Vergi yapılandırmasında kritik detay: 4100 lira vatandaşın cebinde kalacak

Milyonlarca vatandaşın devlete olan borçlarının yapılandırılacağı dev düzenleme için geri sayım başladı. AK Parti Grup Başkan Vekili Mustafa Elitaş'ın açıkladığı yasa tasarısı Meclis gündemine gelen borç yapılandırma düzenlemesini 24 maddeden oluşacağı ifade edilirken, vergi prim ve cezalar başta olmak üzere hem vatandaşların hem de işletmelerin birikmiş borçları ile bunlara eklenmiş faiz ve gecikme cezaları da düzenleme kapsamında olacak.

Geniş kapsamlı uzun vade

Ekonomi Yazarı Faruk Erdem’in Yeni Asır’daki yazısında, geçmiş dönemlerde çıkartılan yapılandırma yasalarından farklı olarak yeni düzenlemede kapsam daha geniş tutuluyor. Daha önce kapsama alınmayan adli para cezaları da bu tasarının içinde yer alıyor. Yine belediyelere ait olan borçlar ve Genel Sağlık Sigortası prim borçları da kapsama alınmış durumda. Bunun yanında bir başka değişiklik ise taksit sayılarında yaşanacak. Daha önce iki ayda bir ödenen ve 36 aya kadar uzayan vadeler bu yapılandırma düzenlemesinde aylık olarak ödenecek ve 48 aya kadar uzayabilecek.

Tarih uzun tutuldu

Yeni tasarının bir başka özelliği ise hem kapsama alanına giren tarihin uzun tutulması hem de başvuru için vatandaşa yeterli zaman tanınması oldu. Buna göre borçlar için 31 Aralık 2022 tarihi belirlendi. Bu tarihe kadar kesinleşmiş tüm borçlar kapsama girerken icralık ya da davalık olan tüm alacak ve borçlar için de yapılandırma imkanı getirildi. Vatandaşların borç yapılandırmasına rahatça başvurmaları için de süre uzun tutuldu. Buna göre 3 aylık bir başvuru süresi tanınırken son tarih olarak 30 Nisan 2023 belirlendi.

Aksatana kolaylık sağlanacak

Düzenlemedeki bir başka yenilik ise taksitlerini aksatanlarla ilgili oldu. Daha önceki yasalarda bir takvim yılında iki taksit aksatma hakkı bu yasada üçe çıkartıldı. Ancak bu yasada da diğerlerinde olduğu gibi ilk iki taksitin zamanında ödenmesi şart. Bu gerçekleşmediğinde yapılandırma bozulacak. İlk iki taksit ödendikten sonra kalan taksitleri bir takvim yılı içinde üç kez aksatmak mümkün olabilecek. Aksatılan taksitler daha sonra ödendiğinde yapılandırma bozulmadan devam edecek.

Küçük borçlar tamamen silinecek

Bir başka yenilik ise küçük borçların başvuruya gerek kalmadan silinecek olması Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı tahsil dairelerince takip edilen alacaklardan, vadesi 31 Aralık 2022'den önce olduğu halde 1 Ocak 2023 itibariyle ödenmemiş ve tüm tahsil daireleri itibarıyla asli ve feri toplamı 2 bin lira ve altında bulunanların tahsilinden vazgeçilecek. Bir vatandaşın bir çok kuruma borçlarının toplamı da 2 bin liranın altında ise tamamı silinmiş olacak. Bu alacaklar için varsa dava ve icra takipleri de ortadan kalkmış olacak.

Kolay başvuru

Hangi kuruma borç varsa başvuru o kuruma yapılacak. Vatandaşlar bizzat başvuru yapabileceği gibi online olarak kurumların internet sitelerinden ya da e-devlet üzerinden başvuru imkanını da kullanacak. Böylece 30 Nisan 2023 tarihine kadar tüm başvurular tamamlanacak ve ödemeler de bu tarihten sonra yapılacak. Peşin ya da taksitle ödeme seçenekleri bulunacak. Peşin ödeyenler için ayrıca gecikme cez ası ve faizlerde yüzde 90'a varan indirimler uygulanırken taksitle ödemek isteyenlere taksit sayısına göre belirlenecek güncelleme katsayıları uygulanacak. 1 Kasım 2016 tarihinden önceki borçlar için Yİ-ÜFE'deki aylık değişim oranları, 1 Kasım 2016 tarihinden itibaren ise aylık yüzde 0.75 oranı esas alınacak. Ancak hangi seçenek seçilirse seçilsin ödemeler vatandaşlara fazla yük olmayacak şekilde ayarlanacak.

Sadece ana para tahsil edilecek

Ödemeler yapılırken ana para borcu tahsil edilecek. Burada silinen kısım bu anapara borcuna zaman içinde gelmiş olan faiz ve gecikme cezaları olacak. Borcunu peşin olarak ödemek isteyen vatandaşlar için gecikme cezaları ve faizler için indirim uygulanacak .Burada bir katsayı söz konusu olmayacak. Faiz ve cezalar silinecek bunun yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların yüzde 90'ının tahsilinden vazgeçilecek. Eğer borç idari para cezası ise aslından da yüzde 25 indirim yapılacak.

Vadeye göre katsayı

Yeni düzenlemede eskilerine göre daha uzun vadeler söz konusu olacak. Buna göre taksitler 12 aydan başlayarak 48 aya kadar çıkacak. Seçilen taksit sayısına göre de katsayı oranları uygulanacak. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutarlar şöyle belirlenecek:

On iki eşit taksit için (1.09), On sekiz eşit taksit için (1.135), Yirmi dört eşit taksit için (1.18), Otuz altı eşit taksit için (1.27), Kırk sekiz eşit taksit için (1.36) katsayısı kullanılacak ve ana paraya bu oranlar uygulanacak.

Başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek.

Erken ödeme de var

Taksitli ödemeyi seçen vatandaşlar isterlerse bu süreyi beklemeden erken ödemeye gede geçebilecek. Tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.

Örnek ödeme tablosu

Anapara borcu: 10.000 TL

Toplam borç: 15.000 TL

12 ay taksit (1.09): 10.900 TL

Aylık Taksit: 908 TL

24 ay taksit (1.18): 11.800 TL

Aylık taksit: 492 TL

36 ay taksit (1.27): 12.700 TL

Aylık taksit: 1.058 TL

48 ay taksit (1.36): 13.600 TL

Aylık taksit: 284 TL