Kovid-19 pandemisi toplumun her kesimi için ciddi bir tehlike olmaya devam ederken, önemli bir bağışıklık problemi olan romatolojik hastalıklar ile mücadele eden kişiler için de bu durum endişeli bir sürece işaret ediyor.
ROMATİZMAL HASTALIKALRI KOVİD-19 OLMA RİSKİNİ ARTTIRMIYOR
Günümüzde şu ana kadar yayımlanmış veriler romatizmal hastalıkların kovid-19’a yakalanma riskini artırdığını göstermemektedir. Ayrıca, koronavirüse yakalanmış olan romatizma hastalarının normal bireylere göre kovid-19’u daha şiddetli geçirdiğine dair bilgiler de mevcut değildir. Ancak romatizmal hastalığın yanı sıra kronik böbrek yetmezliği, KOAH, kanser gibi başka rahatsızlıklar bulunuyorsa bunlar hastalığın şiddetini artırabilir.
HASTALAR TEDAVİLERİNİ AKSATMAMALI
Bilimsel veriler, romatizmal hastalıklarda kullanılan ilaçların çoğunun kovid-19 riskini artırmadığını dolayısıyla tedaviye aksatılmadan devam edilmesi gerektiğini göstermektedir. İstisnai olarak, rituksimab veya günde 10 mg’dan fazla kortikositeroid alan hastalarda, hastalık daha şiddetli olabilmektedir. Bu yüzden bu ilaçları kullanan hastaların daha dikkatli ve romatoloji uzmanlarıyla daha sıkı bir şekilde irtibatta olmaları gerekmektedir. Romatoloji hastalarının tedavilerini kendi kararlarıyla değiştirmeleri ya da sonlandırmaları doğru değildir çünkü romatizmal hastalık aktivitesindeki bir artış çok daha ciddi sorunlara yol açabilir.
AŞININ KORUYUCU ETKİSİ VAR
Sinovac aşısının Faz 2 çalışmalarının sonuçları aşının etkili olduğunu göstermiştir. Bu aşının Endonezya, Brezilya ve Türkiye’de yapılan Faz 3 çalışmaları da tamamlanmıştır. Faz 3 çalışma sonuçları halen hakemli bir dergide yayınlanmamış olmasına rağmen araştırmacıların açıkladığı sonuçlar aşının etkili ve güvenli olduğunu göstermektedir. Sahadaki aşılamanın şimdiye kadar ciddi yan etkilere yol açmadığı görülmektedir. Bu nedenle aşılanarak kovid- 19’dan korunmak çok önemlidir.
HEMEN AŞI YAPTIRIN
Romatoloji hastaları Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği aşılama şemasına göre kronik hastaların yer aldığı A1, A2 ve A3 gruplarında yer almaktadır. İmmünsüpresif ilaçlar aşının etkinliğini biraz azaltabilir ancak buna rağmen bu ilaçları alan hastalarda da yeterli bir aşı yanıtı ve koruyuculuk oluşturmaktadır. Rituksimab kullanan hastalar dışında immünsüpresif kullansın ya da kullanmasın her romatoloji hastası kendisine sıra geldiği zaman hiç beklemeden aşılarını yaptırmalıdır. Rituksimab kullanan hastalar ise aşı yaptırmadan önce mutlaka bir romatoloji uzmanına danışmalıdır.
Romatoloji hastalarına öneriler şunlardır;
-Romatoloji hastaları, özellikle de ankilozan spondilit ve osteoporoz hastaları günlük egzersizlerine çok dikkat etmeli ve evde düzenli yapmalıdır.
-Kilo almanın özellikle diz eklemlerinde problemleri daha da artırdığı unutulmamalıdır.
-Katı yağlardan kaçınılmalı, zeytinyağının ve sebzelerin ağırlıkta olduğu Akdeniz diyetine geçilmelidir.
-Omega-3’ten zengin yağlı balıklar sıkça tüketilmeli, gerekirse ayrıca Omega-3 takviyesi de alınmalıdır.
-D vitamini alımı ihmal edilmemelidir.
-Kemiklerin güçlü kalması için balığın yanı sıra süt ürünleri ve badem gibi kalsiyumdan zengin gıdalar tüketilmelidir.