Kadınların en büyük dertlerinden biri regl dönemlerinde yaşadıkları ağrılardır. Adet dönemlerinden kaynaklı yaşadıkları sendromlar yaşam kalitesini düşürmekte ve şiddetli ağrılar çekilmez bir hal almaktadır. Adet dönemlerinde yaşanan hormonal değişikliklerden kaynaklı yaşanan ağrılardan biride şiddetli baş ağrılarıdır. Adet döneminde baş ağrısı neden olur? Regl migreni nasıl geçer? İşte, merak edilen tüm detaylar...
ADET DÖNEMİNDE BAŞ AĞRISININ SEBEBİ NEDİR?
Kadınların yaşamış oldukları hormonal değişime bağlı olarak yaşadıkları fiziksel değişimlerin yanı sıra bazı ağrıların görülmesi mümkündür. Adet dönemlerine bağlı olarak yaşanılan ağrılı dönemlerin içerisinde en sık rastlanılan şikayetlerden birisi baş ağrısıdır. Herkeste görülmese de kadınların yarısına yakınında belli dönemlerde baş ağrısına rastlanmaktadır. Bu baş ağrıları kadınları zorlayabilir ve yaşam kalitesini azaltabilir.
Ergenlik öncesi dönemde erkek ve kız çocuklarında görülen migren sıklığı birbirine benzerlik gösterir. Ancak kız çocuklarının regl dönemlerine gelmesiyle birlikte yaşadıkları hormonal faktörler nedeniyle erkeklere oranla daha da şiddetlenmeye başlar. Adet dönemlerine girmeleriyle yaşanan değişikliklere bağlı olarak bu baş ağrıları ve migren görülme sıklığı kadınlarda daha da şiddetli bir şekilde görülmeye başlar. Ancak her regl olan kadının migren yaşayacak olması gibi kesin bir sonuç çıkarmak yanlış olur. Migren adet dönemi gören her kadında görülmeyebilir.
Regl döneminden 2 gün önce yaşanan baş ağrıları saf regl migreni olarak adlandırılır. Kadınların neredeyse yarısı regl dönemlerinde migren ataklarını yaşar. Peki kadınların adet döneminde yaşamış oldukları migren ataklarının sebepleri nelerdir?
Bu ağrıları meydana getiren ise kanama durumundan önce kanda bulunan östrojen hormonlarının düşmesidir. Regl ile migren atakları arasında doğrun orantılı bir ilişki vardır. Özellikle gebelik döneminde regl baş ağrısı ataklarının kesildiği görülmüştür. Gebelik döneminde hormonların yüksek seviyede kalması bu ağrıların yaşanmasını engellemektedir.
MİGREN GÖRÜLME SIKLIĞI ERGENLİK DÖNEMİNDE ARTAR
Erkek ve kız çocuklarında ergenlik dönemi öncesinde migren görülme sıklığı hemen hemen aynıdır. Ergenlik öncesi erkek ve kız çocuklarında benzerlik gösteren bu durum ergenlik sonrasında değişiklik göstermektedir. Ergenlik sonrası kadınlarda görülen migren sıklığı oranı erkeklere oranla 3 katı farkla artış gösterir. >Hormonal faktörler nedeniyle baş ağrıları tetiklenen kadınlar ile tetiklenmeyenler arasında hormon seviyeleri açısından herhangi bir farklılık mevcut değildir. Sorun, kişinin sinir sisteminin hormonal dalgalanmalara verdiği cevap ile ilişkilidir.
HORMON SEVİYESİNİN DÜŞMESİ MİGRENE NEDEN OLUR
Regl periyodunun 2 gün öncesi ve ilk 3 günü içinde görülen bir baş ağrısı tipi 'saf regl migren' dir. Kadınların yaklaşık yarısı regl döneminde migren ataklarına eğilimli hale gelmekle beraber; sadece %10 kadında saf regl migren görülür. Regl sırasında ortaya çıkan migren ataklarının sebebi, kanamadan hemen önce kandaki östrojen hormonu seviyesinin düşmesi ve östrojen hormonunun göstermiş olduğu dalgalanmadır.
TEDAVİSİ NORMAL MİGRENE GÖRE DAHA ZORDUR
Regl döneminde yaşanan migren atakları, diğer migren atakları ile karşılaştırıldığında daha şiddetli, uzun ve tekrarlayıcı ataklar olmasından dolayısıyla regl dışındaki migren ataklarına göre tedavileri daha güçtür. Bu nedenle tedavide, migren semptomlarını kontrol edecek ilaçlar kullanılabileceği gibi, regl döngüsünü engelleyecek seçenekler de düşünülmektedir.
GEBELİKTE BAŞ AĞRILARINDA AZALMALAR GÖRÜLÜR
Regl ile migren atakları arasında ilişki belirten kadınların 2/3’ü gebelik sırasında ataklarının kesildiğini belirtmektedir. Bunun nedeni büyük olasılıkla gebelik sırasında östrojen hormonunun regl döngüsündeki gibi dalgalanmalar göstermemesi devamlı olarak yüksek seviyede kalmasıdır.
GÜNLÜK TUTMAK TEDAVİ İÇİN ÖNEMLİ
Yapılacak en önemli şeylerden birisi tedavi sürecinde hastanın baş ağrısı günlüğü tutmasıdır. Tutulan bu baş ağrısı günlüğü sayesinde hasta regl döngüsü ile baş ağrısı arasındaki zamansal ilişkiyi daha iyi anlar. Örneğin; regl kanamanın kaçıncı günüde baş ağrısının başladığı, kaç gün sürdüğü, hangi ilaçlara cevap verdiği gibi. Tavsiye edilen, bu günlüğün en azında 3 regl döngü boyunca tutulmasıdır. Edinilen bilgiler doktorun planlayacağı tedavi açısından önem taşır. Regl siklusunun düzenli olup olmadığı ve baş ağrılı süre hangi tedavinin seçileceğini belirler.
AĞRININ BAŞLANGICINDA İLAÇ ALINMALI
Regl dönemi migren tedavisi 3 başlık altında toplanabilir bunlar; atak tedavisi, kısa dönem koruyucu tedavi ve kesintisiz koruyucu tedavi şeklinde gruplandırılır. Atak tedavisinde uygun görülen İlaçlar mümkün olduğunca ağrının başında alınmalıdır. Baş ağrısına mide bulantısı da eşlik ediyorsa mide bulantısı önleyen bir ilaç da tedaviye eklenmelidir. Kısa süreli koruyucu tedavi de amaç daha ağrı ortaya çıkmadan ilaç alınmasına dayanır. Kişi başı ağrısın veya ağrımasın reglden 2 gün önce ilaç kullanmaya başlar ve kanamanın ilk 3 gününde de ilaca devam eder. Bu tedavi; regl dönemi düzenli ve baş ağrısı ile regl arasında belli bir zamansal bağlantı olanlarda kullanılabilir. Kesintisiz koruyucu tedavi ise; regl dönemi düzenli olmayan, atak tedavisinden fayda görmeyen, sık ve şiddetli migren atakları olanlar için bir seçenektir. Hastanın genel sağlık durumunu da göz önüne alarak belirlenen ilaçlar ağrı olsun veya olmasın her gün kullanılır. Bu koruyucu tedavinin süresi ise 6 aydır.
DOĞUM KONTROL HAPLARI İLE TEDAVİ
Tedavi seçeneklerinden bir diğeri olan 'hormonal tedavi' ile östrojen hormonu dalgalanmalarını engellenebilmektedir. Vücuda östrojen hormonu verilmesi ile vücut hormon yapımını durdurmakta ve bu şekilde sadece dışarıdan verilen hormonun etkisinde kalınmakta ve dalgalanma da durmaktadır. Bu tip koruyucu tedavide en sık doğum kontrol ilaçları kullanılır. Genellikle doğum kontrol ilaçları ile regl dönemi başına 21 günlük hormon tedariki sağlar. Geri kalan 7 tablette aktif ilaç yoktur. 21. günün sonunda dışarıdan alınan östrojenin de aniden kesilmesine bağlı olarak migren atakları ortaya çıkabilir. Bu nedenle, doğum kontrol ilacı kullanmaya ara verilmeden devam edilmelidir. Hormonal tedavi auralı migreni olanlarda uygulanmamaktadır. Ayrıca 35 yaş üzeri ve sigara içen kadınlarda dikkatli kullanılmalıdır. Östrojenin bazı kanser tiplerini tetikleyebileceği de unutulmamalıdır.