Sözleşmeli Tarım İçin "Takas Bank" Modeli Teklifi

Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği Genel Başkanı Fehmi Kiraz, Dijital Tarım Pazarı (DİTAP) üzerinden yapılacak sözleşmeli üretim modeliyle ilgili "Sözleşme metni, cayma konusu ve diğer noktalarda çok sağlam düzenlenmeli. 10 kuruş daha fazla kazanma imkanı bulan taraf bu işten cayabilir." açıklamasında bulundu.

Kiraz, AA muhabirine, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından uygulamaya alınan ve sözleşmeli üretim modeliyle sektörün bütün ortaklarını tek bir platformda bir araya getiren DİTAP'la ilgili açıklamalarda bulundu.

Sözleşmeli üretimi sonuna kadar desteklediklerini ifade eden Kiraz, bu modelin, fiyat regülasyonu, tarım ürünlerinin değerlendirilmesi, çiftçinin girdi ile avans temini noktasında mühim olduğunu dile getirdi.

Kiraz, sözleşmeli üretimin bugüne dek bir takım sanayiciler tarafından kullanıldığını hatırlatarak, "Ne üreteceğini ve ürününü hangi fiyata satacağını bilen üretici mutlu olur, pazar endişesi yaşamaz. Bu manada DİTAP'ta sözleşmeli üretim modeli ve ürünleri online pazarlama imkanı bulunuyor." dedi.

Kiraz, sözleşmeli üretimde bu işin mevzuatının iyi haazırlanması gerektiğine işaret ederek, şu ifadeleri kullandı:

"Sözleşmeli üretim, geçmiş yıllardan kalan eski bir yönetmelikle yürütülüyor. Bu işin mevzuatı iyi şekilde kurgulanmalı ve güncellenmeli. Sözleşmeli üretimde sözleşme metni, cayma konusu ve diğer noktalarda çok sağlam düzenlenmeli. 10 kuruş daha fazla kazanma imkanı bulan taraf bu işten cayabilir. Sistemin sağlıklı işlemesi açısından sözleşme çok iyi olmalı. Ayrıca Takas Bank gibi sözleşme bedelinin belli bir depozito ile tutulacağı, caymayı önleyici bir mekanizma kurulmalı. Paranın bir miktarı, üretim sezonu boyunca Takas Bank gibi yapıda tutulursa caymalar olmaz. Ürün geldiği zaman Takas Bank'tan o paranın üreticiye geçmesi şeklinde bir yapı olabilir. Cayma olursa Takas Bank'taki depozito miktarı yanar."

"KÜÇÜK İŞLETMELER EZİLMEMELİ"

Sözleşmeli üretim modelini hazırlarken küçük üreticinin her ilçede bir şubesi olan zincir marketlerin altında ezilmesinin önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çeken Kiraz, "Burada bu marketlerin monopolleşmesini önleyecek bir yapı da kurgulanmalı. Küçük aile işletmeleri bu girdabın içinde kapılırsa bu marketler fiyatı istediği gibi belirler. O zaman fiyat, hem tüketici hem de üretici zararına belirlenebilir. Bunu engelleyecek de bir yapı olmalı. Bu market zincirlerine belli kota konabilir, belli sektörler arasında kota paylaştırması yapılabilir. Üretici aleyhine fiyat oluşması halinde cezai yaptırım da getirilebilir. " diye konuştu.

Sistem ile ürün planlamasının da yapılabileceğini ve bunun temin edilmesiyle ürün fiyatlarının dengeleneceğinin altını çizen Kiraz, Ziraat Bankası ve Tarım Kredinin sözleşmeli üretim yaptıran işletmelere % 80'e varan faiz indirim ile destek olmasının da pozitif olduğunu belirtti.

Kiraz, sözleşmeli üretime konu ürünün uydu görüntüsünden izlenmesinin yeterli olmadığını ifade ederek, Tarım ve Orman Bakanlığının bu hususu sahada kontrol etmesi gerektiğini söyledi.

Fehmi Kiraz, bu sistem oturuncaya kadar platformun 5 sene vergilerden muaf tutulmasını da önerdi. Sözleşmeli üretimin teşvik edilmesi adına bu çiftçilere tarımsal desteklerle ilgili pozitif ayrımcılık yapılabileceğini belirten Kiraz, "Normal üreticiyi de mağdur etmeden, sözleşmeli üretim yapan üretici büyüyene kadar bir miktar desteklenebilir." ifadesini kullandı.