Türkiye’nin ilham verici güçlü kadın rol modelleri!

Afife Jale, 1902 yılında Kadıköy’de dünyaya geldi. Kendisi, Müslüman Türk kadınların sahneye çıkmasının yasak olduğu bir dönemde, konservatuvar eğitimi alan 5 kadından biriydi. Afife Jale’ye şansın güldüğü ilk an ise tarihler 13 Nisan 1920'yi gösterdiğinde, prömiyeri yapılacak olan Hüseyin Suat'ın Yamalar isimli oyunundaki Emel rolü, oyuncunun tiyatrodan ayrılması nedeniyle oyuncusuz kaldı. Ve bu rolü Jale'nin oynamasını istediler. Afife Jale, 22 Nisan'da Kadıköy Apollon Sineması'nda (bugünkü Rex) Emel rolüyle sahneye çıkan ilk Türk kadını oldu.

Bildiğiniz gibi ülkemizde kadınlara seçme ve seçilme hakkı Cumhuriyet döneminde, 1934 yılında tanındı. Bu tarihten itibaren kadınlar, eşit bireyler olarak hayata dahil olabildiler. Bununla birlikte Anadolu'da kadınların özgürce kendilerini ifade etme mücadelesi çok daha eski tarihlere dayanıyor. İşte Safiye Ali'nin adı tam da bu noktada devreye girmekte. Safiye Ali, ülkemizde bilim alanında faaliyette bulunan ilk kadınlardan biri. Kendisi Almanya'da eğitim aldıktan sonra ilk Türk kadın hekim olarak tarihe adını yazdırdı.

Doktor Ayşe Hümeyra Ökten, 1925 yılında İstanbul Fatih'te dünyaya geldi. Babası Mahmud Celaleddin Ökten, Osmanlı ulema sınıfından müderris ve felsefe hocasıdır. Mahmud Celaleddin Ökten, Türkiye’de İmam Hatip mekteplerinin açılması konusunda önemli çaba göstermiştir. Ayşe Hümeyra Ökten, yüksek tahsilini İstanbul Çapa Tıp Fakültesinde tamamlamış ve hekimlik hizmetine başlamıştır. Mesleki hayatı boyunca adanmış bir ruhla insana hizmet eden Dr. Ökten, kimsesiz ve yoksulların "doktor annesi" olarak anılmıştır. Üstelik tahsil ve meslek hayatı boyunca inançlarından ve çalışkanlıktan ödün vermemiş ve zorluklarla mücadele etmiştir. Ökten'in hayatı, özellikle kız çocuklarına zorluklara ve toplumsal engellere rağmen okumanın önemini anlatması bakımından bir rol modeli oluşturmaktadır.

Türk Edebiyatı’nın önemli isimlerinden Halide Edip Adıvar, toplumsal bilimler alanında önemli çalışmalara sahip. Eserlerinde aşk, kadın psikolojisi, milliyetçilik gibi konulara eğilen Adıvar, gerçekçi edebiyat akımının doğmasına öncülük etmiş bir aydın olarak kabul ediliyor. Kendisi yaşamı boyunca, edebi kişiliğinin yanı sıra siyasi alanda da faaliyetler gösterdi ve akademisyen kimliğiyle bilime önemli katkılarda bulundu. Yaptığı konuşmalarla halkı düşman işgaline karşı harekete geçiren isim; Halide Edip Adıvar.

Hepimiz onu Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızı olarak biliyoruz. Aynı zamanda eğitimli kadınların öncülerinden biri olan Afet İnan, Cumhuriyet'in tarih anlayışının şekillenmesine önemli katkılarda bulundu. Türk Tarih Kurumu’nun kuruluş çalışmalarında yer aldı ve uzun yıllar kuruma ikinci başkanlık yaptı. Bu güçlü kadın, yaşamının sonuna dek, sosyal bilimlerin gelişmesine katkılarda bulunmayı sürdürdü.

Rusların Aziziye tabyasını ele geçirdiğini öğrenen Erzurum halkı, taş ve sopalarla Osmanlı askerinin yardımına koştu. Halkın arasında, 'Bebem anasız büyür, vatansız büyüyemez' deyip, 3 aylık çocuğunu evde bırakıp, cepheye koşan Nene Hatun da vardı. Nene Hatun 1955'te 'Yılın Annesi' seçildi.

Alev Alatlı, 1944 senesinde İzmir’de doğdu. İlkokula Ankara’da başlayan Alatlı, babasının mesleğinden dolayı eğitimini ülkenin çeşitli yerlerinde devam ettirdi. Ortaokuldan sonra babasının askeri ataşe olarak görev yaptığı Tokyo’ya gitti ve liseyi burada okudu. Daha sonra Türkiye’ye dönen Alatlı, ODTÜ’de Ekonomi& İstatistik okudu. Ekonomi ve ekonometri yüksek lisansını Vanderbilt University’den aldı. Bundan sonra felsefe öğrenimine başlayan Alatlı, doktora çalışmalarını Dartmouth College’da sürdürdü. İlahiyat konusunda, aynı zamanda düşünce ve medeniyet konularında yoğunlaştı. 1974’te Türkiye’ye geri döndü. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde öğretim görevlisi oldu. Aynı zamanda Devlet Planlama Teşkilatı’nda kıdemli ekonomist olarak çalıştı. Cumhuriyet Gazetesi bünyesinde “Bizim English” dergisini çıkardı. Sonraları Türk Yazarlar Kooperatifi’nde başkan yardımcısı olarak görev aldı. Filistin davasının tanıtımına yaptığı katkılardan dolayı 1986 senesinde Tunus’ta sürgünde bulunan Yaser Arafat tarafından “Özgürlük Madalyası” ile onurlandırılmıştır. “Aydınlanma Değil, Merhamet!” isimli romanıyla 2006 senesinde Moskova’da Mikhail A. Sholoklov 100. Yıl Roman Ödülü’nü kazanmıştır. 2 Şubat 2024 yılında hayatını kaybetmiştir.

Sümeyye Boyacı, 5 Şubat 2003 tarihinde Eskişehir'de doğdu. Doğumundan itibaren iki kolu olmayan Boyacı, aynı zamanda kalça çıkıklığına sahip bir şekilde dünyaya gelmişti. İlkokul eğitimini özel bir okulda aldı ve ayaklarıyla yazı yazmayı öğrendi. 4,5 yaşında ayağıyla resim yapmayı öğrendi. Kendi ifadesine göre, "gittiği bir akvaryumda gördüğü balıkların kolları olmadan yüzebilmesinden etkilenerek", 2008 yılında yüzmeye başladı... Sonrası malumunuz…Genç yaşına rağmen yüzme kariyerinde sayısız başarının sahibi olan Boyacı, Portekiz'de düzenlenen 2022 Para Yüzme Dünya Şampiyonası’nda 50 metre sırtüstü S5 kategorisinde 41.58’lik dereceyle dünya şampiyonu oldu!

4 Aralık 1964 doğumlu Sertab Erener, Türkiye'nin en başarılı sanatçıları arasında yer alıyor. 2003 Eurovision şarkı yarışmasında Türkiye'ye ilk ve tek şampiyonluğunu getiren şarkıcı, adını ve elbette ülkemizin adını dünyaya duyurdu.

1996 yılında Trabzon'da doğdu. Yükseköğrenimini Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümünde tamamladı. Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları Avrupa Kota Müsabakaları’nda altın madalya kazandı ve olimpiyatlarda seri başı olma hakkını elde etti. Çakıroğlu, böylece Türkiye'nin organizasyon tarihindeki ilk boks altınını kazanmış ve Olimpiyatlara kota kazanan ilk kadın boksör olmuştur

Burçin Mutlu Pakdil, PGC 1000714 katalog numarasıyla kayıtlara geçen galaksinin kaşifi. Bu galaksi 'Burçin'in Galaksisi' olarak adlandırılıyor. Pakdil, Araştırmalarına Chicago Üniversitesi'nde devam ediyor. Geçtiğimiz yıl kendisinin heykeli, Texas’taki Dallas NorthPark Center’da 10 önemli bilim kadınının heykelinin arasında sergilenmeye başlandı.

Disiplinli çalışması, azmi, hırsıyla olimpiyatlarda altın madalya kazanan ikinci kadın sporcumuz olan Busenaz Sürmeneli, 2020 Tokyo Olimpiyatlarında, ülkemize ikinci altın madalyasını kazandırdı. Şampiyon ayrıca 2022 yılında Dünya Şampiyonasında da altın madalya kazanarak göğsümüzü kabartmıştı.

Canan Dağdeviren 4 Mayıs 1985, İstanbul’da doğdu. Aslen Sivas’lıdır. Türk fizik mühendisi. Canan Dağdeviren, halihazırda Medya Sanatları ve Bilimleri alanında LG Kariyer Geliştirme Profesörlüğünü yürüttüğü Massachusetts Institute of Technology'de Türk akademisyen, fizikçi, malzeme bilimci ve yardımcı doçenttir. Dağdeviren, Harvard Cemiyeti tarihinde Harvard Üniversitesi Fellows Cemiyeti'nde Junior Fellow olan ilk Türk bilim insanıdır. Bir öğretim üyesi olarak, MIT Media Lab'da kendi Conformable Decoders araştırma grubunu yönetiyor. Grup, malzeme bilimi, mühendislik ve biyomedikal mühendisliğinin kesişme noktasında çalışıyor. Diğer uygulamaların yanı sıra algılama, çalıştırma ve enerji hasadı için ilgilenilen hedef nesne ile yakından entegre olabilen mekanik olarak uyarlanabilir elektromekanik sistemler oluştururlar. Dağdeviren, doğadan ve insan vücudundan alınan hayati bilgilerin çeşitli fiziksel modellerde "kodlandığına" inanıyor.