Rusya Suriye'den Neden Çekiliyor Yoksa Bir Oyun mu?

Rusya Devlet Başkanı Putin'in Suriye'den çekilme kararı gündeme bomba gibi düştü. Bombardıman uçaklarının ilk grubu bu sabah Suriye'den ayrılarak Rusya'ya döndü. Tam da Cenevre'de müzakereler başlatılmışken Rusya'nın attığı bu adım ne anlama geliyor, Taha Dağlı en çok merak
edilen soruları cevapladı.

ÇEKİLME PLANININ BOYUTU NEDİR?

Aslında Rusya'nın aldığı karar, bir kısmen çekilme kararıdır. Suriye'de bugün 4 ila 6 bin arasında Rus askeri bulunuyor. Rusya Devlet Başkanı Putin'in açıkladığı kararda bir takvim ve asker sayısı belirtilmedi. Yani kaç asker ülkesine dönecek, çekilme süreci ne zaman tamamlanacak, bunlar belli değil. Bu demek oluyor ki ucu açık bir karar.

PUTİN TAM OLARAK NEYİ AÇIKLADI?
Putin, Suriye'deki görevin başarıyla tamamlandığını söyledi. Askerlerin çekileceğini belirtti. Ama bunun yanında Suriye'deki askeri üslerin korunacağını da vurguladı.

RUSLARIN SURİYE'DEKİ ASKERİ ÜSLERİ HANGİLERİ?
Tartus limanı ve Lazkiye'deki Himeymim askeri üssü. Rus savaş uçakları bombardıman sürecinde Himeymim'i kullanıyordu. Bu sabah o üstten bir grup savaş uçağı havalanarak, Rusya'ya döndü. Ama geride hala çok sayıda uçak ve helikopter var, bununla birlikte askerlerle, eksperler de üstte duruyor. Zaten bu çekilme, askeri üslerin tahliyesi anlamına gelmiyor.

SURİYE'DEKİ RUS HAVA SALDIRILARI SÜRECEK Mİ?
Rusya, tam anlamıyla bir çekilme planı ortaya koymadı. Bununla birlikte üstler ve askerler hatta savaş uçakları, savaş gemileri, helikopterler Suriye'de konuşlu durumda. Yani Rusya, DAEŞ ve diğer terör unsurlarına yönelik hava harekatına devam edileceğini belirtiyor. Tabi onların terörist olarak kast ettikleri gruplar arasında Suriyeli muhalifler hatta siviller de var.

MUHALİFLER VE BATI PUTİN'İN BU HAMLESİNE NASIL YAKLAŞIYOR?
Herkes şüpheyle bakıyor ancak Rusya bir algı oluşturdu. Rusya, savaş uçaklarından bir kısmının Suriye'den ayrılmasını hatta o jetlerin Rusya'ya inişlerini, kameralar önünde bir şova dönüştürdü. Dünyaya "ben askerlerimi Suriye'den çekiyorum" mesajı verdikten sonra bunu medya aracılığıyla pekiştirdi. Bir algı oluşturdu.

BU ADIMIN CENEVRE SÜRECİNDE ATILMASI NE ANLAMA GELİYOR?
Tam da Cenevre'de başlatılan bir müzakere süreci varken bu sürpriz adımı attı. Yani Rusya, Cenevre'de masadaki dengeleri bu algı operasyonuyla değiştirmeyi amaçlıyor, olabilir. Zira Cenevre öncesi en büyük sıkıntı Suriye'deki Rus saldırılarıydı. Bu konuda başta Türkiye, Suudi Arabistan ve muhalifler olmak üzere ciddi bir kesimin baskısı vardı. Bu baskı Batı'ya da yapıldı ve Amerika, Rusya'nın saldırıları durdurması için bir çok kez uyarıda bulundu. Putin, askerleri çekme planıyla Cenevre'de üzerindeki olası baskılardan kurtulmuş oldu.

İRAN VE HİZBULLAH DA ÇEKİLME PLANI İÇERİSİNDE Mİ?
Rusya'dan sonra benzer çekilme iddiaları İran ve Hizbullah'ın Suriye'deki silahlı unsurlarıyla ilgili olarak da gündeme geldi. Ancak İran ve Hizbullah eğer çekilme konusunda bir adım atarlarsa onlarınkinin de Rusya'dan farklı olacağını zannetmiyorum. Kısmı bir çekilme durumu ortaya koyabilirler ancak bu sahadaki gerçeği çok da değiştirmez.

RUSYA, İRAN VE HİZBULLAH OLMAZSA ESAT NE YAPAR?
Suriye'de şiddet süreci 2011'de başladı. İran ve Hizbullah silahlı unsurlarıyla 2012'den itibaren sürece dahil oldu. Rusya dışardan destek verirken 2015'e gelindiğinde onlar da sahaya indi. Zaten 30 Eylül 2015'te Ruslar Suriye'ye girene kadar Esat rejimi, bütün güçlerine rağmen kan kaybetmişti. Ancak Rusya'nın hava saldırılarıyla o kaybı avantaja çevirebildiler. Şimdi Rusya, Suriye'yi bıraksa, üstüne bir de İran ya da Hizbullah gerçek anlamda çekilse, muhalifler Esat rejimini kısa sürede düşürebilir. İşte bu nedenle Putin'in bahsettiği çekilme planı çok da gerçekçi durmuyor, sayıca bir azalma olabilir ancak daha fazlası olmayacaktır.

O HALDE RUSYA GERİ ADIM ATTI DENİLEMEZ Mİ?
Rusya'nın Suriye'de geri adım attığı gibi bir ihtimal bir çok kesime göre söz konusu değil. Çünkü Rusya için Suriye, Akdeniz'deki liman anlamına geliyor. Bugün Tartus limanından zaten çekilme söz konusu değil. Ruslar, Suriye'deki limanlarıyla, askeri üstlerini garanti altına aldılar, bununla birlikte çekilme planıyla dünyaya bir barış çubuğu mesajı verdiler, bunda da Batı gözünde başarılı oldular.

ESED BU DURUMU NASIL KARŞILADI?
Şam zaten Moskova ve İran'ın kontrolünde bir başkent. Rusya ya da İran ne derse o geçerli. Rusya'nın planı eşittir Esat'ın planı gibi bir durum var ortada. Zaten Esat rejiminden yapılan açıklamada Rusya'ya teşekkür yönündeydi yani "Ruslar geldi, bize yardım etti, çok teşekkür
ederiz" açıklamaları yapıldı. Çünkü rejim, Rusya'nın kendisini asla yalnız bırakmayacağını biliyor, tabi bu durumların hepsi İran için de geçerli.