Çin'de ortaya çıkan tüm dünyaya yayılan coronavirüs salgını dolayısıyla ülkeler karantina, sokağa çıkma yasağı, sınırları kapatma, yurt içi ve dışı seyahatleri durdurma gibi katı tedbirler.
Henüz aşısı bulunamayan salgının ne zaman sona ereceği ve hayatın ne zaman normale döneceğine yönelik belirsizlikler devam ederken, hükümetler de ekonomide oluşacak keskin bir daralmanın ve işsizlik oranlarındaki hızlı artışı engellemek amacıyla acil durum paketlerini uygulamaya koydu.
ACİL DURUM PAKETLERİ DEVREDE
Acil durum paketlerine göre, hükümetler ekonominin mikro birimi olan bireylere yönelerek harcamaları ve talebi canlı tutacak teşvik paketi hazırlıklarına yöneldi ve ihtiyaç duyulan likiditenin sağlanması için gerekli önlemleri aldı.
Bu kapsamda, evlerinden çıkamayan ve çalışamayan tüketicinin sabit giderlerini karşılaması için destekler, daha sonra da harcama yapmasını sağlayacak kredi teşvikleri paketlerde yer aldı.
Öte yandan, zor durumda kalan ve borçlanma maliyetlerinin artmasının ardından temerrüt riskinin yükseldiği şirketlere maaş yardımı, vergi indirimi, kredi limitlerinin artırılması ve borçların ertelenmesi gibi farklı teşvikler sağlanırken, salgının en fazla etkilediği ifade edilen turizm ve havacılık sektörüne yönelik de destekler de yer alıyor.
ABD, KURTARMA PAKETİNDE GECİKİYOR
ABD Başkanı Donald Trump, ilk olarak virüsle mücadele amacıyla 8,3 milyar dolarlık ek bütçeye imza atarken, 13 Mart'ta ülke çapında "ulusal acil durum" ilan etti.
Trump, 16 Mart'ta da küçük işletmelerin salgından etkilenmemesi için esneklik sağlayan düzenlemeler ile ücretsiz test ve ücretli hastalık izni gibi konuları kapsayan bir tasarı hazırladıklarını açıkladı.
Tasarı teklifinin bilinen detaylarında kredi desteği, yetişkinlere 1000 dolarlık ve çocuklara 500 dolarlık direkt çek verilmesi, işletmeler için likidite yaratma, sağlık personeline ve coronavirüs hastalarına destek gibi düzenlemeler bulunuyor.
DEMOKRATLAR VETO ETTİ
ABD Maliye Bakanı Steven Mnuchin, hazırlanan ekonomik teşvik paketi çerçevesined bunun dışında, ABD Merkez Bankası (Fed) ile ekonomiyi desteklemeye yönelik 4 trilyon dolara yakın likidite sağlanacağını da açıkladı.
Fakat Cumhuriyetçilerin 2 trilyon dolarlık ekonomik teşvik paketini, Demokratlar ikinci kez reddetti.
Diğer yandan, Beyaz Saray, coronavirüs salgınının ABD'de seyahat talebinde sert bir düşüşe yol açması sebebiyle acil mali yardım paketi hazırlarken, büyük ABD hava yolu şirketleri, hükümetten 50 milyar dolardan fazla kurtarma talebinde bulundu, vergi indirimi talep etti.
BOEING'E FİNANSAL YARDIM
Bunun ardından Trump, ekonomik sorunlar yaşayan Boeing'e finansal yardım sağlayacağını bildirirken, Boeing de ABD havacılık ve uzay sanayi için 60 milyar dolarlık bir kurtarma yardımı çağrısı yaptı.
Salgın konusundaki endişelerle New York borsasında meydana gelen sert düşüş karşısında Beyaz Saray Ekonomi Danışmanı Larry Kudlow, ABD hükümetinin, desteğe ihtiyaç duyan şirketleri kurtarmanın bir parçası olarak hisse senedi pozisyonu almayı değerlendirebileceğini ifade etti.
İTALYA'DAN 25 MİLYAR EUROLUK ACİL DESTEK PAKETİ
Coronavirüs salgınının en fazla etkilediği, hem can kaybı hem de vaka sayısının Çin'i geçtiği Avrupa'da, hükümetler peşi sıra ekonomik paket duyuruyor.
Avrupa'da coronavirüs salgınının merkez üssü olan İtalya salgını kontrol atına almaya çabalarken, ekonomiyi destekleyici tedbirler alıyor.
İtalya Başbakanı Giuseppe Conte, salgın sebebiyle ülke ekonomisini desteklemek için devreye aldıkları 25 milyar euroluk acil destek paketinin, aileleri, işçileri, girişimcileri koruyacağını ifade ederken, hiç kimsenin yalnız bırakılmayacağı sözünü verdi.
Ayrıntıları belli olmayan paket kapsamında, İtalyan sağlık sistemine 1,15 milyar euroluk destek sağlanacağı, serbest meslek sahiplerine bir kerelik olmak üzere 500 euro ödeneceği, çalışanlarını işten çıkarmaması durumunda işverenlere de nakit desteği verileceği ifade ediliyor.
Ulusal basında çıkan haberlerde, bu paket kapsamında, krizin etkilediği işletmeler için kredi garantisi sağlanacağı bilgisi verilirken, çocuklu İtalyan ailelere ve salgın esnasında acil hizmet vermeyi sürdüren işçilere mali destek verileceği açıklanıyor.
FRANSA'DAN 45 MİLYAR EUROLUK TEŞVİK VE KAMULAŞTIRMA SİNYALİ
Fransa'da ise Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, salgının etkilediği şirket ve çalışanlara çok yönlü bütçe desteği vereceklerini duyurdu.
Fransa Ekonomi ve Maliye Bakanı Bruno Le Maire de teşvik paketinin 45 milyar euro büyüklüğünde olacağını ifade ederken, bankaların şirketlere sağlayacağı krediler için 300 milyar euro teminat verileceğini ve Avrupa kurumlarından da 1 trilyon euro büyüklüğünde teminat sağlanacağını açıkladı.
Le Maire, aynı zamanda, salgın sebebiyle mali sorun yaşayacak büyük şirketlerin gerekirse kamulaştırılabileceğini ve ülkenin başta gelen sanayi şirketlerinin yok olmasına izin vermeyeceklerini kaydetti
ALMANYA'DAN ŞİRKETLERE 500 MİLYAR EURO
Almanya'da, hem şirketlerin hem de vatandaşların krizden etkilenmemesi amacıyla önlemler alındı.
Kriz durumundaki şirketlere yardımcı olmak için ihracat kredileri ve diğer garanti programlarını artıran Alman hükümeti, şirketlere 500 milyar euroya kadar kredi desteği sağlanacağını bildirdi. Diğer yandan, vergi ödemelerinin ertelendiğini, kısa çalışma ücretiyle ilgili yasanın da meclisten geçirildiğini açıkladı.
Ayrıca, Almanya'nın, 600 milyar euroluk Ekonomik İstikrar Fonu'nu (WSF) uygulamaya koyması bekleniyor. Hükümetin, söz konusu miktarın 400 milyar eurosunu şirketlerin kendilerini korumak için kullanabileceği teminatlar olarak sunacağı, 100 milyar eurosunu ise zor durumdaki Alman şirketlerinin hisselerini satın almak için kullanacağı ifade ediliyor. Kalan 100 milyar euroluk paranın ise Alman Kalkınma Bankası'nın (KfW) şirketler için sunacağı likidite desteği olacağı söyleniyor.
İNGİLTERE, 330 MİLYAR STERLİN AYIRDI
Hem ekonomik paket hem de sağlık önlemleri konusunda salgınla mücadeleye geç başlayan İngiltere, 330 milyar sterlin büyüklüğünde ekonomik paket duyurdu. Bu tutarın
ülke milli gelirinin yüzde 10'undan fazlasına denk gelmesi durumun ciddiyetini gösteriyor.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, ekonominin ihtiyaç duyduğu her türlü desteği vereceklerinin altını çizerken, işletmelere de "Çalışanlarınızın arkasında durun. Biz de sizin arkanızda duracağız." şeklinde konuştu.
İngiltere'de sağlık sistemi için duyurulan 12 milyar sterlinlik destek paketinin en az iki katına çıkartılması öngörülürken, 900 bin KOBİ için mülkiyet vergileri geçici olarak kaldırıldı. 700 bin şirkete ise tek seferlik 3 bin sterlin ödeme yapılacağı açıklandı.
İSVİÇRE, İSPANYA VE KANADA'DA MALİ YARDIMLAR
İsviçre, coronavirüsün etkilediği şirketler ve işçileri desteklemek için 42 milyar İsviçre frangı tutarında yardım paketi duyurdu. Söz konusu paket miktarı, İsviçre tarihinin rekoru.
Pakette, işletmelerin gelirlerinin yüzde 10'u kadar kredi çekebilmesi ve bunun 500 bin frangının derhal ödenmesi, bankalardan çekilecek kredi miktarının firma başına 20 milyon frangı aşamaması gibi ayrıntılar bulunuyor.
İspanya'da ise hükümet, "ülke tarihinin en büyük seferberliği" olarak ilan ettiği toplam 200 milyar euroluk ekonomik yardım paketi duyururken, paketin en büyük kısmını küçük ve orta ölçekli şirketlere 100 milyar euroluk likidite sağlanması oluşturdu.
FAİZSİZ TAKSİTLENDİRME
Paket kapsamında diğer hükümet taahhütlerine 17 milyar euro, sağlık sektörüne 1 milyar euro, ülkedeki 17 özerk yönetime de sağlık hizmetlerini güçlendirmeleri için 2,8 milyar euro destek sağlanacak. Ayrıca, KOBİ'lerin 6 ay boyunca vergi yükümlülükleri ötelenecek, faizsiz taksitlendirmeyle üretim sistemine 14 milyon euroluk kaynak sağlanacak. Turizm ve ulaştırma sektörlerine ise 400 milyon euroluk yardımda bulunulacak.
Kanada, GSYH'sinin neredeyse yüzde 3'üne denk gelen 82 milyar dolarlık yardım paketi duyurdu. Ülke yetkilileri, "Şu anda tek işimiz; Kanadalıların buzdolabında yiyecek, başlarının üstünde bir çatı olduğundan ve ihtiyaç duydukları ilacı karşılayabileceklerinden emin olmak." ifadelerini kullandı.
JAPONYA'DAN 193 MİLYAR DOLARLIK PAKET
Asya'nın en büyük ekonomilerinden biri olan Japonya'da, Başbakan Shinzo Abe, 193 milyar dolar büyüklüğünde bir teşvik paketi üzerinde çalıştığını ifade etti. Pakette vatandaşlara ve krizden en fazla etkilenen turizm sektörüne nakdi yardımın da olması bekleniyor.
Japonya hükümeti, önceki hafta KOBİ'ler için 4,1 milyar dolar değerinde bir paket duyurmuştu.