TCMB Esas Mukavelesinde yer alan farklılıklar, 'yeni bir hukuki durum yaratılmaksızın' ve 'hukuki bir gereklilik' olarak düzenlendi.
Anonim şirket olarak kurulan Merkez Bankası'nın, 1211 sayılı TCMB Kanunu'na ilave olarak, bu hükmün tekrarı niteliğinde Esas Mukavelesi yer alıyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçilmesinin peşinden 2018 senesinde yapılan değişiklikler Merkez Bankası Esas Mukavelesine de aktarıldı.
Bu sebeple 18 Mayıs 2020 tarihinde yapılan 88. Hesap Dönemi Olağan Genel Kurul Toplantısı'nda hissedarlar tarafından oylanarak kabul edilen bu kapsamdaki farklılıklar, 11 Temmuz 2020'de Resmi Gazete'de yayımlandı.
TCMB Esas Mukavelesinde yeni hiçbir farklılığa gidilmedi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçilmesinin peşinden 2 Temmuz 2018 tarihli ve 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Merkez Bankası Kanununda bir takım farklılıklar yapıldı. Buna ilave olarak 17 Temmuz 2019 tarihli ve 7186 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun da tekrar Merkez Bankası Kanununda bir takım farklılıkar getirdi.
Fakat kanunda yapılan bu farklılıkların, Esas Mukaveleye yansıtılması gerektiği için 18 Mayıs 2020'de yapılan 88. Hesap Dönemi Olağan Genel Kurul Toplantısı'nda TCMB Esas Mukavelesi'nin belirli unsurlarında farklılık yapılması Genel Kurul'un onayına çıkarıldı ve bu farklılıklar hissedarlar tarafından onaylandı.
1211 sayılı Kanun sebebiyle halihazırda yürürlükte olan kararlar, 'yeni bir hukuki durum yaratılmaksızın' ve 'hukuki bir gereklilik' olarak Genel Kurul'un onayıyla Esas Mukavele'ye de işlenmiş oldu.
18 Mayıs 2020’de yapılan Olağan Genel Kurul Toplantısı'nın ardından Merkez Bankası Esas Mukavelesinde bir takım farklılıklar yapıldı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne uyum için çıkarılan 2 Temmuz 2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1211 sayılı kanunda 'Başbakan', 'Bakanlar Kurulu', 'Hükümet' ibareleri 'Cumhurbaşkanı' veya 'Cumhurbaşkanlığı' olarak yapıldı.
Kanunda ve Merkez Bankası Esas Mukavelesindeki değişiklikler, 'yeni bir hukuki durum yaratılmaksızın' ve 'hukuki bir gereklilik' olarak değiştirildi.
Kanunda ve Esas Mukavelede gidilen başka değişiklikler şu şekilde:
'Bankaların ve Merkez Bankası'nca uygun görülecek diğer mali kuruluşların bilanço içi veya bilanço dışı uygun görülecek kalemlerinin zorunlu karşılığa tabi tutulabilmesi. Mali piyasaların izlenmesi amacıyla Merkez Bankasınca bankalar, diğer mali kurumlar ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlara yöneltilebilecek bilgi taleplerinin anlık ve gerçek zamanlı karşılanmasına ve bilgi işlem sistemlerine erişim sistemleri kurulması. İhtiyat akçesi ayırma oranının yüzde 10 olarak belirlenmesi.'
Başkan yardımcısı atamalarının mezuniyet koşulları aynı kaldı.
Resmi Gazete'de yayımlanan son düzenlemelerde başkan yardımcılarıyla ilgili de de bir takım düzenlemelere gidildi.
10 Temmuz tarihinde yayımlanan ve başkan yardımcılarıyla ilgili düzenlemeleri barındıran madde şu şekilde:
'Bankaların ve Merkez Bankası'nca uygun görülecek diğer mali kuruluşların bilanço içi veya bilanço dışı uygun görülecek kalemlerinin zorunlu karşılığa tabi tutulabilmesi. Mali piyasaların izlenmesi amacıyla Merkez Bankasınca bankalar, diğer mali kurumlar ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlara yöneltilebilecek bilgi taleplerinin anlık ve gerçek zamanlı karşılanmasına ve bilgi işlem sistemlerine erişim sistemleri kurulması. İhtiyat akçesi ayırma oranının yüzde 10 olarak belirlenmesi.'
'Başkan Yardımcıları, hukuk, maliye, ekonomi, işletme, bankacılık, finans, mühendislik, kamu yönetimi, siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler ile istatistik alanlarından birinde veya iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde lisans veya lisansüstü öğrenim görmüş, yeterli bilgi ve deneyime sahip kişiler arasından atanır.'
3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde, TCMB Başkan Yardımcılarının 'kamuda ve/veya sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmak kaydıyla uluslararası kuruluşlar ile özel sektörde veya serbest olarak en az beş yıl çalışmış' olmaları gerektiği belirtilmişti.
LİYAKAT VE DENEYİM
Kanun değişikliğinin ardından 2018 ve 2019 senelerinde Başkan Yardımcılığı görevine yapılan bütün atamaların yasal şartları temin etmesinin yanında yüksek deneyim ve liyakate dayalı olarak yapıldığı görülüyor.
Mevcut Merkez Bankası Başkanı Yardımcılığı görevlerini Dr. Emrah Şener, Dr. Uğur Namık Küçük, Murat Çetinkaya ve Dr. Oğuzhan Özbaş yapıyor. Çetinkaya ile Özbaş’ın atamaları farklılığın ardından Ağustos 2019 tarihinde gerçekleşti.