Tanrı Dağı nerededir, hangi sınırlar içersinde? Tanrı Dağı haritadaki yeri
Dünya Mirası olarak kabul edilen Tanrı Dağları'nın konumu ve jeolojik, iklimsel özellikleri, habitatı merak ediliyor ve araştırılıyor. 'Tian Shan' veya 'Tien San' olarak da isimlendirilen ve bilinen sıradağlar nerededir? Haritadaki konumu nasıldır? Tanrı Dağları hakkında...
Tanrı Dağları ya da Tien-Şan olarak isimlendirilen, Uygurca'daki ismi 'تەڭرىتاغ', Çince'deki ismi '天山' olan sıradağlar, Orta Asya'daki büyük dağ sistemlerinden birini oluşturmaktadır. Günümüz siyasi coğrafya göz önüne bulundurulduğunda Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde konumlanan Tanrı Dağları'nın 1,000,000 kilometre karelik lanı kapladığı hesaplanmıştır.
Türklerin ana yurdu olarak tahmin edilmektedir. Daha sonra çeriler (askerler) at üstünde dünyanın dört bir yanına açılmış, akına çıkmış, Anadolu ve birçok coğrafyayı kendine yurt edinmiştir.
Tanrı Dağları'nın doğu kısmı 2013, batı kısmı ise 2016 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası olarak korunmaktadır.
JeoloJik Özellikleri
Tanrı Dağları, Paleozoik (1. jeolojik dönem) olarak kabul edilir. Yani 540-250 Milyon yıl önce meydana geldiği bilinmektedir. Kayaç yani çökel kayalardan (mevcut kayaların aşınma ve ayrışması sonucunda oluşan kırıntıların türlü etkenlerle taşınarak uygun şartlarda çökelmesi sonucunda oluşan kayalar) olmuşmaktadır. Tanrı Dağları, Tektonik (yerkabuğunun biçim değiştirmesi sonucunda ortaya çıkan yapı) bir bölgede yer almaktadır. Bu nedenle de deformasyona uğrayarak şekli değişmiş, gevşek kayaları alt gölgelere kayarak vadileri oluşturmuştur. Tektonik bir bölgede yer almasından ve sıradağ boyunca uzanan Talas Fergana fayının üzerinde yer almasından dolayı bir çok feci deprem felaketlerine neden olmuştur. Bunlardan en önemlileri 1887 yılındaki Veny depremi ve 1902 yılındaki Kaşgar depremidir.
İklim Özellikleri
Tanrı Dağları'nda yaz ve kış büyük sıcaklık farklılığına sahiptir. Karasal iklime (deniz etkisinden uzak bölgelerde görülen iklim çeşidi) sahip olan Tanrı Dağları'nda yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ise aşırı soğuk ve karlı geçmektedir. En çok yağışın olduğu dönemler Güney bölümünde Mart ve Nisan ayları, Batı ve Kuzey bölümünde Nisan ve Mayıs ayları, İç ve Doğu bölümünde ise yaz aylarıdır. Neredeyse 16 bin kilometre karelik buzul alanlara ev sahipliği yapan Tanrı Dağları buzul konusunda da zengin bir konumdadır. Bu buzulların yarısı kadarı Kırgızistan sınırlarında yer almaktadır.
Habitat (Yaşam Alanı) Özellikleri
Tanrı Dağları'ndaki bitki habitatı ve çeşitliliği rakıma göre farklılık göstermektedir. Her rakım farklı bir bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. 1500-1800 metre aralığında uyarıcı özelliğe sahip ephedra türü çalılar ve kısa otlaklar bulunmaktadır. 1050-3350 metre aralığında step ve çayır gözlemlenmektedir. 1500-3000 metre aralığında orman örtüsü bulunmaktadır ve bu ormanlık bölgeler genel olarak kuzey yamaçlarında yer alır. Alçak rakımlarda kışın yapraklarını döken ağaçlar ve farklı türdeki yabani meyve ağaçları bulunmaktadır. Farklı bir ekolojik zenginliğe sahip olan Tanrı Dağları'nın hayvan habitatı da oldukça zengindir. Alçak rakımlarda kuşlar, memeliler, tilki, kurt, bir gelincik türü olan kakım bulunmaktadır. Ormanlık ve step bölgelerinde ise boz ayılar, dağ keçileri, karaca, kar leoparı ve yaban domuzları bulunmaktadır. Yılan ve kertenkele türleri de az miktarda bulunmaktadır.