve bunun sonucu olarak da vücutta inflamatuar oluşmasına neden olan bir artrittir. Yani eklemlerde MSU kristallerinin birikmesinden dolayı oluşan ağrı, şişme, kızarıklık, ateş (eklemlerde ısı artışı) ile seyreden romatizmal bir hastalık tablosudur. Erkeklerde görülme oranı daha fazla olan gut hastalığı, yaşlı kadınlarda da sık görülür. Kanda ve vücut sıvılarında ürat iyonlarının artması gut hastalığına sebep olur. Yani protein (pürin) metabolizmasının son ürünü olan ürik asit seviyesinin çok fazla artması sonucu oluşur.
Bu nedenle zengin hastalığı olarak da bilinmektedir. Normal şartlarda kanda ürik asit miktarının 6.8 mg/dl üzerinde olması çok fazla kabul edilir. Gut hastalığı teşhisi konulması için ürik asit seviyesinin yüksek olması gerekir, ancak ürik asit seviyesi yüksek olan herkeste gut hastalığı görülmez. Kanda ürik asit seviyesi arttıkça gut hastalığı olma ihtimali de artar. Gut hastalığı bacak eklemlerinde ataklarla seyreden bir veya birkaç eklemi tutan, ilerleyici bir hastalıktır. Zaman geçtikçe kronikleşerek, eklemlerde fonksiyon kaybına yol açar. Ürik asit yumuşak dokuda ve böbreklerde de birikerek, selülit, böbrek taşı ve böbrek hastalığına yol açabilir.
Hastalığın görülme sıklığının artmasında; ömrün uzaması, yüksek tansiyon, metabolik sendrom ve obezite, bazı ilaçlar (düşük doz asetilsalisilik asit ve tiyazid diüretiklerin sık kullanımı), tatlandırıcı olarak yüksek fruktozlu mısır şurubunun fazla kullanımı, diyet eğilimi değişiklikleri, böbrek yetmezliği hastalığında son dönemler, organ nakli hastaları etkili nedenler arasında yer alır.
Vücutta oluşan ürik asidin üçte ikisi böbreklerden, üçte biri de barsaklardan atılır. Gut hastalarının yüzde 10’u fazla ürik asit üretiminden veya hem fazla üretim hem de böbreklerden atılımın azalmasından dolayı oluşmaktadır.
Böbreklerden atılımın azalma nedenleri arasında;
- Genetik faktörler (Primer hiperürisemi),
- Böbrek hastalıkları,
- Endofon organik asit birikimi
- Bazı ilaçlar yer almaktadır.
Ürik ait oluşumunun artmasının nedenleri ise şu şekildedir;
- Bazı enzim eksikliğiyle oluşan hastalıklar,
- Bazı kan hastalıkları,
- Kan yıkımının artırdığı durumlar,
- Obezite,
- Sedef hastalığı,
- Bazı ilaçlar,
- Alkol,
- Kırmızı et, sakatat, kabuklu deniz hayvanı,
GUT HASTALIĞININ SEYRİ 3 AŞAMALIDIR
Asemptomatik Hiper Ürisemi: Ürik asit kanda yüksek görülür ancak hastalığın oluşmadığı dönemdir.
Akut İntermittan Gut: İlk Gut hastalığı atağının oluştuğu, 5-8 günlük atakların tekrarladığı dönem.
Kronik İlerlemiş Gut
Herhangi bir semptom görülmeyen ancak ürik asit seviyesinin yüksek olduğu birinci dönem yıllarca sürebilir. İlk atak ürik asit yüksekliğinden yıllar sonra erkeklerde 40-50 yaşlarında, kadınlarda ise menopozdan sonra oluşur. Klasik Gut hastalığı genel olarak bir ya da bazen iki eklemde hızla gelişen ısı artışı, şişlik, kızarıklık ve aşırı ağrı ile karakterizedir. En sık tutulan eklem, ayakta 1. parmak eklemidir. Bunu daha sonra ayak bileği ve diz eklemleri takip eder. Yıllar sonra el bileği, dirsek ve el parmak eklemlerini de tutulabilir.
Bazen ateş, titreme ve halsizlik eklem bulgularıyla birlikte gözlenebilir. Gut atağını travmalar, cerrahi işlemler, açlık, yüksek proteinli içeceklerin aşırı tüketimi, serum, ürik asit seviyesinin etkilenmesine neden olan ilaçlar tetikleyebilir. Cilt altında ürik asit birikmesiyle oluşan küçük şişliklere tofüs adı verilir. Bunlar Gut hastalığının ilerlediğini göstermektedir. Tofüsler en çok parmaklarda, el bileklerinde, kulaklarda, dizlerde, kollarda görülmektedir.
GUT HASTALIĞI TEDAVİSİ NASIL İLERLER?
- Diyet ve kilo verilmesi, sıvı alımının arttırılması,
- Yüksek protein (pürin) içeren yiyeceklerden uzak durulması,
- Alkol tüketiminin azaltılması,
- Ürik asit seviyesinin düşürülmesi,
- Bazı ilaçların kullanılması.