Et döner üretim tesisinde çalışanların hijyenden uzak görüntülerinin sosyal ağlarda paylaşılması üzerine gözler et ve tavuk döner satışı yapan restoranlara çevrildi. Dönerin ne kadar hijyenik ortamda üretilip tüketicinin tabağına geldiği kadar hilesiz ve katkısız gelmesi de tartışılan bir başka konu oldu.
100 GRAM FİYATINA 50 GRAM SATIYOR
Et dönere göre tavuk dönerin daha çok tercih edilmesinin nedeni ise fiyatının düşük olması. 100 gram tavuk döner 10-13 lira arasında alınabilirken aynı gramajda et dönerin fiyatı 18 liradan başlıyor. Tavuk veya et döneri bu fiyatlar altında satan bazı restoranlar ise maliyeti düşürüp daha çok kazanmak adına hileye başvuruyor. Tavuk dönerde bazı restoranlar gramaj hilesini uygulayarak 100 gram fiyatına 50 gram satıyor.
TAVUĞUN YAĞLI KISMINI KOYUYORLAR
50 gramlık tavuk dönerin içerisine de önemli ölçüde tavuğun yağlı kısmı olan derisi ilave edilerek maliyeti düşürüp daha çok kar etmek hedefleniyor.
ET DÖNERE TEK TIRNAKLI HAYVANLARIN ETİ KARIŞTIRILIYOR
Gıda Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Ali Manavoğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın gıda işletmelerini sıklıkla denetlediğini belirtti. Denetimlere rağmen bazı işletmelerin hileye başvuruda bulunduğunu anlatan Manavoğlu, 'Et dönerin içine kıyma konulabiliyor. Tek tırnaklı ve domuz eti gibi ürünlerin konulduğunu biliyoruz. Bu hileleri tadarak anlamak mümkün değil. Güvenilir şirketlerden alışveriş yapmak lazım. Arka planda neler olduğu ise laboratuvar testiyle tespit edildi. Hile açısından et döner daha riskli. Tavuk dönerde en fazla yağ oranı artırılabilir, et dönerde ise farklı ürün ve tek tırnaklı hayvanların eti kullanılabilir. Hangi etin karıştırıldığını tadımla anlayamayacağınız için asıl risk grubu et dönerdir' ifadelerini kullandı.
KAREKOD UYGULAMASIYLA ETİN İZİ SÜRÜLÜYOR
Hileli ürün ve tağşişin önüne geçmek ve tüketicinin ne yediğini bilmesi için bazı iş yerleri teknolojiden faydalanıyor. Karekod sistemini uygulayan bu iş yerleri, dananın yetiştirildiği çiftliği, 100 gram et dönerdeki besin değerlerini, kullanılacak olan yağın ne olduğunu, dananın küpe numarasını, kalite belgelerini, karkas halde dananın etinin hangi şartlarda saklandığına kadar tüm bilgileri sisteme yüklüyor. Restorana giden tüketici, mönüdeki karekodu cep telefonu kamerasıyla tarattığı zaman tüm bu bilgiler karşısına çıkıyor. Böylece tüketici sipariş vermiş olduğu et dönerin izini tabaktan çiftliğe sürmüş oluyor.
YAPRAK GİBİ KESİLEN HER ET DÖNER, YAPRAK DÖNER DEĞİLDİR
Antalya Organize Sanayi Bölgesi'nde et döner üretimi yapan ve karekod sistemini kullanan tesisin gıda mühendisi Mehmet Erkuş, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın sık sık tesislerini denetlediğini söyledi. Bazı işletmelerin maliyeti düşürmek için hileye başvuruda bulunduğunu anlatan Erkuş, 'Her yaprak biçiminde kesilen döner yaprak döner değildir. Kıyma döneri de yaprak biçiminde kesiyorlar. Hile yapma oranı yüksektir. Yağ oranı artırılabilir ve baharatlarla bu baskılanır. Herkes tadına bakarak anlayamaz. Ben gıda mühendisi olarak tadına baksam ben de anlamam hileli ürünü' dedi. Erkuş, karekod uygulamasının tüketicinin içini rahatlattığını ve güvenle yediği etten keyif almayı sağladığını söyledi.
TAVUK DÖNERDE GRAMAJ VE DERİ HİLESİ
Yalnızca et dönerde değil tavuk dönerde de hileye başvuran iş yerleri var. Bu iş yerleri tavuk etine herhangi bir karışım yapamasalar da tavuğun yağlı olan derisini kullanıyor. Bazı iş yerleri ise 100 gram diye esasında tüketicinin önüne 50 gram tavuk döner getiriyor. 22 senedir tavuk döner restoranı işleten Ali Demirbilek, 'Maalesef tavuk dönerde de hile oluyor. Teraziyle oynuyorlar. 100 gram yerine 50 gram tartıp veriyorlar. Birçok kişi bunu anlamıyor. Tavuğun eti yerine yağlı olan derisini tüketiciye veren iş yerleri de var' dedi.
TÜKETİCİ NE DİYOR?
Et döner siparişi veren Dudu Özer, senelerdir aynı yerden et döner yediğini, lezzete, temizliğe çok dikkat ettiğini söyledi. Özer, hile ve hijyenden uzak işletmeleri gördüğünü, ancak bildiği işletmelerden alışveriş yapmış olduğu için içinin rahat olduğunu anlattı.
Fiyatların biraz yüksek olduğunu dile getiren Atilla Bozkurt, döner tarzı ürünlerin fabrikasyon olmasının daima risk taşıdığını belirterek, 'Butik tesislerin eti kendi mutfaklarında işleyip odun ateşinde pişirmeleri fiyatı etkiliyor ama burayı seviyoruz ve güvenle yiyoruz' diye ifade etti.
Tavuk döner siparişi veren Orhan Karadağ, sıklıkla et döner tükettiğini, tavuk döneri de bazen tercih ettiğini söyledi. Restoranda öncelikle temizliğe dikkat ettiğini belirten Karadağ, 'Restoranda fiyatı düşük üründen daima şüphelenirim. 5 tl' ye et veya tavuk döner yemem' ifadelerini kullandı.