SGK resmen duyurdu! İşten çıkarılan işçiye 8 maaş birden tazminat hakkı
İşvereni tarafından haksız yere işten çıkarılanları ilgilendiren bir gelişme SGK tarafından resmen duyuruldu. Yapılan duyuruda işçinin geri dönüş talebiyle ilgili durum kapsamında olan bu hak ile 6 ay şartını yerine getiren her işçinin işvereninden 8 maaşa kadar tazminat alabileceği belirtildi.
Çalışanların kıdem ve ihbar tazminatlarının haricinde haklı fesih durumu ilgili düzenlemeler ile birlikte birçok kalem sosyal güvenlik mevzuatında yer alıyor ve bu mevzuatlar hem işvereni hem de çalışanları koruyor. Bu kapsamda çalışanların yasal güvencelerden bir tanesi de işten haksız yere çıkarılmaları halinde kendilerine verilen ger dönmeleri hakkıdır. Düzenlemede bir işçi işten çıkarıldıktan sonra belirlenen şartlar dahilinde aynı işine yenide ger dönebiliyor, veya bunun yerine tazminat hakkında sahip olabiliyor.
4857 sayılı İş Kanunu'ndaki 18. madde gereği 30 ya da daha fazla bir işçi çalıştıran işyerinde en az 6 ay kıdemi olan işçinin belirsiz süre dahilinde iş sözleşmesini tek taraflı fesheden işveren, işçinin çıkarılma nedenlerini mutlaka yasal bir neden dayandırmak zorunda.
İşten yasal nedene dayandırılmadan haksız yere işten çıkarılan bir işçinin aynı kanun kapsamında işe geri dönüş davası açma hakkı bulunuyor. Bunun içinde yerine getirmesi gereken bazı şartlar var. Bunlardan ilki işçi ile işveren arasında yapılan iş sözleşmesinin belirsiz süreli iş sözleşmesi olması gerekiyor. İşçi çalıştığı yerle ilgili hizmet sözleşmesi yapmış yani sigortalı olarak olmalı.
İşten çıkarılan işçinin geriye dönük çalışmalarında işyerinde en az 6 ay bir çalışması olması ve işyerinde en az 30 işçinin de çalışıyor olması da gerekiyor. Şayet işverenin birden fazla işletmesi varsa diğer işletmelerindeki çalışanların toplamı baz alınır. İşverenin çalışanını işten çıkardığında bunu mutlaka yasal bir nedene dayandırması gerekir. Mesela kavgacı veya kurallara uymayan işçi haksız konumda yer alır. Bu şartların oluşması halide işçinin 30 günlük yasal süresi başlar ve bu süre içinde işçi arabulucuya giderek işe geri dönüş başvurusunu başlatır.
İşten çıkarılanlar 8 maaş birden tazminat alabiliyor
Arabulucu sayesinde işverene iletilen ile geri dönüş başvurusu işveren tarafından kabul edilmez ise devreye İş Mahkemesi girer ve işçi, haksız yere işten çıkarıldığını kanıtladıktan ve geri dönüş başvurusunda red aldığı için işyerinden 8 maaşa kadar bir tazminat alma hakkına sahip olur. Nasıl mı?
İş Mahkemesi, işe geri dönüş kararı verdikten sonra işçinin çalışmadığı süre için en fazla 4 maaşa kadar boş geçen süre tazminatına hükmeder. Bu hakkın dışında işverenin tekrar işe geri almaması ihtimaline karşı da işçi yeni bir tazminat hakkında sahip olur. Bu kapsamda tazminat miktarı ise 8 maaşa kadar çıkmış olur. Davanın sonuçlanması sonrasında işçinin 10 gün içinde işyerine yazılı başvuru yapması gerekiyor. Bu başvuru sonrası işveren işçiyi geri almazsa mahkemenin belirlediği tazminatları işçiye ödemek zorunda kalıyor.
Ayrımcılık veya kötü niyet tazminatları
Yukarıda belirtilen şartların sağlanamaması durumunda ise devreye ayrımcılık ve kötü niyet tazminatları giriyor. Haksız ve sebepsiz yere işten çıkartılan mesela sadece hamile olduğu için işinden olan bir işçi, söz konusu tazminat için başvuru yapabiliyor.
Kötü niyet tazminatları ile ilgili fesih hakkı kullanılırken işveren tarafından yapılan hatalar ortaya çıkar ve işveren ihbar süresinin üç katı kadar çıkardığı işçisine tazminat öder. Ayrımcılık tazminatı çerçevesinde ise işveren işçisine 4 aya kadar tazminat tutarı ödemek zorunda kalır.