Karnın alt tarafında, karaciğerin dibinde bulunan ve oval şekilde olduğu düşünülen minik kese, safra depoladığından ötürü bu ismi almıştır. Safra kesesi, yemek yenildikten ve sindirme işlemine geçildikten sonra, içinde biriken sarımsı safrayı bağırsağa aktarır. Böylelikle, yağ emilimi sağlıklı şekilde gerçekleşmiş olur. Fazla maddeler vücuttan atılır.
SAFRA SÖZCÜĞÜNÜN KÖKENİ NEREDEN GELMEKTEDİR?
Safra sözcüğü, sarı ve öd sözcüklerini de karşılamakta olup; karaciğerin salgısının rengini ifade etmektedir. Bu yönde, ödü kopmak, ödü patlamak deyimleri de safra kesesinin patlamasının sembolik karşılıkları olarak dilimize yerleşmiştir. Safra patlayınca nasıl zehir yayarsa, ödü patlamak da öylesi bir korkunun şiddetini anlatır. Zaman zaman taşların baskı yapması da keseyi patlatabilmektedir.
SAFRA TAŞI NEDİR?
Safra taşları nedir diye sorulduğunda, bunların boyutlarının değiştiğini, ona göre de ağrının arttığını belirtebiliriz. Bazen bir mercimek boyutunu geçmeyen taşlar, bazen de küçük bir yeşil erik boyutuna ulaşabilir. Her halükarda taşlar vücuda zarar verir. Bazılarının etkisini hissetmediğiniz bile olur.
Safra kesesi, ince bağırsağın giriş kısmını temsil eden on iki bağırsağa salgı ulaştırırken, taşların varlığı bu düzenli işleyişi sekteye uğratır. Dolayısıyla, salgılanman salgının geçişi sağlanamayabilir. Kimi zaman taşların bedende etkisi hissedilmezken, kimi zaman da bunlar ameliyat edilecek boyutlara ulaşır. Belirtiler şu şekilde hissedildiği anda, bir doktora başvurulması tavsiye edilir:
- Karnınızda kasıklara bağlanan sağ tarafa doğru inen bir ağrı duyuluyorsa,
- Sırtınız abartılı bir şekilde, sürekli surette ağrıyorsa,
- Mideniz ekşiyor, bulanıyor ve ekşi-sarı sıvı kusuyorsanız,
- Yüksek ateşle birlikte, titreme de görüldüyse,
- Çömeldiğinizde, karnınız büküldüğünde veya oturduğunuzda yan tarafınıza vuran bir acı varsa, acilen bir doktora gitmeniz tavsiye edilir. Bütün bu maddeler herhangi bir hastalığın semptomları olabileceği gibi, safra taşı belirtisi de taşıyabilir.
SAFRA TAŞLARI NİYE OLUŞUR?
Safra taşları nedir diye sorulduğunda, bunların zamanla katılaşan partiküllere dönüştüğü söylenebilir. Safra taşlarının oluşmasının çeşitli sebepleri vardır. Bunların başında gelenleri sıralayabiliriz:
- Kolestrol artışı
- Eğer, safraya giden kolestrol oranı günlük ortalama bir litreyi geçiyorsa ve genel salınımın üstüden bir etki varsa, burada taş oluşumu başlar. Kolestroller yavaş yavaş katı hale dönüşürler.
- Safradaki tuz dengesinin değişmesi
- Safrada bulunan tuzların miktarlarında eksilme görüldüğünde de kolestrol taş oluşumuna neden olmaktadır.
- Bilirubin üretimindeki artışın engellenememesi
- Karaciğerde, kan hücrelerinin ayrışması neticesinde, bilirubin maddesi safraya sarı rengini verir. Bilirubin idrar vasıtasıyla atılmaz, kana karışır ve yükselirse de safra taşı oluşumuna sebebiyet verir.
Safra taşları nedir dediğimizde, insanların yaşam standartlarını düşüren, ilerlediğinde kimi komplikasyonların görülmesine neden olan bir rahatsızlıktır. İhmal edilmemesi gerekir. Keza, kadınlarda daha fazla görülür. Özellikle, 40 yaşından sonra meydana gelme sıklığı artış gösterir. Kilo almak, yağlı yemekler tüketmek, doğum kontrol hapı ve hormon hapı kullanmak, şeker hastalığı, hareketsiz yaşam, genetik faktörlerin etkisi de safra çamuru denilen maddenin zamanla safra taşına dönüşmesine neden olmaktadır.