Sanayi Üretimi İlk Çeyrekte Kuvvetli Büyüme İşaret Veriyor

Sanayi üretim endeksinin, şubat atında senelik % 10,5 ile 25 ayın en fazla artışı yaşaması, 2020'nin ilk çeyreğinde ekonomik büyümenin % 5'in üzerinde gerçekleşebileceğine dikkat çekiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden derlenilen bilgiye bakıldığında, arındırılmamış sanayi üretim endeksi, bu yıla pozitif başlamasının akabinden şubat ayında çift haneli artış yaptı. Arındırılmamış sanayi üretim endeksi, şubat ayında senwlik esasta % 10,5 ile Ocak 2018'den bu güne en yüksek artışını yaşadı.

Ekonomistler, milli gelir artışının ilk çeyrekte % 5'in üzerinde yapabileceğini öngörüyor.

TÜİK aracılığıyla idari kayıtlara dayanılarak düzenlenen yeni sanayi üretimi endeksinin milli gelir serisiyle daha uyumlu olduğunu belirten Bürümcekçi, sanayi üretim endeksinin 2019'un son çeyreğinde % 5,5, katma değer artışının ise % 5,9 olduğunu anımsattı.

Bürümcekçi, şu ifadeleri ekledi:

"Önceki üç çeyrekte de, yüzde eksi 5,6, yüzde eksi 3,3 ve yüzde 0,8 değişime karşılık, katma değer değişimi yüzde eksi 3,9, yüzde eksi 2,8 ve yüzde 1,6 ile yakın olmuştu. Ocak-Şubat dönemi gerçekleşmesi ise geçen yılın aynı dönemine göre yıllık yüzde 9 artışla yılın ilk çeyreğinde üretim artışının güçlendiğine işaret etti. Mart için öncü göstergeler (ihracat, ara malı ithalatı, PMI, kapasite ve RKGE) Covid-19 ilk vakasının ay ortasında görülmesi ile yıllık bazda artış eğiliminin belirgin hız kestiğini yansıtmıştı. Yine de ilk iki ayın güçlü seviyeleri ve sanayi üretimi ile katma değer arasında önceki çeyreklerde gözlenen ilişki nedeniyle ilk çeyrekte sanayi üretiminin yüzde 6,5-7 aralığında ve GSYH'nın ilk çeyrek değişimi de yüzde 5,5-6 aralığında oluşabileceğini düşündürmüştür."


Haluk Bürümcekçi, salgınıyla ilgili gelişmelerle 2020 büyüme öngörüsünü % 1-1,5 aralığına çektiğini aktardı. Üçüncü çeyrek itibariyle toparlanma faraziyesi altında yapılan bu öngörü üzerinde tehkilerin aşağı yönde sürdüğünü belirten Bürümcekçi, bu seneki görünüm olarak, ocak ile şubat ayına dair öncü verilerin seneye güçlü bir giriş yapıldığını yansıttığını dile getirdi.

Sonrasındaki görünümün de corona salgını ilerleyisinin ekonomik aktivitedeki ansızın duruşu ne süre uzatacağına ve trend genişlemesi % 30-35 aralığında ilerleyen bankacılık kredi hacminin bu görünümü hangi ölçüde ve hangi süre muhafaza edebileceğine bağlı olacağını belirten Bürümcekçi, şu değerlendirmelerri yaptı:

"Bu bağlamda, kredi akışının devamını sağlamak için Merkez Bankasının yeni ve geniş fonlama imkanları oluşturduğu ve tahvil alımlarını hızlandırdığı gözlenmektedir. Ayrıca, istihdam tedbirlerini de içeren ekonomik destek paketleri açıklanmıştır. Buna karşılık, risk primlerindeki artış nedeniyle daha önce belirgin gevşeyen finansal koşullarda ise sıkılaşma eğilimi başlamıştır. Diğer taraftan, küresel PMI endekslerinin 2009 krizi sırasında gözlenen düşüşten bile daha sert gerilemesi gibi gelişmeler küresel ekonominin Kovid-19 salgınından belirgin etkilendiğini gösterirken, mart ayı ihracatının yıllık bazda yüzde 17,8 gerilemesi bu durumun dış talebi de olumsuz etkilediğini göstermektedir.

Ayrıca, otomotiv gibi sanayi üretimi açısından kritik sektörlerde kısmi olarak üretime ara verildiği ve turist sayısı için öncü gösterge olan dış hat yolcu sayısının yüzde 50'den fazla gerilediği izlenmektedir. İç talep göstergesi olan perakende satışların öncü verisi kredi kartı harcamalarının ise mart ayında sınırlı gerilese de nisanda aylık yüzde 25 civarı düşebileceği bilinmektedir. Bütün bu gelişmeler, ikinci çeyrekte büyümenin çok sert gerileyeceğini, ancak sonrasında Kovid-19 ile mücadelede başarılı olunması durumunda üçüncü çeyrekten itibaren hızla toparlanma gösterebileceğini düşündürmektedir. Bu senaryoyu milli gelir tahmin modeline yansıttığımızda, 2020 yılında büyüme yüzde 1-1,5 aralığında gerçekleşebilir gibi görünmektedir, ancak bu tahmin üzerindeki risklerin mevcut durumda aşağı yönde olduğunu da kabul etmekteyiz."

Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da 2019'un son çeyreğinden itibaren canlanmaya başlayan ve senenin ilk 2 ayında da ciddi bir büyüme görüntüsü sergileyen ekonominin bir etkisi olarak, sanayi üretiminde de ciddi bir eğilim izlendiğini belirtti.

Fakat mart ortası itibariyle etkili olan coronavirüs krizinin gelecek dönem verilerinde etkili olacağını belirten Erkan,"Sanayi üretimi üzerinde mart verilerinde kısmen görülecek etki, nisan ayında daha çarpıcı bir daralma ile yansıma gösterecektir. Yılın ilk 2 ayında güçlü devam eden ekonomik faaliyet ve normal seyreden talep koşulları itibarıyla, mart ayı sonunda başlayan salgına rağmen ilk çeyrek GSYH büyümesi güçlü bir şekilde gerçekleşecektir. Ancak koronavirüs krizi ve ekonomide yarattığı durgunluk etkisi itibariyle ikinci çeyrekte daralma bekleriz. Üçüncü ve dördüncü çeyrek dönemleri ise virüs etkisinin süresine bağlı olacaktır." diye konuştu.