Şeyh Edebali ne zaman ve nasıl öldü? Kuruluş Osman’daki Şeyh Edebali kimdir, hayatı ve ölümü

Kuruluş Osman isimli tarihi dizinin etkileri sürüyor. Dizinin izleyicileri Şeyh Edebali’nin yaşamını merak etmeye başladı. Şeyh Edebali kimdir? Ne zaman ve nasıl öldü? Gibi soruları araştıran birçok kişi konuyu gündeme getirdi. ATV ekranlarında izleyicilerle buluşan Kuruluş Osman dizisi, izleyicilerin tarihe duyduğu ilgiyi de arttırdı. Dizide Nikola, Conelia ve Barkın'la büyük bir şeytan üçgeni oluşturan Usta'nın öldürmek istediği Şeyh Edebali karakterinin hayatı araştırılmaya başlandı.

Şeyh Edebali kimdir?

Osmanlı’nın kuruluş yıllarında yaşamış bir din bilgini- İslam ilahiyatçısı olan Şeyh Edebali, Osman Gazi’nin yol göstericisidir. Söylediği sözlerle ve öğütleriyle Osman Gazi’ye yol gösteren Şeyh Edebali aynı zamanda Osman Gazi’nin kayınpederi ve hocasıdır. Şeyh Edebali, Osmanlı Devleti’nin fikir babası olarak sayılır.

Şeyh Edebali Hanefî fakihi Necmeddin ez-Zâhidî’nin öğrencisidir. İlk eğitimini Karaman’da almıştır. Daha sonra Dımaşk’a giderek Sadreddin Süleyman b. Ebü’l-İz ve Cemâleddin el-Hasîrî’den dini ilim eğitimi almıştır. Dımaşk’tan ülkesine dönen Şeyh Edebali tasavvufa yönelmiştir. Edebali daha sonra Bilecik’te zaviye kurmuş, Osman Gazi ile de Bilecik’te yolları kesişmiştir. Osman Gazi, Şeyh Edebali’nin zaviyesine giderek ona görüşlerini danışmıştır.

Bazı rivayetlere göre, Osman Gazi bir gece Edebâli’nin zâviyesinde kalmış, rüyasında şeyhin koynundan doğan bir ayın kendi koynuna girdiğini, aynı anda göbeğinden bir ağaç bittiğini ve bu ağacın gölgesinin dünyaya yayıldığını, altından dağlar yükseldiğini ve her dağın altından da suların çıktığını görmüştür. Osman Gazi uyandığında bu rüyasını Şeyh Edebali’ye anlatmış ve anlamını sormuştur. Edebali ise rüyayı Allah’ın Osman Gazi’ye ve nesline padişahlık verdiği ve kızı Maltun Hatun’un da onun helali olduğu yönünde yorumlamıştır. Şeyh Edebali’nin yorumunun ardından Osman Gazi, Edebali’nin kızı Maltun Hatun ile evlenmiştir. Bazı kaynaklarda Maltun Hatun’un ismi Rabia Hatun olarak anlatılır ve rüyayı Osman Gazi’nin değil, babası Ertuğrul Gazi’nin gördüğü rivayet edilir.

Şeyh Edebali, mutasavvıftır. Edebali ayrıca ilk Osmanlı kadısı ve müftüsüdür. Dönemin önde gelen alimlerinden ders almış ve birçok öğrenci yetiştirmiştir. Öğrencisi ve aynı zamanda damadı olan Dursun Fakih, kendisinden sonra Osmanlı Devleti’nin ikinci müftüsü ve kadısı oldu.

Şeyh Edebali 726 (1326) yılında hayatını kaybetmiştir. Hezarfen Hüseyin Efendi ise diğer kaynakların aksine, Şeyh Edebali’nin ölüm tarihinin 727 (1327) yılı olduğunu söyler.